Вікіпэдыя

Міхаіл Сямёнавіч Варанцоў: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Glovacki (гутаркі | унёсак)
3389 правак
Няма апісаньня зьменаў
афармленьне
Радок 1:
{{Вайсковы дзеячдзяяч
|поўнае імя = Міхаі́лМіхаіл Сямёнавіч Варанцо́ўВаранцоў
|арыгінальнае імя = ({{мова-ru|Михаи́лМихаил Семёнович Воронцо́вВоронцов}})
|месца нараджэньня = [[Санкт-Пецярбург]]
|месца сьмерці = [[Адэса]]
|партрэт = [[Файл:Dawe, Mikhail Vorontsov.jpg|250px250пкс]]
|подпіс = Партрэт М. С. Варанцова пэндзлю [[Доу, Джордж|Джорджа Доу]].<br />''Вайсковая галерэя Зімовага Палацу, Дзяржаўны Эрмітаж ([[Санкт-Пецярбург]])''
|мянушка =
|прыналежнасьць = {{RUS}}[[Расейская імпэрыя]]
|гады службы =
|званьне = [[генэрал-фэльдмаршал]]
Радок 18:
|у адстаўцы =
}}
'''Міхаі́л Сямё́навічСямёнавіч Варанцо́ў''' ([[1782]]—[[1856]]) — [[Расея|расейскі]] дзяржаўны дзеяч, [[граф (тытул)|граф]], а з [[1845]] г. году [[найсьвятлейшы князь]], [[генэрал-фэльдмаршал]], [[генэрал-ад’ютант]]; ганаровы чалец [[Пецярбурская Акадэмія навук|Пецярбурскай Акадэміі навук]] ([[1826]]); [[Наваросія|навароскі]] і [[Бэсарабія|бэсарабскі]] [[генэрал-губэрнатар]] ([[1823]]—[[1844]] гг.1823—1844). Спрыяў гаспадарчаму разьвіцьцю краю, разбудове Адэсы й іншых местаў. У [[1844]]—[[1854]] гг.1844—1854 гадах намесьнік на [[Каўказ]]е. Сын С. Р. Варанцова.▼
 
▲'''Міхаі́л Сямё́навіч Варанцо́ў''' ([[1782]]—[[1856]]) — [[Расея|расейскі]] дзяржаўны дзеяч, [[граф (тытул)|граф]], а з [[1845]] г. [[найсьвятлейшы князь]], [[генэрал-фэльдмаршал]], [[генэрал-ад’ютант]]; ганаровы чалец [[Пецярбурская Акадэмія навук|Пецярбурскай Акадэміі навук]] ([[1826]]); [[Наваросія|навароскі]] і [[Бэсарабія|бэсарабскі]] [[генэрал-губэрнатар]] ([[1823]]—[[1844]] гг.). Спрыяў гаспадарчаму разьвіцьцю краю, разбудове Адэсы й іншых местаў. У [[1844]]—[[1854]] гг. намесьнік на [[Каўказ]]е. Сын С. Р. Варанцова.
 
== Першыя гады ==
Міхаіл Варанцоў нарадзіўся 19 (30) траўня [[1782]] г. угоду ў [[Санкт-Пецярбург]]у, дзяцінства і маладосьць правёў пры бацьку, Сямёну Раманавічу, у [[Лёндан]]е, дзе атрымаў выдатную адукацыю.
 
Выхаваны Сямёнам Раманавічам у лібэральным заходнеэўрапейскім духу (вядомае выказваньне С. Р. Варанцова аб падзелах Рэчы Паспалітай, як аб агідных ідэі справядлівасьці і абразьлівых у дачыненьні да грамадзкага меркаваньня Заходняе Эўропы).
Радок 28 ⟶ 27:
У маленстве быў запісаны ў [[бамбардзір (вайсковае званьне)|бамбардзір-капралы]] [[Ляйб-гвардыя|ляйб-гвардыі]] [[Праабражэнскі полк|Праабражэнскага палку]], а ў 4 гады ад веку ўзьведзены ў [[прапаршчык]]і.
 
Вярнуўся ў [[Расея|Расею]] ў [[1801]] годзе.
 
== Пачатак вайсковай кар’еры ==
У 1803—1804 гадах удзельнічае ў вайне на [[Каўказ]]е. У 1805 годзе ўдзельнічае ў дэсантнай апэрацыі ў швэдзкай [[Памэранія|Памэраніі]]. У 1806 і 1807 гадах вызначаецца ў бітвах з французамі. У 1809—1811 гадах Варанцоў прымае ўдзел у [[Турцыя|Турэцкіх]] кампаніях.
 
У [[1803]]—[[1804]] удзельнічае ў вайне на [[Каўказ]]е.
У [[1805]] удзельнічае ў дэсантнай апэрацыі ў швэдзкай [[Памэранія|Памэраніі]].
 
У [[1806]] і [[1807]] вызначаецца ў бітвах з французамі.
 
У [[1809]]—[[1811]] Варанцоў прымае ўдзел у [[Турцыя|Турэцкіх]] кампаніях.
 
== Айчынная вайна і замежны паход ==
 
У [[Расейска-француская вайна|Расейска-францускую вайну]] 1812 году Варанцоў прымаў удзел у бітве пад Смаленскам і [[Барадзінская бітва|пры Барадзіне]], быў паранены. Пасьля аздараўленьня вярнуўся ў войска і ўдзельнічаў у замежным паходзе расейскіх войскаў.
 
У кампанію [[1814]] году Варанцоў пры месьце [[бітва пры Краоне|Краоне]] бліскуча вытрымаў бітву супраць самога [[Напалеон Банапарт|Напалеона]]. З 1815 да 1818 году Варанцоў быў камандзірам акупацыйнага корпусу ў [[Францыя|Францыі]].
З [[1815]] да [[1818]] Варанцоў быў камандзірам акупацыйнага корпусу ў [[Францыя|Францыі]].
 
== Генэрал-губэрнатар Наваросіі ==
Па вяртаньні ў [[Расея|Расею]] Варанцоў камандаваў 3-м пяхотным корпусам, а [[7 траўня]] [[1823]] году прызначаны [[Новаросія|новароскім]] [[генэрал-губэрнатар]]ам і паўнамоцным намесьнікам [[Бесарабія|Бесарабскай вобласьці]]. Тут праявіліся яго адміністрацыйны і гаспадарчы таленты.▼
 
[[Файл:Alupka castle.jpg|міні|leftзьлева|200пкс|Паўднёвы фасад палацу ў Алупцы.]]▼
▲Па вяртаньні ў [[Расея|Расею]] Варанцоў камандаваў 3-м пяхотным корпусам, а [[7 траўня]] [[1823]] прызначаны [[Новаросія|новароскім]] [[генэрал-губэрнатар]]ам і паўнамоцным намесьнікам [[Бесарабія|Бесарабскай вобласьці]].
[[Файл:Elzbieta Branicka.jpg|thumbміні|150px150пкс|Лізавета Ксавер’еўна Варанцова, з Браніцкіх]]▼
Тут праявіліся яго адміністрацыйны і гаспадарчы таленты.
 
▲[[Файл:Alupka castle.jpg|міні|left|200пкс|Паўднёвы фасад палацу ў Алупцы.]]
▲[[Файл:Elzbieta Branicka.jpg|thumb|150px|Лізавета Ксавер’еўна Варанцова, з Браніцкіх]]
Варанцову абавязаны: [[Адэса]] — пашырэньнем гандлёвага значэньньня і павелічэньнем дабрабыту; [[Крым]] — разьвіцьцём і ўдасканаленьнем [[вінаробства]], уладкаваньнем выдатнай шашы ўздоўж паўднёвага берагу паўвыспы, разьвіцьцём [[земляробства]] і [[лесагадоўлі]]. Таксама ім пабудаваны Варанцоўскі палац у Алупцы.
 
Ім запачаткаваная ў Наваросіі гадоўля танкарунных авечак.
 
Пры ім жа ў [[1828]] годзе атрымала пачатак параходзтва па [[Чорнае мора|Чорным моры]].
 
За часоў губэрнатарства графа Варанцова ў [[Кішынёў|Кішынёве]], а затым пад ягоным даглядам у Адэсе знаходзіўся ў высылцы ([[1820]]—[[1824]]1820—1824) [[Аляксандар Пушкін|А. С. Пушкін]]. З прычыны таго, што ў Пушкіна завязаўся раман з жонкай губэрнатара Елізаветай Ксавер’еўнай, народжанай графіняй Браніцкай (дачкой Францішка Ксавэрыя [[Францішак Ксавэры Браніцкі|Браніцкага]]) граф зрабіўся аб’ектам шматлікіх зьедлівых, хоць далёка не заўсёды справядлівых эпіграмаў Пушкіна: «Сказали раз царю, что наконец…», «Полу-милорд, полу-купец…», «Певец Давид хоть ростом мал…», «Не знаю где, но не у нас…»; Пушкін высьмейвае ў іх ганарлівасьць, сэрвільнасьць (на ягоны погляд) і [[англаманія|англаманію]] губэрнатара.
 
== Каўкаская вайна ==
У [[1844]] годзе Варанцоў быў прызначаны галоўнакамандуючым войскаў на [[Каўказ]]е і [[намесьнік]]ам каўкаскім, зь неабмежаванымі паўнамоцтвамі і захаваньнем папярэдніх пасадаў. Пад ягоным кіраўніцтвам былі праведзеныя апэрацыі супраць [[Шаміль|Шаміля]]. Далейшыя дзеяньні дазволілі заняць Дагэстан і касьпійскае ўзьбярэжжа (за што Варанцоў і быў уганараваны [[Сьветласьць (тытул)|тытулам найсьвятлейшага князя]]).▼
 
Пры гэтым прымаў меры па замірэньні [[Каўказ]]ау. Арганізоўваў будаўніцтва інфраструктуры. Быў прыхільнікам паважлівага стаўленьня да тутэйшых мусульманаў. Лічыў больш выгадным для Расеі абвяшчэньне Шаміля князем Дагэстана.▼
▲У [[1844]] Варанцоў быў прызначаны галоўнакамандуючым войскаў на [[Каўказ]]е і [[намесьнік]]ам каўкаскім, зь неабмежаванымі паўнамоцтвамі і захаваньнем папярэдніх пасадаў. Пад ягоным кіраўніцтвам былі праведзеныя апэрацыі супраць [[Шаміль|Шаміля]].
Далейшыя дзеяньні дазволілі заняць Дагэстан і касьпійскае ўзьбярэжжа (за што Варанцоў і быў уганараваны [[Сьветласьць (тытул)|тытулам найсьвятлейшага князя]]).
 
У [[1848]] годзе Варанцовым быў заснаваны порт [[Ейск]].▼
▲Пры гэтым прымаў меры па замірэньні [[Каўказ]]а. Арганізоўваў будаўніцтва інфраструктуры. Быў прыхільнікам паважлівага стаўленьня да тутэйшых мусульманаў. Лічыў больш выгадным для Расеі абвяшчэньне Шаміля князем Дагэстана.
 
▲У [[1848]] Варанцовым быў заснаваны порт [[Ейск]].
 
== Апошнія гады ==
У пачатку [[1853]] году Варанцоў пакінуў пасаду на Каўказе і вярнуўся ў [[Адэса|Адэсу]]. 26 жніўня 1856 году ў дзень каранацыі імпэратара [[Аляксандар II|Аляксандра II]] Варанцоў быў узьведзены ў чын генэрал-фэльдмаршала.
[[26 жніўня]] [[1856]] у дзень каранацыі імпэратара [[Аляксандар II|Аляксандра II]] Варанцоў быў узьведзены ў чын генэрал-фэльдмаршала.
 
Памёр Варанцоў 6 (18) лістапада [[1856]] г. угоду ў [[Адэса|Адэсе]]. На доўгія гады захавалася ў расейскіх войсках на Каўказе прымаўка: «Да Бога высока, да цара далёка, а Варанцоў памёр».
На доўгія гады захавалася ў расейскіх войсках на Каўказе прымаўка: «Да Бога высока, да цара далёка, а Варанцоў памёр».
 
Варанцову ўзьведзеныя помнікі ў [[Тбілісі|Тыфлісе]] і ў [[Адэса|Адэсе]].
 
== Крыніцы й заўвагі ==
{{Крыніцы}}
 
== Літаратура ==
Радок 89 ⟶ 69:
* ''Удовик, В.'' Воронцов. М., 2004 (Жизнь замечательных людей).
* ''Rhinelander, L. H.'' Viceroy Vorontsov’s Administration of the Caucasus // Transcaucasia: Nationalism and Social Change. Essays in the History of Armenia, Azerbaijan, and Georgia. Ed. by R. G. Suny. Ann Arbor (MI), 1983 (2nd rev. ed., 1996), 87-104.
* ''Rhinelander, A. L.'' (1990). Prince Michael Vorontsov: Viceroy to the Tsar. Montreal: McGill-Queen’s University Press. {{ISBN |0-7735-0747-7}}
* ''Robbins, Richard G.'' «Review: Prince Michael Vorontsov: Viceroy to the Tsar». The American Historical Review, Vol. 96, No. 4(Oct., 1991), P. 1243—1244. http://www.jstor.org/stable/2165141
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
{{Commonscat|Mikhail Vorontsov}}
* [http://memoirs.ru/files/Voro_RA70_12.rar Воронцов М. С. Из писем князя Михаила Семеновича Воронцова к Михаилу Павловичу Щербинину / Предисл. М. П. Щербинина // Русский архив, 1870. — Изд. 2-е. — М., 1871. — Стб. 2145—2224.]
* [http://www.rustrana.ru/article.php?nid=2291&sq=19,22,651,1654&crypt= Биографическая статья на портале «Русская цивилизация»]
Радок 106 ⟶ 86:
 
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Варанцоў, Міхаіл Сямёнавіч}}
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1782 годзе]]▼
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Санкт-Пецярбургу]]▼
[[Катэгорыя:Князі]]
▲[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1782 годзе]]
[[Катэгорыя:Памерлі ў 1856 годзе]]▼
[[Катэгорыя:Генэралы Расейскай Імпэрыі]]
[[Катэгорыя:Генэралы]]
[[Катэгорыя:Памерлі ў Адэсе]]▼
▲[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Санкт-Пецярбургу]]
[[Катэгорыя:Удзельнікі напалеонаўскіх войнаў]]
[[Катэгорыя:Графы]]
▲[[Катэгорыя:Памерлі ў 1856 годзе]]
▲[[Катэгорыя:Памерлі ў Адэсе]]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Міхаіл_Сямёнавіч_Варанцоў»