Натуральны лік: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д Removing Link FA template (handled by wikidata) |
д афармленьне |
||
Радок 1:
[[Файл:Three apples.svg|
'''Натуральныя лікі'''
У некаторых навуках ([[Тэорыя мностваў|тэорыі мностваў]], [[Матэматычная лёгіка|матэматычнай лёгіцы]], [[Інфарматыка|інфарматыцы]]) выкарыстоўваюць г. зв.
== Гісторыя ==
Патрэбнасьць у натуральных ліках узьнікла пры лічэньні прадметаў. Лік
Аднак доўгі час натуральны шэраг лічыўся канечным, то бок людзі лічылі, што існуе нейкі апошні, найбольшы лік. І толькі ў [[3 стагодзьдзе да н. э.|III стагодзьдзі да н. э.]] [[Архімэд]] у невялікай арытмэтычнай кнізе “Псамміт” паказаў, што падлік можна працягваць бязьмежна, гэта значыць, натуральны шэраг бясконцы. [[Эўклід]] яшчэ ў [[3 стагодзьдзе да н. э.|III стагодзьдзі да н. э.]] вызначаў натуральны лік як “мноства складзенае з адзінак”. Аб натуральным у сэнсе прыродным шэрагу лікаў гаворыцца ва “Ўводзінах у арытмэтыку” [[Старажытная Грэцыя|грэцкага]] матэматыка ([[нэапітагарэйцы|нэапітагарэйца]]) [[Нікамахз Геразы|Нікамах з Геразы]], які жыў каля [[100|100 г. н. э.]] Арытмэтыка Нікамаха была перапрацавана і перакладзена на [[лацінская мова|латцінскую мову]] [[рымс]]кім аўтарам [[Баэцый|Баэцыем]] ([[480]]
З-за інтуітыўнай зразумеласьці тэорыяй натуральных лікаў навукоўцы доўга не цікавіліся. У пачатку [[18 стагодзьдзе|18 стагодзьдзя]] [[Готфрыд Вільгэльм Ляйбніц|Ляйбніц]] паставіў задачу дэдуктыўнай пабудовы [[Арытмэтыка|арытметыкі]]. Глыбокае дасьледаваньне правёў [[Гэрман Гюнтэр Грасман|Грасман]] толькі ў [[1861]], а поўную сыстэму прапанаваў [[Джузэпа Пэана|Пэана]] ў [[1889]].
Радок 35:
== Тэарэтыка-мноственнае ўвядзеньне ==
Пашыраны натуральны шэраг можна ўвесьці як [[магутнасьць]] канечнага мноства. У адрозьненьне ад аксіёматыкі Пэаны, натуральныя лікі тут азначаюць не парадак, а колькасьць. Вось прыклад такога азначэньня:
Радок 45 ⟶ 44:
== Уласьцівасьці ==
Мноства натуральных лікаў [[Зьлічанае мноства|зьлічальнае]], абмежаванае зьнізу. На ім вызначаныя [[поўны парадак]], апэрацыі [[складаньне]] й [[множаньне]] (для ўсіх лікаў), [[адыманьне]] й [[дзяленьне]] (не для ўсіх лікаў).
== Літаратура ==
* ''Энциклопедия элементарной математики под редакцией П.С. Александрова, А.И. Маркушевича и А.Я. Хинчина''
* ''История математики с древнейших времён до начала XIX столетия под редакцией А.П. Юшкевич''
* ''Зорич В. А. Математический анализ. Часть І.''
* ''Выгодский М.Я. Справочник по элементарной математике.''
* ''Глейзер Г. И. История математики в школе.''
* ''Р. Курант, Г. Роббинс. Что такое математика?''
|