Джэймз Фэрг’юсан: розьніца паміж вэрсіямі

| імя = Джэймз Фэрг’юсан

| арыгінал імя = James Ferguson

| партрэт = James_Ferguson.jpg

| памер =

| апісаньне =

| імя пры нараджэньні =

| род дзейнасьці =

| дата нараджэньня = {{Нарадзіўся|25|4|1710|0|1}}

| месца нараджэньня = [[Банфшыр]]

| бацька сужэнец = Джон Фэрг’юсан

| маці дзеці = Элспэт Лобан

| муж узнагароды =

|сайт жонка =

| дзеці дадаткова =

|commons узнагароды =

Фэрг’юсан нарадзіўся [[25 красавіка]] [[1710]] году ў Банфшыру ў сям’і простых рабочых: ягоны бацька, Джон Фэрг’юсан (''John Ferguson'') працаваў і арандаваў невялікі кавалак зямлі, яго маці, Элспэт Лобан (''Elspet Lobban'') гадавала іх шасьцярых дзяцей, зь якіх Джон быў другім. Паводле яго аўтабіяграфіі, ён навучыўся чытаць, слухаючы, як яго бацька вучыць ягонага старэйшага брата, і дзякуючы нейкай старой жанчыне, да таго, як бацька вырашыў пачаць яго вучыць. Пасьля таго, як бацька навучыў яго пісаць, у сямігадовым узроьсце яго адправілі на тры месяцы ў школу пісьменнасьці ў Кейт (''Keith''). Аднойчы ў дзевяць гадоў, калі ён убачыў, як яго бацька правіць дзіравы дах з дапамогай рычага, яму атрымалася ня толькі зразумець прынцып такой працы, але і распаўсюдзіць яго на кола і паўвось. Адзін з суседзяў паказаў яму кнігу, у якой пацьвярджаліся здагадкі Фэрг’юсана.

У [[1720]] годзе Фэрг’юсан пачаў працаваць, да 14 гадоў пас авечак. Адначаова ён займаўся стварэньнем мэханічных мадэляў з дапамогай такарнага станка і сьцізорыка і па начах вывучаў зоркі. Яго настаўнік, Джэймз Глэшан (''James Glashan''), добразычлівы ставіўся да гэтых заняткаў, і часьцяком вызваляў у хлопчыка пад іх час. У [[1728]] годзе прайшоў тэрмін дамовы з Глэшанам, і Фэрг’юсан стаў вучыцца ў доме Томаса Гранта (''Thomas Grant''). У [[1730]] годзе, пасьля ад’езду Гранта, Фэрг’юсан вярнуўся дадому. У гэты пэрыяд ён стварыў глёбус і драўляны гадзіньнік.

У [[1734]] годзе Фэрг’юсан пераехаў у [[Эдынбург]], дзе заняўся партрэтнай мініятурай, далей ён пераехаў у Інвэрнэс, і ў [[1743]] годзе — у [[Лёндан]], дзе пражыў рэшту жыцьця. У лістападзе [[1763]] году ён уступіў у Лёнданскае каралеўскае таварыства, распрацоўваў астранамічныя і мэханічныя мадэлі, з 1748 году — чытаў лекцыі па экспэрымэнтальнай філязофіі. У апошнія гады жыцьця ён атрымліваў пэнсію ў 50 фунтаў стэрлінгаў; памёр ён [[17 лістапада]] [[1776]] году і быў пахаваны ў двары царквы панны Марыі.

Лічыцца, што Джэймз Фэрг’юсан быў адлюстраваны на карціне «[[Філёзаф, які тлумачыць мадэль Сонечнай сыстэмы]]» [[Джозэф Райт|Джозэфа Райта]]<ref name="revo"/> (адначасова ж біёграф Райта, Бэнэдыкт Нікалсан, сьцьвярджаў у 1968 годзе, што ўзорам для настаўніка быў [[Джон Ўайтгэрст]]<ref>Nicolson, Benedict, ''Joseph Wright of Derby: painter of light'', Taylor & Francis, 1968, {{ISBN |0-7100-6284-2}}</ref>, у той час як іншы камэнтатар указвае на падабенства фігуры з «партрэтам [[Ісак Ньютан|Ісака Ньютана]] пэндзлю Готфры Кнэлера»<ref>[http://www.derby.gov.uk/LeisureCulture/MuseumsGalleries/ArttreasureTheOrrery.htm «Art treasure — The Orrery»], Derby City Council, accessed 2009-07-12</ref>.

{{ЗноскіКрыніцы}}