Тонга: розьніца паміж вэрсіямі

{{Краіна|

|Назва = Тонга |

|НазваЎРоднымСклоне = Тонга |

|НазваНаДзяржаўнайМове = Pule'anga 'o Tonga<br />Kingdom of Tonga |

|Сьцяг = Flag of Tonga.svg |

|Герб = Coat of arms of Tonga.svg |

|НацыянальныДэвіз = «Ko e ʻOtua mo Tonga ko hoku tofiʻa» |

|Месцазнаходжаньне = LocationTonga.png |

|АфіцыйнаяМова = [[Мова тонга|тонга]], [[Ангельская мова|ангельская]] |

|Сталіца = [[Нукуалофа]] |

|НайбуйнейшыГорад = Нукуалофа |

|ТыпУраду = [[канстытуцыйная манархія]] |

|ПасадыКіраўнікоў = [[кароль]]<br />[[прэм'ерпрэм’ер-міністар]] |

|ІмёныКіраўнікоў = [[Георг Тупоў V]]<br />[[Фэлеці Сэвэле]] |

|Плошча = 748 |

|МесцаЎСьвецеПаводлеПлошчы = 186-е |

|АдсотакВады = 4 |

|ГодАцэнкіНасельніцтва = 2009 |

|МесцаЎСьвецеПаводлеНасельніцтва = 195-е |

|Насельніцтва = 104 000 |

|ШчыльнасьцьНасельніцтва = 139 |

|ГодАцэнкіСУП = 2008 |

|МесцаЎСьвецеПаводлеСУП = 167-е |

|СУП = $554 млн |

|СУПНаДушуНасельніцтва = $5382 |

|Валюта = [[Паанга]] |

|КодВалюты = TOP |

|ЧасавыПас = |

|ЧасРозьніцаUTC = +13 |

|ЧасавыПасУлетку = |

|ЧасРозьніцаUTCУлетку = |

|НезалежнасьцьПадзеі= — ад [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] |

|НезалежнасьцьДаты = <br />[[4 чэрвеня]] [[1970]] |

|ДзяржаўныГімн = Ko e fasi ʻo e tuʻi ʻo e ʻOtu Tonga |

|АўтамабільныЗнак = TON |

|ДамэнВерхнягаЎзроўню = to |

|ТэлефонныКод = 676 |

|Дадаткі = [[Файл:Tonga sm04.gif|цэнтар|250пкс|Мапа Тонга]]

Першыя людзі зьявіліся на выспах Тонга 6000 гадоў таму. Тут знайшлі самыя старажытныя паселішчы ў Палінэзіі. Каля [[12 стагодзьдзе|ХІІ стагодзьдзя]] танганцы стварылі значную цывілізацыю ў Ціхім акіяне, якая некаторымі навукоўцамі называецца «''Танганская імпэрыя''». У [[15 стагодзьдзе|ХV]] і [[17 стагодзьдзе|XVII]] стагодзьдзях на выспах Тонга адбываліся грамадзянскія войны. У гэтыя часы тут высадзіліся першыя эўрапейцы — [[Нідэрлянды|галяндзкія]] вандроўнікі [[ВільлемВілем Шоўтэн]] і [[Якаб Лемэр]] у [[1616]] годзе, а потым [[ДжэймсДжэймз Кук]] у [[1773]], [[1774]] і [[1777]] гадах. ДжэймсДжэймз Кук назваў выспы «''выспамі Сяброўства''». З [[1774]] году на выспах пачалі зьяўляцца [[Вялікабрытанія|ангельскія]] місіянэры.

Незалежнасьць Тонга атрымала ў [[1970]] годзе, застаўшыся ў складзе [[Брытанская Садружнасьць Нацыяўнацыяў|Брытанскай Садружнасьцісадружнасьці Нацыяўнацыяў]]. У [[1999]] годзе краіна стала ўдзельніцай [[ААН]].

Кіраўніком краіны зьяўляецца [[кароль]], які назначае [[прэм'ерпрэм’ер-міністар|прэм’ер-міністра]] і Кабінэт міністраў (часта пажыцьцёва). Часткай палітычнага жыцьця Тонга зьяўляецца [[парлямэнт]], але яго ўлада значна абмежаваная. Грамадзяне краіны маюць права выбіраць толькі 9 з 23 дэпутатаў парлямэнту, а астатнія паходзяць зь сем’яў мясцовых уладароў і назначаюцца каралём.

Дзейнасьць палітычных партыяў у Тонга забаронена, але пасьля прыняцьця канстытуцыі [[1980-я|1980]]-х]] гадоў у краіне ўзьнік апазыцыйны рух, які змагаецца за дэмакратызацыю Тонга.

На поўначы краіна мяжуе з [[Самоа]], на паўночным захадзе з [[ВалісЎоліс і ФартунаФутуна|ВалісамЎолісам і ФартунайФутунай]], з захаду зь [[Фіджы]], з усходу зь [[НіўеНіуе]], а з паўночнага ўсходу з [[Амэрыканскае Самоа|Амэрыканскім Самоа]]. Архіпэляг Тонга складаецца з 169 выспаў, зь якіх толькі 45 заселеныя, яны дзеляцца на тры групы: [[Тонгатапу]], [[Хаапаі]], [[Ваваў]]. Выспы Тонга пераважна нізінныя каралавыя атолы, толькі некаторыя маюць [[вулькан (геалёгія)|вульканічнае]] паходжаньне зь дзейнымі вульканамі. Самай высокай кропкай краіны зьяўляецца гара на высьпе [[Као]] (1030 м).