Кляўдыюс Пталемэй: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма апісаньня зьменаў |
афармленьне |
||
Радок 1:
[[Файл:Ptolemy 16century.jpg|
'''Кляўдыюс Пталемэй''' (Κλαύδιος Πτολεμαῖος, лац. Ptolemaeus), радзей '''Пталамэй''' (Πτολομαῖος, Ptolomaeus) (каля
== Біяграфія ==
Кляўдыюс Пталемэй — адна з найвыбітнейшых асобаў у навуцы позьняга [[элінізм]]у. У [[астраномія|астраноміі]] Пталемэю не было роўных на працягу цэлага тысячагодзьдзя — ад [[Гіпарх]]а ([[2 стагодзьдзе да н. э.|II ст. да н. э.]]) да [[аль-Біруні|Біруні]] ([[10 стагодзьдзе|X]]—[[11 стагодзьдзе|XI]] стст. н. э.).
Пра жыцьцё Пталемэя вядома няшмат: у ягоных сучасьнікаў няма ніякіх узгадваньняў пра астранома. У гістарычных працах першых стагодзьдзяў нашай эры Кляўдыюс Пталемэй часам далучаўся да дынастыі [[Пталемэі|Пталемэяў]], але сучасныя гісторыкі лічаць гэта памылкай, выкліканай супадзеньнем імёнаў (імя Пталемэй было папулярным на тэрыторыі былога царства Лягідаў). Рымскае родавае імя ({{
== Дасягненьні ==
Радок 13:
У сваёй асноўнай працы «Megale syntaxis» (''Вялікая пабудова''), вядомай пад арабізаванай назвай «[[Альмагест]]», Пталемэй выклаў збор астранамічных ведаў [[Старажытная Грэцыя|Старажытнай Грэцыі]] і [[Бабілён]]а. Пталемэй сфармуляваў (калі не перадаў сфармуляваную [[Гіпарх]]ам) складаную [[геацэнтрычная сыстэма сьвету|геацэнтрычную мадэль сьвету]] з [[эпіцыкль|эпіцыклямі]], якая была прынятая ў заходнім і арабскім сьвеце да стварэньня [[гэліяцэнтрычная сыстэма сьвету|гэліяцэнтрычнай сыстэмы]] [[Мікалай Капэрнік|Мікалаем Капэрнікам]]. Назва галоўнай працы Пталемэя — «Вялікая матэматычная пабудова астраноміі ў 13 кнігах»<ref name="белэн" />, ці проста і з годнасьцю «Вялікае», па-грэцку «Мэгістэ», на шляху ад грэкаў у сярэднявечную Эўропу праз арабаў трансфармавалася ў Альмагест.
Альмагест таксама ўтрымліваў каталёг зорнага неба. Сьпіс з 48 [[сузор’е|сузор’яў]] не пакрываў цалкам [[нябесная сфэра|нябесную сфэру]]: там былі толькі тыя [[зоркі]], якія Пталемэй мог [[Назіральная астраномія|пабачыць]], знаходзячыся ў [[Александрыя (Эгіпет)|Александрыі]].
Спрэчным зьяўляецца пытаньне па суадносінах прац Пталемэя з працамі ранейшых аўтараў. Існуе меркаваньне, што зорны каталёг Пталемэя зьяўляўся ўдакладнёнай вэрсіяй каталёгу, складзенага раней Гіпархам. На карысьць гэтай вэрсіі сьведчыць тое, што, паводле дасьледваньняў сучасных гісторыкаў астраноміі, усе пералічаныя ў каталёгу 1022 зоркі маглі назірацца Гіпархам на шыраце [[Родас]]а (36° п. ш.), але каталёг ня ўтрымлівае ні воднай зоркі, якую можна было пабачыць у болей паўднёвай Александрыі (31° п. ш.), але нельга было на Родасе.
Радок 24:
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Ptolemy}}
{{Сузор’і/гісторыя/пталемэеўскія}}
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Пталемэй}}
[[Катэгорыя:Асобы па альфабэце]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 90 годзе]]
|