Мардовія: розьніца паміж вэрсіямі

|БуйныяГарады = [[Саранск]], [[Рузаеўка]], [[Кавылкіна]], [[Камсамольскі (Мардовія)|Камсамольскі]], [[Зубава Паляна]]

|ДатаЎтварэньня = [[1928]] <small>(як Мардоўская акруга)</small><br/>[[1930]] <small>(як [[Мардоўская аўтаномная вобласьць|Мардоўская АВ]]</small>)</small><br/>[[20 сьнежня]] [[1934]] <small>(як [[Мардоўская Аўтаномная Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Мардоўская АССР]])</small><br/>[[1990]] <small>(як Мардоўская ССР)</small><br />студзень [[1994]] <small>(як Рэспубліка Мардовія)</small>

Па заваёве вызначаных тэрыторыяў у Азіі ды Эўропе татара-манголамі тэрыторыі сучаснае Мардовіі таксама трапілі ў склад іх уладаньняў, кіраўніцтва [[Залатая Арда|Залатой Арды]] было зацьверджанае ў [[1241]] годзе. Землі Мардовіі былі падпарадкаваныя ўлусу Мухша. З распадам Залатой Арды ў 1430-х гадох частка тэрыторыі Мардовіі трапіла ў склад [[Казанскае ханства|Казанскага ханства]], астатнія землі трапілі ў склад [[Масковія|Маскоўскае дзяржавы]].

Пасьля далучэньня [[Іван Жахлівы|Іванам IV]] Казані ў [[1552]] годзе, у склад расейскіх уладаньняў увайшлі і тэрыторыі з мардоўскім насельніцтвам. Мясцовая эліта хутка засвоіла расейскую мову ды звычаі, аднак у сельскай мясцовасьці культура макшанаў і эрзянаў працягвала захоўвацца. У сярэдзіне [[18 стагодзьдзе|XVIII]] ст.стагодзьдзя [[расейцы]] сталі зварачаць мардву ў [[хрысьціянства]], аднак часткі мясцовых рэлігійных абрадаў захаваліся як частка мясцовай культуры. ЗьЗ [[19 стагодзьдзе|ХІХ]] ст.стагодзьдзя пачаў ажыцьцяўляцца пераклад некаторых кнігаў на [[мардоўскія мовы]] (у прыватнасьці, эрзянскую), аднак яны збольшага мелі толькі рэлігійны характар.

У пэрыяд 1920-х гг. у [[РСФСР]] стала ставіцца пытаньне пра ўтварэньне аўтаноміяў народаў Паволжа й Прыўральля. Між тым, у выпадку з мардоўскімі народамі ўзьнікла праблема дакладнага вылучэньня рэгіёнаў зь пераважнай дзеляй фіна-вугорскага насельніцтва. З [[1925]] па [[1928]] гады на тэрыторыі Пензенскай, Ніжагародзкай, Саратаўскай і Ўльянаўскай губэрняў было створана больш за трыццаць мардоўскіх [[воласьць|воласьцяў]].

У [[1928]] годзе ў складзе новаўтворанае Сярэдне-Волскае вобласьці была створаная Саранская акруга, пазьней пераназваная ў Мардоўскую. У склад акругі, у прыватнасьці, увайшлі тэрыторыі Ніжагародзкай, Пензенскай, Сімбірскай губэрняў з мардоўскім насельніцтвам.

У [[1930]] рокугодзе статус акругі быў зьменены на аўтаномную вобласьць, яе тэрыторыя пачала зазнаваць зьмены шляхам перадачы з тэрыторыі аўтаномнае вобласьці этнічна расейскіх рэгіёнаў і перадачы ў яе склад рэгіёнаў з мардоўскім насельніцтвам. Першапачаткова адміністрацыйны цэнтар аўтаномнай вобласьці плянаваўся ў горадзе Цемнікаў (паўночны захад Мардовіі), аднак праз адсутнасьць чыгункі гэты статус атрымаў Саранск, які й захоўвае яго нацяпер.

[[20 сьнежня]] [[1934]] году статус аўтаномнае вобласьці быў падвышаны да [[Аўтаномная Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|АССР]], праз два гады яна была выведзеная са складу Сярэдне-Волскага краю і стала адміністрацыйна-тэрытарыяльнай адзінкай РСФСР.

У [[1990]] годзе Вярхоўны Савет рэспублікі прыняў Дэклярацыю пра дзяржаўны статус, згодна зь якім Мардоўская АССР ператваралася ў Мардоўскую ССР, у студзені [[1994]] году ягоным жа рашэньнем зацьверджаная назва «Рэспубліка Мардовія». [[30 красавіка]] [[1995]] году Дзяржаўным Сходам рэспублікі былі ўсталяваныя новыя герб ды сьцяг<ref>[http://www.roslenta.ru/page_pid_24_region_43.htm Мордовия]{{ref-ru}}</ref>, 21 верасьня гэтага ж году Канстытуцыйным Сходам была прынятая Канстытуцыя.

Паводле зьвестак Расстату на [[2013]] год, насельніцтва рэспублікі склала 818 566 чал.<ref name="zviestki"/> У тым ліку, шчыльнасьць насельніцтва склала 31,33 чал./км², дзеля мескага насельніцтва — 61,33%<ref name="zviestki"/>.