Хвіліна: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д робат дадаў: nah:Minuhtl |
Няма апісаньня зьменаў |
||
Радок 1:
'''
* [[Адзінка вымярэньня]] [[час]]у, роўная 60-й частцы [[гадзіна|гадзіны]] ці 60 [[сэкунда|сэкундаў]].
Радок 6:
== Мінута ==
Словы '''
''Мінута'' — назоўнік [[лацінская мова|лацінскага]] паходжаньня, у даслоўным перакладзе — «маленькая, дробная». У [[Сярэднявечча|сярэднявечнай]] лаціне было спалучэньне ''pars minūta prima'' «першая малая частка (гадзіны)». У [[старабеларуская мова|старабеларускай мове]] ''минута'' ўжывалася ня толькі ў часавым сэнсе, але й на абазначэньне кароткай выпіскі, копіі. Да прыкладу, у тэксьце [[1495]] году чытаем: ''<b>минуту</b>, выписаную съ тыхъ книгъ, передъ нами вказывали''. Для народнай беларускай мовы [[19 стагодзьдзе|19]] – [[20 стагодзьдзе|20]] стагодзьдзяў ''мінута'' й яе фанэтычны варыянт ''мінюта'' характэрныя ўжо толькі ў часавым значэньні. ''Сорак <b>мінют</b> прайшло, а яе няма'', — гэты зэльвенскі сказ з «Слоўніка беларускіх гаворак паўночна-заходняй Беларусі і яе пагранічча».
Слова ''мінута'' мае шматвяковую традыцыю ўжываньня ў нашай мове. У нас яно, дарэчы, зьявілася на пару стагодзьдзяў раней, чымся ў [[расейская мова|расейскай мове]]. Тым ня менш часта ў літаратурным маўленьні мы сьвядома дыстанцыюемся ад ''мінуты'', аддаем перавагу слову, якога няма ў расейскім лексыконе, — назоўніку ''
Акрамя вымярэньня часу, слова ''мінута'' ўжываецца і для вымярэньня [[вугал|вуглоў]]. Тут ''1 мінута'' = 1/60 [[градус|градуса]] = 60 (вуглавых) сэкунд. Для скарочаннага запісу ''мінуты'' выкарыстоўваецца знак ''' ′ ''' (U+2032, &prime;) або проста апостраф ''' ' ''' (U+0027, &apos;). Напрыклад, у [[геамэтрыя|геамэтрыі]]: вугал роўны 20 градусаў і 30 мінут ці 20° 30′; пры пазначэньні вуглавых каардынатаў на мапе [[Зямля|Зямлі]]: 53° 17′ паўночнай шырыні.
| |||