Этыёпія: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
крыніца — https://en.wikipedia.org/wiki/Ethiopia?oldid=871195472 |
д выпраўленьне спасылак, абнаўленьне зьвестак |
||
Радок 11:
НайбуйнейшыГорад = Адыс-Абэба |
ТыпУраду = [[Фэдэратыўная рэспубліка]] |
ПасадыКіраўнікоў = [[Прэзыдэнт Этыёпіі|Прэзыдэнт]]<br />[[
ІмёныКіраўнікоў = [[
Плошча = 1 104 103 |
МесцаЎСьвецеПаводлеПлошчы = 27 |
АдсотакВады = 0,7 |
ГодАцэнкіНасельніцтва =
МесцаЎСьвецеПаводлеНасельніцтва =
Насельніцтва =
ШчыльнасьцьНасельніцтва =
ГодАцэнкіСУП =
МесцаЎСьвецеПаводлеСУП =
СУП = $
СУПНаДушуНасельніцтва = $898 |
Валюта = [[Быр]] |
Радок 40:
'''Этыёпія''' ({{мова-am|ኢትዮጵያ}}) — краіна на паўночным усходзе [[Афрыка|Афрыкі]] ў раёне [[Самалійскі паўвостраў|Афрыканскага рогу]]. Мяжуе на поўначы з [[Эрытрэя]]й, на ўсходзе з [[Джыбуці]] і [[Самалі]], на поўдні з [[Кенія]]й, на захадзе з [[Судан]]ам і [[Паўднёвы Судан|Паўднёвым Суданам]]. Выйсьця да мора ня мае. Насельніцтва краіны складае больш за 102 мільёнамі жыхароў<ref>[https://esa.un.org/unpd/wpp/DataQuery/ «World Population Prospects: The 2017 Revision»]. ESA.UN.org</ref>, Этыёпія зьяўляецца самай населенай краінай сьвету, сярод тых, што ня маюць выхаду да мора ці акіяну, а таксама другой паводле колькасьці насельніцтва на афрыканскім кантынэнце пасьля [[Нігерыя|Нігерыі]]. Агульная плошча краіны складае 1,1 млн км². [[Адыс-Абэба]] зьяўляецца сталіцай і найбуйнешым горадам краіны<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/et.html «Ethiopia»]. The World Factbook. CIA.</ref>.
Тэрыторыя Этыёпіі разглядаецца некаторымі навукоўцамі як вобласьць, зь якой сучасныя людзі рушылі на [[Блізкі Ўсход]] і далей<ref>[https://web.archive.org/web/20110629125652/http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&sid=awJVkvnk8KjM «Humans Moved From Africa Across Globe, DNA Study Says»]. Bloomberg News.</ref><ref>Kaplan, Karen (21 February 2008). [https://web.archive.org/web/20130603122801/http://www.startribune.com/world/15860017.html «Around the world from Addis Ababa»]. Los Angeles Times. Star Tribune.</ref>. На думку лінгвістаў, першыя людзі, якія размаўлялі на [[афразійскія мовы|афразійскіх мовах]], паходзілі з гэтага рэгіёну<ref>Zarins, Juris (1990). «Early Pastoral Nomadism and the Settlement of Lower Mesopotamia». Bulletin of the American Schools of Oriental Research. 280 (280): С. 31—65. doi:10.2307/1357309.</ref>. Гісторыю краіны можна прасачыць са старажытных часоў і большую частку сваёй гісторыі Этыёпія зьяўлялася манархіяй. У першыя стагодзьдзі нашае эры старажытнае каралеўства [[Аксум (каралеўства)|Аксум]] існавала на месцы сёньняшняй Этыёпіі<ref>Henze, Paul B. (2005) «Layers of Time: A History of Ethiopia», {{ISBN|1-85065-522-7}}.</ref>. Каля 1137 году ўтварылася Этыёпская імпэрыя. У канцы [[каляніяльны падзел Афрыкі|каляніяльнага падзелу Афрыкі]] ў XIX стагодзьдзі Этыёпія была толькі адной з двух краінаў, якія захавалі свой сувэрэнітэт. Краіна некаторы час была акупаваная [[Італія]]й з 1936 па 1941 гады. Этыёпія таксама была першым афрыканскім чальцом у [[Ліга народаў|Лізе нацыяў]] і [[Арганізацыя Аб’яднаных Нацыяў|Арганізацыі Аб’яднаных Нацыяў]]. У 1974 годзе этыёпскі імпэратар [[Хайле Сэласіе]] быў зрынуты са свай пасады камуністычнім вайсковым урадам пры падтрымцы [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|Савецкага Саюза]]. Камуністычны ўрад быў скінуты ў 1991 годзе [[Этыёпскі народны рэвалюцыйны дэмакратычны фронт|Этыёпскім народным рэвалюцыйным дэмакратычным фронтам]], таксама левага кірунку, якія застаецца асноўнай кіруючай палітычнай кааліцыяй з тых часоў.
Этыёпія і Эрытрэя выкарыстоўваць старажытны [[этыёпскі альфабэт]], які зьяўляецца адным з самых старэйшых альфабэтаў у сьвеце, які выкарыстоўваюцца да гэтага часу<ref>Page, Willie F. (2001). [https://books.google.com/books?id=gK1aAAAAYAAJ ''«Encyclopedia of African history and culture: African kingdoms (500 to 1500), Volume 2»'']. Facts on File. — С. 230. — {{ISBN|978-0-8160-4472-6}}.</ref>. Большасьць насельніцтва вызнае [[хрысьціянства]], галоўным чынам зьяўляючыся вернікамі [[Этыёпская праваслаўная царква|Этыёпскай праваслаўнай царквы]], у той час як каля траціны вызнае [[іслам]], зьяўляючыся ў асноўным [[суніты|сунітамі]]. Да 1980-х гадох у Этыёпіі жыла значная колькасьць [[этыёпскія габрэі|этыёпскіх габрэяў]]<ref>Weil, Shalva (2011). ''«Ethiopian Jews»'', New York: Cambridge University Press. — С. 165—166.</ref>. Этыёпія зьяўляецца шматмоўнай краінай з каля 80 этналінгвістычнымі групамі, чатыры найбуйнейшыя зь якіх ёсьць [[арома]], [[амхара]], [[самалі (народ)|самалі]] і [[тыграі]].
Радок 81:
== Дэмаграфія ==
Насельніцтва складаецца з каля 100 народнасьцяў, найболей буйныя зь іх — [[арома]] (40%), [[амхара]] (29%) і [[
== Рэлігія ==
Радок 97:
{{Партал|Афрыка}}
{{Commons}}
* [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/et.html Этыёпія]. The World Factbook.{{ref-en}}
* [https://www.bbc.com/news/world-africa-13349398 Этыёпія]. BBC News.{{ref-en}}{{Няма крыніцы інфармацыі}}
* [https://curlie.org/Regional/Africa/Ethiopia Этыёпія]. Curlie.{{ref-en}}
* [http://www.conflictologist.org/main/vojny-i-konflikty-v-tropicheskoy-afrike.htm#ethiopia Сучасная гісторыя Этыёпіі]. Conflictologist.{{ref-ru}}
{{Краіны Афрыкі}}
| |||