Вікіпэдыя

Мікалаеўшчына: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
дапаўненьне
дапаўненьне
Радок 62:
== Гісторыя ==
=== Старажытныя часы ===
Гісторыя ўзьнікненьня і развіцьця Мікалаеўшчыны, як і некаторых іншых [[Мястэчка|мястэчак]], шчыльна зьвязана зь [[Нёман]]ам. Адкрыцьцё архалагічнай стаянкі зьдзейсьніў беларускі археоляг [[Міхась Чарняўскі]] ў 1976 годзе. Былі знойдзены расшчэпленыя крамяні і кераміка<ref>[https://orda.of.by/.lib/spik/mi2/241/ Збор помнікаў гісторыі і культуры. Мінская вобласць. Кніга 2]</ref>. У 2012 годзе былі праведзены новыя раскопкі, па выніках якіх вызначана, што мясцовасьць каля вёскі была заселена ўжо ў [[Каменны век|каменным веку]]. На месцы меркаванага першабытнага селішча была знойдзена кераміка раньняга этапу [[Нёманская культура|нёманскай культуры]], датаваная 3-ім тысячагодзьдзем да н. э., кераміка «ляснога» [[нэаліт]]у, а таксама гліняны і керамічны посуд позьняга нэаліту. Гэта дало падставу казаць аб тым, што тэрыторыя сёньняшняй вёскі была заселена ня толькі ў нэалітычны час, але і ў эпоху позьняга [[мэзаліт]]у. Аднак становішча помніка археалёгіі нездавальняльнае — стаянка амаль цалкам зьнішчана, а культурны слой захаваўся выключна ў паўднёвай яе частцы<ref>[http://elib.bsu.by/bitstream/123456789/113426/1/Zueva1.pdf/ Матэрыялы археалагічных дасьледаваньняў стаянак Мікалаеўшчына-1 і Русаковічы-4]</ref>.
 
=== Вялікае Княства Літоўскае ===
Радок 78:
Паступова аднаўлялася насельніцтва Мікалаеўшчыны: калі ў 1669 годзе было толькі 20 двароў, то станам на 1700 год — 63 падворка. У другой палове XVIII стагодзьдзя праз Нёман узьвялі новы драўляны мост даўжынёй у адну [[Літоўскія меры адлегласьці|вярсту]] з чвэрцю (1,9 кілямэтраў). Колькасьць падворкаў у 1777 годзе складала 62 адзінкі. У 1740-х гадах мястэчка наведаў расейскі гісторык [[Васіль Тацішчаў]] у рамках свайго падарожжа. Па зьвестках зь яго нататніка, вандроўнік спыняўся ў [[Мікалаеўская карчма|карчме]] і замалёўваў краявіды [[Нёман]]а<ref>«Прамень» ад 29 верасьня 1990 г.</ref>.
 
Вядома, што ў XVI-XVIII стагодзьдзях мястэчка было адным з улюбленых месцаў паляваньня [[Радзівілы|Радзівілаў]]: тагачасную пушчу каля паселішча, якая называлася Мікалаеўскай, наведваў [[Аляксандар Людвік Радзівіл]]<ref name ="rodnykut"/>. У дзёньніку [[гетман вялікі літоўскі|гетмана вялікага літоўскага]] [[Міхал Казімер Радзівіл «Рыбанька»|Міхала Казімера Радзівіла «Рыбанькі»]] захаваўся наступны запіс: ''«З поўначы а 3—й гадзіне выехаў зь [[Ігнаці Завіша|Ям. п. Завішам]], [[Мечнік вялікі літоўскі|мечнікам В. К. літ.]] да Мікалаеўшчыны, дзе аблава была і чатырох у адным маленькім прытулку мядзьведзяў — матку з трыма пястунамі, зь якіх кожны па тры гады меў, — пабілі; па абедзе на вячэру вярнуліся мы да жонкі маёй»'', датаваны 2 сьнежнем 1729 году<ref>[http://pawet.net/library/history/bel_history/_memoirs/005_m/Дыярыюш_князя_Міхала_Казімера_Радзівіла.html/ Дыярыюш князя Міхала Казімера Радзівіла]</ref>.
 
=== Пад уладай Расейскай імпэрыі ===
Радок 100:
9 ліпеня 1906 году у ваколіцах вёскі адбыўся [[Зьезд настаўнікаў Менскай губэрні (1906)|зьезд настаўнікаў Менскай губэрні]], удзельнікамі якога былі 17 выкладчыкаў, у тым ліку [[Якуб Колас]], [[Янка Маўр]] і [[Алесь Сянкевіч]]. На сходзе былі выказаны думкі пра неабходнасьць навучаньня дзяцей на роднай мове, увядзеньне бясплатнага навучаньня ў пачатковых школах, бяспраўнае становішча народнага настаўніка ва ўмовах царскага рэжыму, стварэньне ўласнай рэвалюцыйнай супольнасьці настаўнікаў. Па вяратньні ў мястэчка дэлегаты зьезду былі арыштаваны паліцыяй і прысуджаныя да забароны выкладаньня, некаторыя ([[Якуб Колас|Канстантын Міцкевіч]] нават адсядзелі ў [[Пішчалаўскі замак|турме]]<ref>{{Кніга|аўтар =[[Мікола Маляўка|Маляўка Мікола]]. |частка = |загаловак =Коласаў абярэг |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =Менск |выдавецтва =«Мастацкая літаратура» |год =2011 |том = |старонкі =33—36 |старонак = 214 |сэрыя = |isbn = 978-985-02-1256-6 |наклад = 1200 экз.}}</ref>.
 
У 1910 годзе ў мястэчку адбыўся вялікі пажар, які зьнішчыў шмат пабудоваў, у тым ліку мост і [[Мікалаеўская карчма|карчму]], згарэла каля сотні двароў<ref>[http://www.hoiniki.by/?p=27396 // Беларусь турыстычная: мастацка-мемарыяльны комплекс «Шлях Коласа», Мінская вобласць]</ref>.
 
У аглядзе газэты «[[Минское слово|Менскае слова]]» за 12 верасьня 1912 года распавядаецца, што ў Мікалаеўшчыне адчуваецца недахоп зямлі, у выніку чаго маладое і працаздольнае насельніцтва займаецца «адыходніцкімі» промысламі, а земляробчыя працы і сельскую гаспадарку выконваюць жанчыны і старыя. Такім промыслам журналіст называе [[плытагонства]], якое лічыцца традыцыйным заняткам мікалаеўцаў і ўяўляе сабой частку мясцовага [[фальклёр]]у — гэта датычыцца як тэхналогіі вырабу плытоў, так і спэцыфічнай лексікі плытнікаў<ref>Жолуд С. [https://beldumka.belta.by/isfiles/000167_157829.pdf «Сабачы хлеб» Нёманскіх плытагонаў] // [[Беларуская думка (1960)|Беларуская думка]]. №10, 2017, с.44</ref>.
Радок 106:
Падчас [[Першая сусьветная вайна на Беларусі|Першай сусьветнай вайны]] паселішча значна не пацярпела, таму што знаходзілася далёка ад фронту.
=== Пры Беларускай Народнай Рэспубліцы ===
Пасьля [[Лютаўская рэвалюцыя 1917 году ў Расеі|Лютаўскай рэвалюцыі]] і да [[Кастрычніцкі пераварот|Кастрычніцкага перавароту]] тэрыторыю мястэчка кантраляваў [[Часовы ўрад Расеі|часовы ўрад]], пры гэтым у краіне дзейнічалі і прабеларускія арганізацыі, напрыклад [[Беларускі нацыянальны камітэт (Менск)|Беларускі нацыянальны камітэт]]. Газэта «[[Вольная Беларусь (газэта)|Вольная Беларусь]]», якая выдавалася гэтым камітэтам, 11 чэрвеня 1917 году ўзгадала і пра Мікалаеўшчыну: ''«У нашым сяле арганізаваны свой мясцовы сялянскі каміэт, каторы будзе абглядаць сялянскі справы і старацца наладжваць жыцьцё сялян так, каб яно сыходзілася з патрэбамі цяжкага ваеннага часу»''<ref>[http://kamunikat.org/volnaja_bielarus.html?pub_start=60/ Выпускі газэты «[[Вольная Беларусь (газэта)|Вольная Беларусь]]» за 1917—1918 гады]</ref>. Варта адзначыць, што галоўным рэдактарам газэты быў ураджэнец вёскі [[Язэп Лёсік]].
 
Некаторы час мясцовасьць узначальваў [[аблвыканкамзах]], аднак ужо 25 сакавіка 1918 году згодна з [[Трэцяя Ўстаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] Мікалаеўшчына абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду [[Камуністычная партыя Беларусі (1918)|Камуністычнай партыі Беларусі]] яна ўвайшла ў склад [[БССР|Беларускай ССР]]. [[Польска-савецкая вайна]], якая доўжылася з 1919 па 1921 гады, зноў зьмяніла дзяржаўную прыналежнасьць Мікалаеўшчыны. У выніку [[Рыская мірная дамова 1921 году|Рыскай мірнай дамовы 1921 году]] Мікалаеўшчына апынулася ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]].
Радок 133:
Адразу пасьля вайны, у 1946 годзе, аднавіўся адзіны ў раёне цагельны завод, пераабсталяваны да канца 1940-х гадоў, які вырабляў у гофманаўскай печы да 2 мільёнаў цаглін, працаваў у дзьве зьмены, меў уласную вузкакалейную чыгунку да Стоўпцаў працягласьцю 13 км, пазьней разабраную. У навакольлі былі распрацаваны кар'еры, у якіх здабывалася гліна<ref>{{Літаратура/Памяць/Стаўпецкі раён}}, с.445</ref>. Быў пабудаваны інтэрнат пад патрэбы працоўных.
 
1 кастрычніка 1948 году адчыніла свае дзьверы [[Школа імя Якуба Коласа (Мікалаеўшчына)|школа]], якая атрымала двухпавярховы цагляны будынак у стылі [[нэаклясыцызм]]у. Школа была пабудавана пры падтрымцы [[Якуб Колас|Народнага паэту Беларусі]]: ён ахвяроўваў свае грошы і ганарары, прывозіў інжынэраў, пляноўшчыкаў і будаўнікоў — палонных [[Немцы|немцаў]]<ref name = "130gadavina"/>. Першым дырэктарам адбудаванай установы стаў Ігнат Міцкевіч, сваяк Якуба Коласа. У пачатку 1949 году створаны калгас імя Якуба Коласа, пазней да яго далучыліся яшчэ 7 навакольных калгасаў. Старшынёй сельскагаспадарчага прадпрыемства быў абраны Язэп Міцкевіч (брат [[Якуб Колас|Канстантыну Міцкевіча]]). Працягвалася разьвіцьцё грамадзкіх і сацыяльных аб'ектаў: у 1944 годзе адчынена бальніца, у 1950-я гады — дзьве крамы, пякарня і пошта. Электрыфікацыя вёскі скончылася ў 1962 годзе. З ліку культурных аб'ектаў існавалі клюб, дзе граў мясцовы аркестар «Нічыпаркі» (да 1959 году) і перасоўны кінатэатр (да 1955 году)<ref name = "moyrodnykut">[http://news.21.by/2009/02/17/168429.html/ Мой родны кут]</ref>. Мясцовая школа адной зь першых у Беларусі ў 1967-1968 навучальным годзе ўзяла курс на паглыбленае вывучэньне [[Беларуская мова|беларускай мовы]] і [[Беларуская літаратура|літаратуры]]<ref name ="kalaski">[https://www.sb.by/articles/speyuts-maladyya-kalaski-na-mikalae-shchyne.html/ Спеюць "Маладыя каласкі" на Мікалаеўшчыне]</ref>.
 
У 1960 годзе кіраўніцтва сельсавету зьнішчыла драўляную [[Мікалаеўская царква (Мікалаеўшчына)|царкву]], помнік [[Мураўёўкі|расейскага царкоўнага дойлідзтва]] з мясцовымі кампазыцыйнымі прыёмамі і элементамі [[мадэрн]]у XIX стагодзьдзя дзеля ўзьвядзеньня будынку сельвыканкаму. Прыкладна ў гэтыя часы вялося пракладаньне новага мосту церазь Нёман, які прыйшоў на зьмену польскаму, узьведзенаму ў 1928 годзе. У ходзе гэтага была ўзмоцнена дамба і перанакіравана рэчышча, пасьля чаго ўтварылася старыца. Мост пастаўлены на трох апірышчах, яго асноўныя канструкцыі — жалезабэтонныя.
Радок 139:
Наступнае дзесяцігодзьдзе адзначылася адкрыцьцём турыстычнай базы «Высокі Бераг» за 5 км ад мястэчка. Ва ўрочышчы «[[Бервянец]]» каля турбазы была зроблена зона адпачынку<ref>[https://spravka-jurist.com/base/part-qd/tx_qswmiy.htm/ Постановление Совета Министров Белорусской ССР от 15 января 1980 г. № 11 о проекте планировки зоны отдыха республиканского значения Столбцы]</ref>, дзе ладзіліся сьвяты і імпрэзы. Напрыканцы 1970-х гадоў адчынены пансіянат для вэтэранаў вайны і працы, разьмешчаны на ўскраіне населенага пункту ў кірунку [[Русаковічы (Стаўпецкі раён)|Русаковічаў]], на адкрыцьці якога прысутнічаў [[Пётар Машэраў]]<ref>{{Літаратура/Памяць/Стаўпецкі раён}}, с.318</ref>.
 
Адразу пасьля сьмерці ў 1956 годзе [[Якуб Колас|Якуба Коласа]], які лічыў Мікалаеўшчыну малой радзімай<ref name = "facts"/>, пачалося ўвекавечаньне памяці паэта. У 1967 годзе ў школе быў адчынены музэй Якуба Коласа, які разьмяшчаўся ў трох пакоях. Сама школа была пераназвана, цяпер у яе найменьні зьявілася прысьвячэньне літаратару. Да гадавінаў зь дня нараджэньня Коласа былі рэканструяваны і адбудаваны яго колішнія сядзібы: да 85-годзьдзя ўзьведзены літаратурны музэй і выканана дакладная копія сялібы ў [[Смольня|Смольні]], дзе ў 1912 годзе адбылася сустрэча клясыка зь [[Янка Купала|Янкам Купалам]], да 90-годзьдзя адрэстаўравана цалкам захаваная ў арыгінальнам выглядзе лесьнічоўка ў [[Ласток|Ластку]], у якой пяць гадоў жыў будучы [[Народны паэт Беларусі]]. Да стогадовай гадавіны ад народзінаў дзеяча было завершана ўзнаўленьне лясной каморы ў [[Акінчыцы|Акінчыцах]], дзе ён нарадзіўся. У 1990 годзе адроджана неаднаразова ўзгаданая ў творчасьці песьняра лесьнічоўка [[Альбуць]], дзе адбывалася станаўленьне Коласа як творчай асобы. У цэнтры Мікалаеўшчыны каля будынку сельсавета пастаўлены адзіны на Стаўпеччыне<ref name = "pomnik">[https://nn.by/?c=ar&i=179990/ Алена Анісім прапануе паставіць у Стоўбцах помнік Коласу і адкрыць беларускую гімназію]</ref> [[Помнік Якубу Коласу (Мікалаеўшчына)|помнік вядомаму паэту]].
 
=== Найноўшы час ===
Ад 1991 году вёска знаходзіцца ў [[Стаўпецкі раён|Стаўпецкім раёне]] [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. Былы калгас «Радзіма Якуба Коласа» быў перарэгістраваны ў [[адкрытае акцыянэрнае таварыства]] з цэнтрам у [[Любкаўшчына|Любкаўшчыне]]<ref>[http://1info.by/card.php?firm_id=80145/ ОАО "Родина Якуба Коласа"]</ref>. Да канца XX стагодзьдзя цагельня спыніла сваю працу, а яе плошчы былі перададзены жывёлагадоўчаму комплексу. Ва ўрочышчы Прыстанька, дзе адбыўся [[зьезд настаўнікаў Менскай губэрні (1906)|настаўніцкі зьезд]], у 1993 годзе быў усталяваны памятны знак. У 1999 годзе былая крама была дабудавана да царквы Сьвятога Мікалая Цудатворца, якая дзейнічае і адносіцца да [[Маладэчна|Маладэчненскай эпархіі]]<ref>[http://www.molod-eparchy.by/ru/eparkhiya/blagochiniya/stolbtsovskoe/item/149-prikhod-khrama-svyatitelya-nikolaya-chudotvortsa-d-nikolaevshchina/ Приход храма Святителя Николая Чудотворца д.Николаевщина]</ref>. У 2006 годзе ў [[Школа імя Якуба Коласа (Мікалаеўшчына)|школе імя Якуба Коласа]] заснаваны этнаграфічна-літаратурны музэй «Спадчынны куток», які прысьвечаны як гісторыі і [[фальклёр]]у мясьціны, так і вядомым ураджэнцам паселішча. Самыя каштоўны экспанат музэю — альбом зь вёскі [[Пінкавічы]], у якой выкладаў Канстантын Міцкевіч, дзе захаваліся ўспаміны тагачасных вучняў паэту<ref>[https://www.sb.by/articles/speyuts-maladyya-kalaski-na-mikalae-shchyne.html/ Спеюцьname ="Маладыя каласкіkalaski" на Мікалаеўшчыне]</ref>.
 
</gallery><gallery caption="КраявідыМястэчка на старых Мікалаеўшчыныздымках" widths=150250 heights=150 class="center">▼
Mikałajeŭščyna. Мікалаеўшчына (1919-39).jpg|КаляСьвята царквы,ў даГрудку 1939<br> 1930-я г.▼
Mikałajeŭščyna. Мікалаеўшчына (1900).jpg|[[Мікалаеўская царква (Мікалаеўшчына)|Мікалаеўская царква]], каля<br> 19001914 г.▼
Mikałajeŭščyna, Nioman. Мікалаеўшчына, Нёман (1928).jpg|Адкрыцьцё моста церазьпраз Нёман, {{nowrap|<br> 1928 г.}}▼
Mikałajeŭščyna, Nioman. Мікалаеўшчына, Нёман (M. Milcenzon, 1928).jpg|Адкрыцьцё моста церазьпраз Нёман, {{nowrap|<br> 1928 г.}}▼
Mikałajeŭščyna, Nioman. Мікалаеўшчына, Нёман (M. Milcenzon, 1928) (2).jpg|Адкрыцьцё моста церазьпраз Нёман, {{nowrap|<br> 1928 г.}}▼
</gallery>
 
== Мікалаеўшчына ў творчасьці Якуба Коласа ==
Радок 282 ⟶ 290:
Для Мікалаеўшчыны была і застаецца характэрнай [[Мястэчка|местачковая]] пляноўка. На працягу стагодзьдзяў цэнтрам вёскі зьяўлялася плошча, празваная сярод жыхароў '''Грудком''' ''(памяншальнае ад «груд» — высокая горка)''. Да Грудка, разьмешчанага недалёка ад моста, сыходзіліся амаль ўсе вуліцы мястэчка. Цэнтральнае месца на плошчы займаў [[Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля (Мікалаеўшчына)|касьцёл]], пазьней — [[Мікалаеўская царква (Мікалаеўшчына)|царква]], а некалі, магчыма, і [[ратуша]]. Па вялікіх сьвятах на Грудку зьбіраліся людзі, вырашалі надзённыя пытаньні. У звычайны час прастора выкарыстоўвалася як гандлёвая пляцоўка. На месца ажыўленага грамадзкага жыцьця ўказвалі таксама разьмешчаныя побач крамы і [[Мікалаеўская карчма|карчма]]. З аднаго боку, такая пляноўка была абумоўлена рэльефам мястэчка, дзе Грудок выступаў у ролі тагачаснай дамінанты, з іншага — разьвіваў гандлёвыя стасункі, прывабліваючы падарожнікаў, якія праязжалі Мікалаеўшчыну транзытам<ref name ="rodnykut"/>.
 
Сёньняшняя пляноўка ня толькі ўзбуйніла і пашырыла вёску на ўсход, але і захавала традыцыйнае разьмяшчэньне грамадзка-культурнага цэнтру — на месцы колішняга Грудка цяпер невялікая пляцоўка, дзе разьмешчаны будынак [[Мікалаеўшчынскі сельсавет|сельскага савету]] і [[помнік Якубу Коласу (Мікалаеўшчына)|помнік Якубу Коласу]]. Цяперашняя плошча Мікалаеўшчыны — на паўкілямэтры паўночна-усходней за ранейшую. Яе дакладна вылучае царква, як адзін з найвышэйшых будынкаў у вёсцы. Па баках ад яе дзейнічаюць дзьве крамы, колішняя пякарня, пошта, аўтобусны прыпынак. Паміж старой і новай плошчамі знаходзіцца вялікі будынак [[Школа імя Якуба Коласа (Мікалаеўшчына)|школы]], які разам з царквой і іншымі сацыяльна-культурнымі аб'ектамі сфарміраваў аблічча сучаснага цэнтра мястэчка<ref>[https:{{Літаратура/Памяць/gedymin.livejournal.com/26433.html/ Николаевщина. По местам Я. Коласа (19 мартаСтаўпецкі 2009раён}}, гс.)]566</ref>.
 
Асноўная забудова прадстаўлена аднапавярховымі драўлянымі, радзей — цаглянымі хатамі ў стылі традыцыйнага сялянскага дойлідзтва. Пераважная большасьць з іх пабудавана ў 1940-я гады. Некаторыя вуліцы актыўна забудоўваюцца цаглянымі катэджамі рознай стылістыцы і вышыні. Маецца адзін трохпавярховы шматкватэрны будынак, узьведзены для працаўнікоў дома-інтэрнату. На фоне агульнай забудовы выдзяляюцца сацыяльна-побытавы цэнтар мястэчка, а таксама месцы вытворчасьці — колішняя цагельня і жывёлагадоўчы комплэкс.
Радок 312 ⟶ 320:
 
Транспартную сувязь ажыцьцяўляе аўтапарк №17<ref name="off"/>. Дзейнічае аўтобусны маршрут №2009 «Аўтавакзал «Стоўпцы»—[[Жыгалкі]]», які праходзіць праз Мікалаеўшчыну з завароткам да пансіянату вэтэранаў вайны і працы. У вёсцы ўладкаваны 6 прыпыначных пунктаў. Аўтобус ходзіць штодня тры разы на дзень, акрамя выходных<ref>[https://rasp.yandex.by/station/9754612/ Расписание автобусов по автовокзалу Столбцы. Отправление]</ref>. Далейшы шлях пасажыраў можа пралягаць праз чыгуначную станцыю «Стоўпцы».
== Славутасьці ==
Мікалаеўшчына — малая радзіма беларускага паэта [[Якуб Колас|Якуба Коласа]], цэнтар Коласаўскага заказьніку.
* [[Школа імя Якуба Коласа (Мікалаеўшчына)|Школа імя Якуба Коласа]] — школа, у будаўніцтве якой прымаў удзел [[Якуб Колас]], падрыхтавала 14 дзеячоў беларускай культуры і навукі. У школе дзейнічае этнаграфічна-літаратурны музэй.▼
* Сядзібы паэта — [[Альбуць]], [[Ласток]], [[Смольня]] і ўрочышча [[Бервянец]], унесеныя ў [[Сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Стаўпецкага раёну|сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Беларусі]]<ref>Шыфр: 613Б000607</ref>
* [[Помнік Якубу Коласу (Мікалаеўшчына)|Помнік Якубу Коласу]] — помнік, пастаўлены ў гонар 90-годзьдзя паэту каля будынку сельсавета.
▲* [[Школа імя Якуба Коласа (Мікалаеўшчына)|ШколаСярэдняя імяагульнаадукацыйная Якуба Коласашкола]] (1948) — школапомнік архітэктуры [[нэаклясыцызм]]у, у будаўніцтве якой прымаў удзел [[Якуб Колас]]паэт, падрыхтавала 14 дзеячоў беларускай культуры і навукі. У школе, дзейнічаеутрымлівае этнаграфічна-літаратурны музэй<ref>[http://nikolaevsthina.edu.minskregion.by/index.php?op=ViewArticle&articleId=1878&blogId=115 О школе - Миколаевщинская ДС-СШ имени Якуба Коласа]</ref>
* Археалагічная стаянка 3 тысячагодзьдзя да нашай эры — гісторыка-культурная каштоўнасьць Беларусі.
* [[Помнік Якубу Коласу (Мікалаеўшчына)|Помнік клясыку беларускай літаратуры]] (1972) — адзіны ў [[Стаўпецкі раён|Стаўпецкім раёне]]<ref name = "pomnik"/> помнік Народнаму паэту Беларусі, пастаўлены ў гонар яго 90-годзьдзя
* Царква Сьвятога Мікалая — перабудавана з былой крамы ў 1999 годзе.
* Помнік настаўніцкаму зьезду (1993) — пастаўлены ва ўрочышчы Прыстанька, на месцы, дзе ў 1906 годзе адбыўся [[Зьезд настаўнікаў Менскай губэрні (1906)|зьезд]] з удзелам шэрагу грамадзкіх і культурных дзеячоў
* Могілкі «Церабяжы», на якіх знаходзяцца магілы бацькоў літаратара [[Міхась Міцкевіч (бацька Якуба Коласа)|Міхала]] і [[Ганна Міцкевіч|Ганны]]
* Нэалітычная стаянка трэцяга тысячагодзьдзя да нашай эры — помнік археалёгіі каменнага веку, [[Сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Стаўпецкага раёну|гісторыка-культурная каштоўнасьць Рэспублікі Беларусі]]<ref>Шыфр: 613В000617</ref>
* Царква Сьвятога Мікалая (1999) — новы праваслаўны храм, пабудаваны ў сучасным цэнтры мястэчка з цэглы
=== Страчаная спадчына ===
* [[Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля (Мікалаеўшчына)|Касьцёл Сьвятога Яна Хрысьціцеля]] (1652) — касьцёл,помнік пабудаванытрадыцыйнай ўбеларускай 1652архітэктуры годзез рысамі [[барока]], пабудаваны па фундацыі пятага [[НясьвіскаяМаршалак ардынацыявялікі літоўскі|Нясьвіскагамаршалака вялікага ардынаталітоўскага]] [[Аляксандар Людвік Радзівіл|Аляксандра Людвіка Радзівіла]], помнік архітэктуры [[барока]], быў разабраны дзеля пабудовы царквы ў 1866 годзе.
* [[Мікалаеўская царква (Мікалаеўшчына)|Царква Сьвятога Мікалая]] (1876) — царква,помнік пабудаваная[[Мураўёўкі|расейскага нацаркоўнага месцыдойлідзтва]] разбуранагаз касьцёлу,мясцовымі былакампазыцыйнымі прыёмамі і элементамі [[мадэрн]]у, зьнішчана савецкімі ўладамі ў пачатку 1960-х гадоў.годзе
* [[Мікалаеўская карчма]] (1881) — карчма, увядомая якойз дваXVI гадыстагодзьдзя, жыланеаднаразова сям'яўзгаданая [[Народныў паэт Беларусі|Народнага паэта Беларусі]]творчасьці [[Якуб Колас|ЯкубаКанстантына КоласаМіцкевіча]]., згарэла ў 1910 годзе
 
Таксама ў мястэчку існавалі ратуша (падрабязных апісаньняў не захавалася), бровар, сточня, сьпіхлеры, гасьціны двор. У канцы Дворнай (Наднёманскай) вуліцы знаходзілася [[сядзіба]] [[Радзівілы|Радзівілаў]], якую наведваў [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|Вялікі князь літоўскі]] і кароль Польскі [[Уладзіслаў Ваза]].
 
== Галярэя здымкаў ==
<gallery caption="МястэчкаКраявіды на старых здымкахМікалаеўшчыны" widths=150 heights=150 class="center">
▲Mikałajeŭščyna. Мікалаеўшчына (1900).jpg|[[Мікалаеўская царква (Мікалаеўшчына)|Мікалаеўская царква]], каля 1900 г.
▲Mikałajeŭščyna. Мікалаеўшчына (1919-39).jpg|Каля царквы, да 1939 г.
▲Mikałajeŭščyna, Nioman. Мікалаеўшчына, Нёман (1928).jpg|Адкрыцьцё моста церазь Нёман, {{nowrap|1928 г.}}
▲Mikałajeŭščyna, Nioman. Мікалаеўшчына, Нёман (M. Milcenzon, 1928).jpg|Адкрыцьцё моста церазь Нёман, {{nowrap|1928 г.}}
▲Mikałajeŭščyna, Nioman. Мікалаеўшчына, Нёман (M. Milcenzon, 1928) (2).jpg|Адкрыцьцё моста церазь Нёман, {{nowrap|1928 г.}}
▲</gallery><gallery caption="Краявіды Мікалаеўшчыны" widths=150 heights=150 class="center">
Kolas Museum in Mikalayeushchyna.jpg|[[Школа імя Якуба Коласа (Мікалаеўшчына)|Школа імя Якуба Коласа]]
Царква святога Мікалая (Мікалаеўшчына).jpg|Новая царква
Радок 336 ⟶ 345:
Нёман у Мікалаеўшчыне.jpg|Нёман каля мястэчка
</gallery>
== Асобы ==
 
=== Вядомыя ўраджэнцы ===
== Ураджэнцы ==
* [[Мікола Адам]] (нар. 1978) — беларускі паэт, празаік▼
* [[Язэп Лёсік]] (1883—1940) — беларускі грамадзка-культурны дзяяч, старшыня [[Рада Беларускай Народнай Рэспублікі|Рады Беларускай Народнай Рэспублікі]]▼
* [[Лявон Белы]] (1927—2005) — беларускі публіцыст, які выступаў супраць палітыкі русіфікаці Беларусі▼
* [[Алесь Сянкевіч]] (1884—1938) — беларускі дзяржаўны дзеяч, навуковец, публіцыст, наркам аховы здароўя [[БССР]] (1921—1923)▼
* [[Міхась Белы]] (1931—1970) — беларускі грамадскі дзяяч, які выступаў супраць палітыкі русіфікаці Беларусі
* [[Алесь Міцкевіч]] (1919—2015) — беларускі грамадзка-культурны, рэлігійны і сьвецкі дзяяч у [[ЗША]], настаўнік, сябра [[Рада Беларускай Народнай Рэспублікі|Рады Беларускай Народнай Рэспублікі]]▼
* [[Сымон Белы]] (1929—2005) — беларускі пісьменьнік, заслужаны настаўнік БССР (1968)▼
* [[Міхась Міцкевіч]] (1897—1991) — беларускі грамадзка-культурны і рэлігійны дзяяч у [[ЗША]], настаўнік, дэлегат [[Першы Ўсебеларускі зьезд|Першага Ўсебеларускга кангрэсу]]
* [[Мікола Прускі]] (1928—2014) — дзяяч беларускай эміграцыі ў Злучаных Штатах Амэрыкі, выдавец, рэдактар, грамадзкі і культурны дзяяч▼
* [[Антон Лёсік]] (1872—1949) — настаўнік, мовазнавец, удзельнік беларускага нацыянальнага руху▼
* [[Валянтын Міцкевіч]] (1918—2005) — беларускі грамадзка-культурны, рэлігійны і сьвецкі дзяяч на эміграцыі▼
* [[Павал Дземідовіч]] (1871—1931) — беларускі этнограф, фальклярыст, пэдагог
* [[Алесь Камароўскі]] (нар. 1947) — беларускі пісьменьнік, адзін з першых беларускамоўных спартовых камэнтатараў
▲* [[Антон Лёсік]] (1872—1949) — настаўнік, мовазнавец, удзельнік беларускага нацыянальнага руху
▲* [[Язэп Лёсік]] (1883—1940) — беларускі грамадзка-культурны дзяяч, старшыня [[Рада Беларускай Народнай Рэспублікі|Рады Беларускай Народнай Рэспублікі]]
* [[Мікола Маляўка]] (нар. 1941) — беларускі пісьменьнік, паэт, перакладчык, настаўнік
▲* [[Алесь Міцкевіч]] (1919—2015) — беларускі грамадзка-культурны, рэлігійны і сьвецкі дзяяч у [[ЗША]], настаўнік, сябра [[Рада Беларускай Народнай Рэспублікі|Рады Беларускай Народнай Рэспублікі]]
* [[Міхась Міцкевіч (бацька Якуба Коласа)|Міхась Міцкевіч]] (1850—1902) лясьнік [[Нясьвіская ардынацыя|Нясьвіскай ардынацыі]], бацька Якуба Коласа▼
▲* [[Валянтын Міцкевіч]] (1918—2005) — беларускі грамадзка-культурны, рэлігійны і сьвецкі дзяяч на эміграцыі
* [[Ганна Міцкевіч]] (1857—1929) — маці Якуба Коласа, сястра Язэпа і Антона Лёсікаў
▲* [[Міхась Міцкевіч (бацька Якуба Коласа)|Міхась Міцкевіч]] (1850—1902) — лясьнік [[Нясьвіская ардынацыя|Нясьвіскай ардынацыі]], бацька Якуба Коласа
▲* [[Лявон Белы]] (1927—2005) — беларускі публіцыст, які выступаў супраць палітыкі русіфікаці Беларусі
* [[Міхась БелыМіцкевіч]] (1931—19701897—1991) — беларускі грамадскіграмадзка-культурны і рэлігійны дзяяч у [[ЗША]], якінастаўнік, выступаўдэлегат супраць[[Першы палітыкіЎсебеларускі русіфікацізьезд|Першага БеларусіЎсебеларускга кангрэсу]]
▲* [[Мікола Прускі]] (1928—2014) — дзяяч беларускай эміграцыі ў Злучаных Штатах Амэрыкі, выдавец, рэдактар, грамадзкі і культурны дзяяч
▲* [[Сымон Белы]] (1929—2005) — беларускі пісьменьнік, заслужаны настаўнік БССР (1968)
▲* [[Алесь Сянкевіч]] (1884—1938) — беларускі дзяржаўны дзеяч, навуковец, публіцыст, наркам аховы здароўя [[БССР]] (1921—1923)
▲* [[Мікола Адам]] (нар. 1978) — беларускі паэт, празаік
 
=== Людзі, зьвязаныя з мястэчкам ===
* [[Якуб Колас]] (1882—1956) — клясык беларускай літаратуры, узгадваў аб мястэчку ў паэме «[[Новая зямля]]» і трылёгіі «[[На ростанях]]», лічыў вёску сваёй радзімай<ref name = "facts"/>
* [[Уладзімер Мархель]] (1940—2013) — беларускі літаратуразнаўца і паэт, у 1947-1957 гадах навучаўся ў [[Школа імя Якуба Коласа (Мікалаеўшчына)|мясцовай школе]]
* [[Сяржук Сокалаў-Воюш]] (нар. 1957) — беларускі бард, пісьменьнік, які ў 1984-1985 гадах працаваў навуковым супрацоўнікам музэю Якуба Коласа ў Мікалаеўшчыне<ref>{{Літаратура/Беларускія пісьменьнікі (1992—1995)|5}}</ref>
 
== Крыніцы ==
Радок 363 ⟶ 377:
* Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. {{ISBN|978-83-86100-83-5}}
* {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|6}}
* {{Літаратура/Беларускія пісьменьнікі (1992—1995)|5}}
* {{Літаратура/БелЭн|10}}
* {{Кніга|аўтар =[[Сымон Белы|Белы С.]]. |частка = |загаловак =Родныя карані |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца =Менск |выдавецтва =«Тэхнапрынт» |год =2001 |том = |старонкі = 34-35|старонак = 130 |сэрыя = |isbn = 985-464-106-6|наклад = 300 экз. }}
Радок 382 ⟶ 397:
 
== Вонкавыя спасылкі ==
* {{Commons}}
* [https://radzima.org/be/miesca/mikalaeushchyna.html Мікалаеўшчына] на [[Radzima.org|Радзіме майго духу]]
* [https://globus.tut.by/nikolaevsc/ Мікалаеўшчына] на [[Глёбус Беларусі|Глёбусе Беларусі]]
 
{{Навігацыйная група
Радок 401 ⟶ 417:
[[Катэгорыя:Мікалаеўшчына]]
[[Катэгорыя:Мікалаеўшчынскі сельсавет]]
[[Катэгорыя:Населеныя пункты, згаданыя ў XVI стагодзьдзі]]
[[Катэгорыя:Населеныя пункты Стаўпецкага раёну]]
[[Катэгорыя:Мястэчкі Менскай вобласьці]]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Мікалаеўшчына»