Рагнеда: розьніца паміж вэрсіямі

У [[Іпацьеўскі сьпісспіс|Іпацьеўскім]] і Лаўрэўнцеўскім сьпісахспісах «[[Аповесьць мінулых гадоў|Аповесьці мінулых гадоў]]» ёсьцьёсць зьвесткізвесткі, што ў [[980]] годзе (паводле ЦьвярскогаЦвярскога летапісу — не пазьнейпазней за [[976]] год) Рагнеда мусіла выйсьцівыйсці замуж за вялікага князя кіеўскага [[Яраполк Сьвятаславіч|Яраполка]]. Але ў Полацак прыехалі сваты і ад [[Наўгародзкае княства|наўгародзкага]] князя [[УладзімерУладзімір СьвятаславічСвятаславіч|ЎладзімераЎладзіміра СьвятаславічаСвятаславіча]]. Рагнеда адмовіла новаму прэтэндэнту: «Не хачу разуць сына рабыні, а Яраполка хачу»<ref>«Не хачу разуці» — тагачасная форма адмаўлення сватам. Існаваў звычай, што маладая жонка перад першай шлюбнаю ноччу здымала з мужавых ног абутак.</ref>. Такая адмова выглядала абразьліваабразліва ў адносінах да маці ЎладзімераЎладзіміра Малушы, якая была неафіцыйнай жонкай СьвятаславаСвятаслава і як дачка пераможанага драўлянскага князя Маная лічылася ключніцай у Кіеўскім княскім двары. Абражаны адмовай Уладзімер пайшоў паходам на Полацак, разьбіўразбіў войска Рагвалода, захапіў горад, забіў бацьку, маці і двух братоў Рагнеды, а яе гвалтоўна зрабіў сваёй жонкай і даў імя Гарыслава.

ПазьнейПазней у тым жа годзе ЎладзімерЎладзімір учыніў паход на [[Кіеўская Русь|Кіеў]], забіў свайго брата Яраполка і заняў велікакняскі пасад. Рагнеду ён перавёз у Кіеў (разам з другой сваёй жонкай, скандынаўкай Аловай). ПасьляПасля нараджэньня першага сына Ізяслава і дачкі Прадславы ЎладзімерЎладзімір падарыў Рагнедзе вёску Прадславіна ў навакольлінаваколлі Кіева. Імаверна, тут нарадзіліся і іншыя дзеці Рагнеды. Сам князь жыў у Кіеве наездамі, у Прадславіне заяўляўся зусім рэдка. Новы кіеўскі князь быў паганцам, а гэтая рэлігія дазваляла мнагажэнства.

У [[988]] годзе ЎладзімерЎладзімір, каб прыняць хрысьціянствахрысціянства, вырашыў ажаніцца зьз [[Бізантыйская імпэрыя|бізантыйскай]] царэўнай Ганнай, а Рагнедзе прапанаваў развод і замужжа з усякім зьз ягоных баяраў. Рагнеда адмовілася. Яе словы: «Княгіняй была, не хачу быць рабыняй», — настолькі ўразілі яе хворага сына Яраслава (прысутнічаў пры размове бацькоў), што ён, паводле легенды, вылечыўся ад паралічу ног. Імаверна, беспасярэдне пасьляпасля гэтых падзеяў Рагнеда зрабіла замах на жыцьцёжыццё мужа. Уначы, калі ён спаў, яна кінулася на ЎладзімераЎладзіміра з кінжалам, князь прачнуўся і пасьпеўпаспеў адвесьці ўдар. Спроба Рагнеды забіць мужа разглядаецца многімі дасьледнікамідаследнікамі не як праява рэўнасьцірэўнасці, а як помста забойцу яе бацькоў і разбуральніку Полацку. УладзімерУладзімір наважыўся пакараць Рагнеду сьмерцюсмерцю, але за маці заступіўся старэйшы сын Ізяслаў.

Праз колькі дзён Рагнедзе абвясьціліабвясцілі, што яна больш ніколі няне ўбачыць сваіх дзетак, апроч Ізяслава, разам зьз якім іх выслалі ў Полацкую зямлю. УладзімерУладзімір жа неўзабаве абвянчаўся зьз бізантыйскаювізантыйскаю царэўнаю Ганнай, прыняў хрысьціянствахрыьціянства і ўзяўся прыводзіць да веры ў Хрыста падуладныя землі.

У [[990]] годзе Рагнеда прыняла [[хрысьціянствахрысціянства]] і пастрыглася ў манашкі пад імем НастасьсяНастасся. Яна шчыра прыняла новую веру, пашырала яе сярод сваіх суродзічаў-крывічаў. Дзякуючы Рагнедзе з Полацку хрысьціянствахрысціянства распаўсюдзілася спачатку на Полаччыну, а потым на [[Смаленск|Смаленшчыну]] і іншыя крывіцкія землі.

УладзімерУладзімір даў Ізяславу дзедзічнае Полацкае княства, а для Рагнеды збудаваў за трыццаць вёрстаў ад [[Менск]]у паселішча Ізяслаўль (цяпер горад [[Заслаўе]]) — ад імя старэйшага сына. Тут у заснаваным ёю манастыры Рагнеда памерла. Яна была першай жанчынай-манашкай у Беларусі.