Музыка: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дапаўненьне |
https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Музыка&oldid=1719502 |
||
Радок 1:
[[Файл:Music lesson Staatliche Antikensammlungen 2421.jpg|
'''Му́зыка''' ({{мова-el|μουσική musikē}} — мастацтва муз<ref name="белэн" />) — [[мастацтва]] інтанацыі; [[музычны твор]]. Мастацкая дзейнасьць у музыцы накіраваная на [[гук]]авы матэрыял (гук музычны) — асобныя гукі або гукавыя комплексы (гарманічныя пасьлядоўнасьці, рытмічныя постаці, мэлядычныя інтэрвалы, лады, танальнаьсці, санарныя
Стварэньне, выкананьне, значнасьць і нават вызначэньне музыкі вар’іруецца ў залежнасьці ад культуры й сацыяльнага кантэксту. Музыка можа існаваць у выглядзе строга арганізаваных кампазыцыяў ці ў якасьці імправізацыйнай формы. Музыка можа быць падзелена на [[музычны жанар|жанры]] й паджанры, хоць лініі падзелу адносна музычных жанраў часьцяком даволі тонкія, часам зьяўляюцца асабістай інтэрпрэтацыяй, што часам выклікае спрэчным наконт прыналежнасьці кампазыцыі да аднаго ці іншага жанру.
Музычным можа быць практычна любы гук з пэўнымі акустычнымі характарыстыкамі, якія адпавядаюць эстэтыцы той ці іншай эпохі, і можа быць прайграным пры выкананьні музыкі. Крыніцамі такога гуку, могуць быць, як то чалавечы голас, [[музычны інструмэнт|музычныя інструмэнты]], электрычныя генэратары й іншыя сродкі.
== Гісторыя ==
Як самастойны від [[мастацтва]] музыка зарадзілася яшчэ ў першабытным грамадзтве. Музычная культура першых цывілізацыяў сьвету ([[Старажытны Эгіпет]], [[Мэсапатамія]], [[Індыя]], [[Кітай]], [[Старажытная Грэцыя]]) характарызавалася дзейнасьцю прафэсійных музыкаў, якія выступалі пры дварах мясцовых кіраўнікоў, падчас грамадзкіх сьвяткаваньняў, масавых абрадавых дзеяў.
У эпоху [[Сярэднявечча]] для музыкі былі характэрны строгая традыцыйнасьць, кананічнасьць, калектыўнасьць, слабае выяўленьне індывідуальнага пачатку. У эпоху [[Адраджэньне|Адраджэньня]] ў Заходняй і Цэнтральнай Эўропе на аснове ідэалёгіі [[гуманізм]]у расквітнела сьвецкае мастацтва, якое вызначалася большай свабодай ад кананічных нормаў, узрастаньнем творчай індывідуальнасьці. У гэтым пляне вельмі цікава [[Музычнае мастацтва Вялікага княства Літоўскага|музычнае мастацтва Вялікага княства Літоўскага]]. На працягу [[17 стагодзьдзе|XVII]]—[[20 стагодзьдзе|XX стагодзьдзя]] кампазытарская творчасьць разьвівалася пад уплывам і ў рэчышчы розных мастацкіх стыляў, кірункаў — [[барока]], [[клясыцызм]], [[ракако]], [[рамантызм]], [[Рэалізм (мастацтва)|рэалізм]], [[імпрэсіянізм]], [[авангард]]ызм і іншыя. Атрымалі шырокае распаўсюджаньне [[опэра]] й [[балет]]. Зь сярэдзіны [[19 стагодзьдзе|XIX стагодзьдзя]] ў [[Заходняя Эўропа|Заходняй Эўропе]] пачаў фармавацца новы музычна-тэатральны жанар [[апэрэта]]; у прафэсійнай творчасьці пачала выдзяляцца самастойная лінія «лёгкай» (побытавай, танцавальнай) музыкі, пачала нараджацца забаўляльная эстрадная музыка. Найбольш яркімі, таленавітымі кампазытарамі [[18 стагодзьдзе|XVIII]]—[[20 стагодзьдзе|XX стагодзьдзя]] зьяўляюцца [[Ёган Сэбастыян Бах|Бах]], [[Вольфганг Амадэй Моцарт|Моцарт]], [[Людвіг ван Бэтговэн|ван Бэтговэн]], [[Фрыдэрык Шапэн|Шапэн]], [[Фэрэнц Ліст|Ліст]], [[Эдвард Грыг|Грыг]], [[Джузэпэ Вэрдзі|Вэрдзі]], [[Джакама Пуччыні|Пуччыні]], [[Рыхард Вагнэр|Вагнэр]], [[Пётар Чайкоўскі|Чайкоўскі]], [[Сяргей Рахманінаў|Рахманінаў]], [[Рыхард Штраўс|Штраўс]], [[Густаў Малер| Малер]], [[Ігар Стравінскі|Стравінскі]], [[Арнольд Шонбэрг|Шонбэрг]], [[Бэнджамін Брытэн|Брытэн]], [[Сяргей Пракоф’еў|Пракоф’еў]], [[Дзьмітры Шастаковіч|Шастаковіч]], [[Леанард Бэрнстайн|Бэрнстайн]], [[Джордж Гершвін|Гершвін]]. У XX стагодзьдзі ўзьніклі й атрымалі шырокае распаўсюджаньне такія новыя музычныя кірункі, плыні, віды мастацтва, як [[джаз]], [[рок-музыка]], [[папулярная музыка|поп-музыка]].
== Крыніцы ==
Радок 8 ⟶ 17:
== Вонкавыя спасылкі ==
{{commons|Category:Music
* [http://www.naxos.com/education/glossary.asp Музычныя тэрміны] {{ref-en}}
{{Накід:Музыка}}
| |||