Вікіпэдыя

Беларуская народная самапомач: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Legobot (гутаркі | унёсак)
52 250 правак
д Bot: Migrating 3 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1977147 (translate me)
д афармленьне
Радок 1:
{{Арганізацыя
| назва = Беларуская самапомач
| арыгінальная назва =
| выява = БНС.jpg
| рамка выявы =
| памер выявы =
| альтэрнатыўны тэкст выявы = Дакумэнты сябраў Беларускай народнай самапомачы
| подпіс выявы = Дакумэнты сябраў Беларускай народнай самапомачы
| мапа =
| памер мапы =
| альтэрнатыўны тэкст мапы =
| подпіс мапы =
| мапа 2 =
| абрэвіятура = БНС
| дэвіз =
| папярэднік =
| наступнік =
| дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|13|10|1941|1}}
| дата спыненьня існаваньня = {{Дата пачатку|1|3|1944|1}}
| тып = [[Дабрачыннасьць|Дабрачыннаедабрачыннае]]
| юрыдычны статус = [[Грамадзкаеграмадзкае аб’яднаньне]]
| мэта = Дапамога пацярпелым ад [[Другая сусьветная вайна|вайны]] [[беларус]]ам
| штабкватэра =
| месцазнаходжаньне =
| каардынаты =
| дзейнічае ў рэгіёнах = [[Генэральная акруга Беларусь]]
| сяброўства = 13 аддзяленьняў-рэфэратаў
| афіцыйныя мовы =
| генэральны сакратар =
| пасада кіраўніка = Кіраўнік
| імя кіраўніка = [[Іван Ермачэнка]] (да красавіка [[1943]] г.), [[Вацлаў Іваноўскі]] (да лістапада 1943 г.), [[Юры Сабалеўскі]]
| пасада кіраўніка 2 =
| імя кіраўніка 2 =
| пасада кіраўніка 3 =
| імя кіраўніка 3 =
| пасада кіраўніка 4 =
| імя кіраўніка 4 =
| асноўныя асобы =
| кіроўны орган = Цэнтральная Радарада
| матчыная кампанія =
| зьвязаныя кампаніі = [[Газэта]]газэта «[[Голас вёскі]]», [[Беларуская самаахова]]
| бюджэт =
| колькасьць супрацоўнікаў =
| колькасьць валянтэраў =
| сайт =
| заўвагі =
| колішняя назва = Беларуская народная самапомач (да чэрвеня 1943 г.)
}}
'''Беларуская народная самапомач''' (БНС) — нацыянальная арганізацыя, якая дзейнічала ва ўмовах нацысцкай акупацыі ў [[Генэральная акруга Беларусь|Генэральнай акрузе «Беларусь»]].
 
== Гісторыя ==
Беларуская народная самапомач была створана [[13 кастрычніка]] [[1941]] году паводле загаду генеральнагагенэральнага камісара Беларусі [[Вільгельм Кубэ|Вільгельма Кубэ]].
 
БНС узначальвалі [[Іван Ермачэнка]] (22 кастрычніка 1941 — красавік 1943), [[Вацлаў Іваноўскі]] (30 чэрвеня 1943 — лістапад 1943), [[Юры Сабалеўскі]] (лістапад 1943 — 1 лютага 1944). Кіруючы орган — Цэнтральная рада (Цэнтраль, складалася з 13 аддзелаў-рэфератаў), якой падпарадкоўваліся акруговыя, раённыя і валасныя аддзелы.
Радок 57 ⟶ 58:
Статут БНС абвяшчаў яе як дабрачынную народную арганізацыю, якая ставіць за мэту «дапамагаць пацярпелым беларусам ад ваенных дзеяньняў, бальшавіцкага і польскага панаваньня, памагаць адбудаваць зруйнаваны чужынцамі беларускі край, пашырыць і разьвіць беларускую культуру». БНС займалася зборам грашовых і матэрыяльных каштоўнасьцей, прадуктаў харчаваньня, абутку і зімовай вопраткі, аказвала матэрыяльную дапамогу пацярпелым ад вайны, займалася арганізацыяй устаноў аховы здароўя, дастаўкай друкаваных выданьняў у акругі і паветы (напрыклад, газэты для сялянаў «[[Голас вёскі]]»).
 
У пачатку [[1942]] году быў праведзены зьезд усіх лекараў Беларусі. На ім было пастаноўлена стварыць беларускую лекарскую прафэсыйнуюпрафэсійную арганізацыю, адкрыць беларускі мэдыцынскі ўнівэрсытэт і арганізаваць матэрыяльную дапамогу мясцовым дактарам у цяжкі ваенны час.
 
БНС утрымлівала многія шпіталі, праводзіла рассяленьне дзяцей у прытулкі, арганізаваныя на базе савецкіх санаторыяў (да 10000 дзяцей)<ref name="uchora">{{Кніга|аўтар = [[Язэп Найдзюк]], [[Іван Касяк]].|частка = |загаловак = Беларусь учора і сяньня|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = Менск|выдавецтва = Навука і тэхніка|год = 1993|том = |старонкі = 272—273|старонак = |сэрыя = |isbn = 5-343-01458-5|наклад = }}</ref>.
 
Сябры БНС удзельнічалі ў гвалтоўным медыцынскіммэдыцынскім аглядзе для высыланьня рабочай сілы ў Нямеччыну<ref name="uchora" />.
 
Зьезд кіраўнікоў БНС (ліпень [[1942]]), у якім удзельнічалі [[Беларускія мужы даверу|Мужы даверу]], кіраўнікі БНС з акругаў і вядучыя бурмістры і кіраўнікі беларускай паліцыі, дамагаўся ўнясеньня зьменаў у статут БНС і прызнаньня за ёй права самакіраваньня. На зьездзе Цэнтральнай рады і акруговых кіраўнікоў БНС (сакавік [[1943]]) быў выпрацаваны мэмарандум, які патрабаваў поўнай аўтаноміі Беларусі, стварэньня беларускага ўраду і войска. Падкрэсьлівалася, што «ўрад абвесьціць аддзяленьне Беларусі ад СССР і аб’явіць яму вайну, як ворагу беларускага народа». Пры садзейнічаньні БНС ствараўся [[Беларускі корпус самааховы]]. Аднак нямецкая акупацыйная адміністрацыя распараджэньнем ад 18 сакавіка 1943 абмежавала дзейнасьць БНС толькі аховай здароўя і матэрыяльнай дапамогай насельніцтву. Іван Ермачэнка быў зьняты з пасады кіраўніка БНС і высланы зь Беларусі.
 
У чэрвені 1943 БНС рэарганізавана ў [[Беларуская самапомач|Беларускую самапомач]], дзейнасьць якой у адпаведнасьці з новым статутам была абмежавана зборам ахвяраваньняў, матэрыяльнай дапамогай, вярбоўкай новых сябраў. Кіраўніком арганізацыі стаў [[Юры Сабалеўскі]], былы пасол у польскім сейме.
 
1 сакавіка [[1944]] БНС перададзеная ў падпарадкаваньне [[Беларуская цэнтральная рада|Беларускай цэнтральнай радзе]].
 
Вядомыя асобы-дзеячы БНС: [[Ян Станкевіч]] (намесьнік кіраўніка), [[Вінцэнт Гадлеўскі]], [[Радаслаў Астроўскі]], архіяпіскап [[Філяфей (Нарко)]], [[Вацлаў Іваноўскі]], [[Антон Адамовіч]], [[Уладзіслаў Казлоўскі]], [[Іван Касяк]], [[Юльян Саковіч]] (сябры Галоўнай Рады).
 
== Крыніцы і заўвагі ==
{{Крыніцы}}
 
{{Зноскі}}
 
== Вонкавыя спасылкі ==
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Беларуская_народная_самапомач»