Хантыйская мова: розьніца паміж вэрсіямі

|Клясыфікацыя = [[УральскаяУральскія моўная сям’ямовы|Уральская сям’я]]<br />&nbsp;[[Фіна-вугорскія мовы|Фіна-вугорская галіна]]<br />&nbsp;&nbsp;[[Вугорскія мовы|Вугорская падгаліна]]<br />&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[Обска-вугорскія мовы|Обска-вугорская група]]

|Код Афіцыйная мова ў па ISO 639-2(B) = —

|Код Рэгулюецца па ISO 639-2(T) = —kca

| Код па ISOSIL 639-1 = —

'''Ханты́йская мова''' — вугорская мова фіна-вугорскае моўнае галіны, асноўная мова народу [[Ханты|хантаў]]. Распаўсюджаная галоўным чынам у басэйне прытокаў [[Об|Обі]]і ды [[Іртыш|Іртыша]]у і сярэднім і дольным цячэньні Обі. Паводле дадзеныхзьвестак перапісу [[2002]], году хантаў налічваецца 28 700 чалавек, зь іх на хантыйскай мове размаўляе 33,4% насельніцтва.

Першая пісьмовасьць у хантыйскай мове ўзьнікае ў [[1868]] годзе, калі на бярозаўска-абдорскім дыялекце было выдадзена [[:be:ЕвангеллеЭвангельле паводле Матфея|Эванґельле паводле Мацея&nbsp;Мацьвея]]{{ref-be}}. На хвалі ўсесавецкае лацінізацыі ў 1930-ых гадох быў распрацаваны [[Лацінскі альфабэт|лацінкавы]] альфабэт для казымскага ды абдорскага дыялекта. У [[1937]] годзе хантыйская пісьмовасьць была пераведзена на [[Кірыліца|кірыліцу]]. Нягледзячы на даволі працяглую гісторыю існаваньня пісьмовасьці ды літаратуры па-хантыйску, адзінага літаратурнага стандарту ў мове няма — хантыйскамоўны друк прысутнічае ўва ўсіх чатырох дыялектах.

'''Лацінскі альфабэт ([[1931]] — [[1937]]1931—1937 гады).'''

'''Кірылічны альфабэт рэдакцыі [[1958]] г.году'''

'''Агульны хантыйскі альфабэт для ўсіх дыялектаў (рэдакцыя [[2000]] г.году).'''

Хантыйская мова — найменш вывучаная з усёй фіна-вугорскае ґрупы. Адзінымі сур’ёзнымі працамі да апошняга часу былі: кароткая ґраматыка і слоўнік, выдадзеныя А. Кастранам у [[1849]] г., і слоўнік Паасонэна, выпушчаны ў [[1926]] годзе. У савецкія часы навукова-дасьледчай асацыяцыяй Інстытуту народаў поўначы вялося паглыбленае вывучэньне хантыйскае мовы і стварэньне для яе пісьменства.

Першыя публікацыі на хантыйскай мове зьявіліся ў ґазэце «Остяко-Вогульская правда» (асьцякі і вагулы — старая назва ў расейскай мове адпаведна хантаў і [[мансі]]) у [[1934]] годзе. З [[1957]] г.году уў Ханты-Мансійскай аўтаномнай акрузе выдавалася ґазэта «Ленин пант хуват» ([[Беларуская мова|бел.]] «Па ленінскім шляху»), якая ў [[1991]] годзе была перайменавана ў «Хӑнты ясаӈ» ([[Беларуская мова|бел.]] «Хантыйскае слова»). Да пачатку 1970-х гадоў ґазэта выходзіла адным радком, пасьля — чатырма. Выходзіць штотыдзень. У [[Шурышкарскі раён|Шурышкарскім раёне]] Ямала-Ненецкае аўтаномнае акругі выходзіць ґазэта «Ӆуӈх авт» ([[Беларуская мова|бел.]] «Ангальскі мыс»).

У раніцы, сярэдзіне дня і вечарох па панядзелках, серадах і пятніцах на радыё «Югория» выходзяць хантыйскамоўныя перадачы па 20 хвілін, вяшчаньне пачалося ў [[1964]] годзе.

Этна-рок-гурт «H-Ural» з [[2009]] г.году выконвае свае песьні на шурышкарскім і сярэднеобскімсярэдняобскім дыялекце хантыйскае мовы.