Тоомпэа: розьніца паміж вэрсіямі

[[Файл:Tallinn Toompea Upper Old Town 2013.jpg|upright=1.25|міні|Панарама Тоомпэа]]

[[Файл:Reval, general view, 1890 - 1900 - edited.jpg|міні|Выгляд Таліну напрыканцыў канцы XIX стагодзьдзя]]

'''То́омпэа''' (ад {{Мова-de|Domberg|скарочана}} — «катэдральны ўзгорак») — [[вапняк]]овы [[холм]] у цэнтральнай частцы [[Талін]]у ([[Эстонія]]). Гэта працяглае плято памерамі прыкладна 400х250400×250 мэтраў, плошчай 7 га і вышэйшае на 20—30 м за вакольную тэрыторыю. У [[Эстонскі фальклёр|фальклёры]] пагорак вядомы як [[курган]] над магілай [[Калеў|Калева]], узьведзены ягонай смуткуючай жонкай.

Мінуўшчына Тоомпэа шчыльна зьвязаная з гісторыяй уладароў Эстоніі<ref name="riigikogu">{{Спасылка|url=http://www.riigikogu.ee/index.php?rep_id=48445|загаловак=History of the Riigikogu > Toompea Castle|выдавец=[[Рыйгікогу|Riigikogu]]|дата=20 December 2009|мова=en}}</ref>. У цяперашні час тут разьмяшчаюцца [[Урад Эстоніі|урадўрад]] і [[парлямэнт Эстоніі]], якіх часта таксама называюць проста ''Тоомпэа''<ref>{{Кніга|аўтар = Miljan, Toivo.|частка = |загаловак = Historical dictionary of Estonia|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = Oxford|выдавецтва = Scarecrow Press|год = 2004|том = |старонкі = 474|старонак = |сэрыя = |isbn = 0-8108-4904-6|наклад = }}</ref>.

Тоомпэа паўстаў каля 10 000 рокаў таму як востраў [[Балтыйскае ледніковае возера|Балтыйскага ледніковага возера]]<ref name="envir.ee">{{Спасылка|url=http://www.envir.ee/klint/eng/13.html|загаловак=Tallinn Klint|назва праекту=North Estonian Klint — as a symbol of Estonian nature|выдавец=Estonian Ministry of the Environment|дата=16 December 2009|мова=en}}</ref>. З прычыны нязьменнага [[Гляцыёізастазія|постледавіковага дрэйфаваньня]] ён злучыўся з кантынэнтам падчас стадыі [[Літарынава мора]]<ref name="bggm">{{Спасылка|url=http://www.ut.ee/BGGM/vaatamis/toompea.html|загаловак=Toompea aluspõhjakõrgendik|аўтар=Mare Isakar.|год=2003|выдавец=Museum of Geology of the [[Тартускі ўнівэрсытэт|University of Tartu]]|мова=et|дата=16 December 2009}}</ref>. Яшчэ ў 6-м тысячагодзьдзі да Нн. Х э. мора абмывала аснаваньне Тоомпэа<ref name="horisont">{{Артыкул|год=2009|загаловак=Vabaduse väljak. Eesti mahukaim arheoloogiline uurimisobjekt|выданьне=Horisont|выпуск=5|мова=et|url=http://www.horisont.ee/node/1188}}</ref>. Цяпер берагавая лінія праходзіць больш як за 1&nbsp;км ад яго, а яго падножжа на 17—20 м вышэй за ўзровень мора<ref name="tlpa">{{Спасылка|url=http://tpr.tallinn.ee/tpr/|загаловак=Map of Tallinn|выдавец=Tallinn City Planning Department|мова=et|дата=16 December 2009}}</ref>.

== Крыніцы і заўвагі ==

{{ЗноскіКрыніцы}}