Вікіпэдыя

Аляксандар Тарасевіч: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
д Аўтазьмены пры дапамозе АВБ, replaced: Казімір → Казімер (2), філасоф → філязоф (2), Павел → Павал, На Укра → Ва Ўкра, Аляксандр → using AWB
Радок 1:
'''АляксандрАляксандар Тарасевіч''' (у чарнецтве — ''Антоній''; аўтогр. ''Alexander Tarasowicz''; укр. ''Олександр Тарасевич''; каля 1650, {{МН|Глуск||}} — паміж 12.06 і 15.08 {{ДС|||1727}}, {{МС|Кіеў||}}) — беларускі, літоўскі і ўкраінскі графік; працаваў у тэхніцы [[медзярыт]]у (афорту).
 
== Біяграфія ==
Радок 6:
Месцам атрыманьня мастацкай адукацыі дасьледчыкі лічаць нямецкі [[Аўгсбург]], дзе вучыўся ў гравёраў Кіліянаў. Аб гэтым яшчэ ў 1858 выказаў меркаваньне нямецкі мастацтвазнаўца Г. Наглер, адзначаючы падабенства графічнай манеры Тарасевіча да школы Кіліянаў, акрамя таго, у асабістай бібліятэцы майстра было шмат аўгсбурскіх выданьняў.<ref name="В. Шматаў 1984">В. Шматаў (1984)</ref>
 
Раньні пэрыяд творчасьці гравёра праходзіў у Глуску, што вынікае з подпісу майстра на тытуле кнігі «Rosarium et Officium B. Mariae Virginis…» («Малітвы і службы Маці Боскай Марыі…»): «Alexander Tarasowicz scuipsit anno 1672 w Hlusku» («АляксандрАляксандар Тарасовіч гравіраваў году 1672 у Глуску»).<ref name="В. Шматаў 1984"/> У 1680-я гады мастак пераехаў з Глуска ў [[Вільня|Вільню]], дзе супрацоўнічаў у друкарні Віленскай езуіцкай акадэміі.<ref>Б. Лазука (2007)</ref>
 
Каля 1688 г. Тарасевіч пакідае Беларусь і Літву і пераезджае ў [[Кіеў]], які толькі што адышоў да Маскоўскай дзяржавы. У [[Кіева-Пячэрская лаўра|Кіева-Пячэрскай лаўры]] ён прыняў чарнецтва і ўзяў новае імя Антоній. НаВа УкраінеЎкраіне ён стаў пачынальнікам школы медзярыту, але ўласных гравюр стварыў усяго некалькі: партрэты палітычнага дзеяча Васілія Галіцына (1690), Мялеція Анціахійскага (1693), чарнігаўскага архіепіскапа Лазара Барановіча (1693). З 1705 году Антоній вядомы як намесьнік Сьвенскага манастыра (каля Бранска).
 
Закончыў А.Тарасевіч свой жыцьцевы шлях ігуменам Кіева-Пячэрскай лаўры. Пасьля яго сьмерці ва ўласнасьць Кіева-Пячэрскай лаўры перайшла бібліятэка, якую, відавочна, мастак прывёз з сабою ў Кіеў з Беларусі (рэестр бібліятэкі быў апублікаваны ў 1901).
 
== Творчасьць ==
Найбольш раньнімі зь вядомых твораў А. Тарасевіча зьяўляюцца 40 медзярытаў да кнігі «Rosarium…», якія былі створаны, відаць, у [[Глуск]]у. Над гэтым цыклам мастак працаваў, верагодна з 1672 да 1677. Кніга выдавалася двойчы — у [[Аўгсбург]]у і [[Вільня|Вільні]]. 40 ілюстрацый дзеляцца на дзьве групы: каляндарны цыкл (12 медзярытаў, 6,3 х 9,7 см) і гравюры на евангельскіяэвангельскія сюжэты (27 медзярытаў, памеры ў большасьці — 16 х 13 см), якія па зьместу, стылю і манеры выкананьня між сабой адрозьніваюцца. Калі каляндарны цыкл блізкі да прац [[П. Брэйгель|П. Брэйгеля]] і выўначаецца асабістымі назіраньнямі народнага жыцьця, то ў ілюстрацыях на евангельскіэвангельскі сюжэт адчуваецца веданьне рэнесанснагарэнэсанснага і сучаснага мастаку заходнеэўрапейскага жывапісу і графікі.<ref name="В. Шматаў 1984"/>
 
Кампазыцыя тытульнага ліста заснавана на матыве брамы. Але тут дамінуюць не архітэктурныя формы, а выяўленыя фігуры Маці Боскай, апосталаў, сьвятых, асобных біблейскіх пэрсанажаў і істот. Нягледзячы на даволі значную іх колькасьць, аркуш не выглядае перагружаным. Мастак дасягнуў гарманічнага суаднясеньня плянаў і прапорцый форм. Па краях брамы паказаны апосталы: зьлева (зьверху ўніз) — Матвей, ПётрПётар, Лука, справа — Марк, ПавелПавал, ІаанЯн ЕвангелістЭвангеліст. У іх руках ці побач выяўлены кананічныя для гэтых асоб прадметы і істоты — анёл, леў, цялец, ключы, меч. У самым версе тытульнага ліста ў авальным картушы прадстае Сьвяты КазімірКазімер. Цэнтральную частку аркуша займае фігура Маці Боскай, паказаная ў промнях зьзяньня мандорлы, ля яе ног — укленчаныя сьвятыя Францыск і Дамінік.<ref name="Б. Лазука">Б. Лазука</ref>
 
[[Файл:Тарасевіч Пакланенне вешчуноў.jpg|thumb|Пакланеньне вешчуноў (з кнігі «Rosarium…»), 1672-77]]
Радок 25:
Другую частку складаюць каляндарныя выявы: 12 невялікіх па памеры кампазыцый, у кожнай зь якіх паказаны месяцы году ў адпаведнасьці з традыцыйнымі сялянскімі работамі. Практычна ўсе гравюры заснаваны на выкарыстаньні ілюстрацый заходнеэўрапейскіх выданьняў. Гэта пацьвярджаюць, напрыклад, характэрныя паўднёванямецкія пэйзажы, выгляд тутэйшых утульных гарадкоў, адметнасьць некаторых сэзонных работ. Нягледзячы на гэта, у многіх выяўленых сцэнах, у абліччы іх удзельнікаў заўважаюцца трапныя мясцовыя назіраньні, блізкія да беларускага быту: напрыклад, у кампазыцыях «Чэрвень», дзе сяляне стрыгуць авечак і мыюць воўну, «Кастрычнік», дзе паказаны земляробчыя работы, «Лістапад» са сцэнай нарыхтоўкі дроў. У кожную сцэну мастак уключае сымбалічныя выявы сузор’яў, адпаведныя месяцам, суправаджае іх подпісамі.<ref name="Б. Лазука"/>
 
Верагодна, ілюстрацыі да «Rosarium…» прынесьлі мастаку шырокую вядомасьць, паколькі кнігі зь яго малюнкамі неўзабаве выходзяць у Вільні, Кракаве, Слуцку, Замосьці. Акрамя кніжнай ілюстрацыі А. Тарасевіч шмат працаваў у партрэтным жанры. Вядома, што мэцэнатам мастака выступаў маршалак АляксандрАляксандар-Гілярый Палубінскі, для якога А. Тарасевіч у 1675 у Глуску выканаў медзярыт «Радаслоўнае дрэва…».<ref name="В. Шматаў 1984"/>
 
У друкарні Віленскай акадэміі зафіксавана пяць выданьняў зь яго гравюрамі. Вылучаюцца тытульныя лісты да выданьняў «Тры філасофіі…філязофіі…» (1675), «Рацыянальная філасофія…філязофія…» (1683) і інш. Кніга «Скарбніца сьвятога жыцьця…» (1682) утрымлівая 42 медзярыты з адлюстраваньнем касьцёльнай службы — другі па колькасьці цыкл медзярытаў Тарасевіча пасьля кнігі «Rosarium…».<ref name="В. Шматаў 1984"/>
 
А. Тарасевіч супрацоўнічаў таксама са слуцкай друкарняй. Для аднаго зь яе выданьняў у 1685 ён выканаў медзярытны партрэт мінскагаменскага харунжага КазіміраКазімера Клакоцкага.<ref name="В. Шматаў 1984"/>
 
Лічыцца, што А. Тарасевіч стварыў на Беларусі і Літве асобную школу гравюры. Аднак мастак не пакінуў пасьля сябе непасрэдных пераймальнікаў. Як і дрэварыты [[Ф. Скарына|Ф. Скарыны]], яго працы для пасьлядоўнікаў засталіся недасягальныя<ref name="В. Шматаў 1984"/>.
Радок 39:
* Шматаў В. Беларуская кніжная гравюра XVI—XVIII стагодзьдзяў — Мн.: Навука і тэхніка, 1984.
 
== Вонкавыя спасылкі ==
== Спасылкі ==
{{Commonscat|Aliaksandr Tarasievič}}
* [http://spadczyna.com/art/b_g_tarasievicz_a.htm# Аляксандр Тарасевіч на spadczyna.com]
 
{{DEFAULTSORT:Тарасевіч АляксандрАляксандар}}
[[Катэгорыя:Асобы]]
[[Катэгорыя:Мастакі Беларусі]]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Аляксандар_Тарасевіч»