Клайпеда: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
RedBot (гутаркі | унёсак)
д r2.7.2) (робат зьмяніў: ar:كلايبيدا
– непацьверджаныя зьвесткі
Радок 1:
{{Мястэчка
| Назва = Клайпеда
| Назва ў родным склоне = Клайпеды
| Няпэўная назва =
| Арыгінальная назва = Klaipėda
| Краіны = Летувы
| Герб = Klaipeda City Arms.svg
| Сьцяг =
| Гімн =
| Першыя згадкі = 1252
| Горад з = 1254
| Магдэбурскае права =
| Былыя назвы =
| Былая назва =
| Мясцовая назва =
| Адміністрацыйная адзінка = РаёнПавет
| Назва адміністрацыйнай адзінкі = [[Клайпедзкі гарадзкіпавет|Клайпедзкі]]
| Адміністрацыйная адзінка2 = ПаветРаён
| Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = Клайпедзкі гарадзкі
| Адміністрацыйная адзінка3 =
| Назва адміністрацыйнай адзінкі3 =
| Сельсавет =
| Пасялковы савет =
| Кіраўнік =
| Імя кіраўніка =
| Плошча =
| Вышыня =
| Колькасьць насельніцтва = 185 899
| Год падліку насельніцтва =
| Шчыльнасьць насельніцтва =
| Колькасьць двароў =
| Часавы пас = +2
| Летні час = +3
| Тэлефонны код =
| Паштовы індэкс =
| Аўтамабільны код =
| Выява = Klaipeda port.jpg
| Апісаньне выявы =
| Шырата паўшар'е = паўночнае
| Шырата градусаў = 55
| Шырата хвілінаў = 42
| Шырата сэкундаў =
| Даўгата паўшар'е = усходняе
| Даўгата градусаў = 21
| Даўгата хвілінаў = 8
| Даўгата сэкундаў =
| Пазыцыя подпісу на мапе = справа
| Водступ подпісу на мапе =
| Commons = Category:Klaipėda
| Сайт = [http://www.klaipeda.lt/ www.klaipeda/index.jsplt]
| Колер = {{Колер|Летува}}
}}
'''Кла́йпеда''' ({{мова-lt|Klaipėda}}, {{мова-de|Memel}}, мянушка: ''Uostamiestis (— «партовы горад)»'') — трэці па велічыні горад [[Летува|Летувы]] пасьля [[Вільня|Вільні]] і [[Коўна]], знаходзіцца на ўзьбярэжжы [[Балтыйскае мора|Балтыйскага мора]] ў [[Куршская затока|Куршскай затоцы]]. Зьяўляецца адміністрацыйным цэнтрам [[Клайпедзкі павет|Клайпедзкага паветапавету]] і [[Клайпедзкі гарадзкі раён|Клайпедзкага гарадзкога раёнараёну]]. Горад зьяўляецца буйнейшымнайбуйнейшым незамярзаючым портам Летувы і адным з буйнейшыхнайбуйнейшых ўу Балтыйскім моры.
 
Клайпеда і прылягаючыя землі маюць асобную ад Летувы гісторыю. Да [[1923]] году Клайпеда належала [[Нямеччына|Нямеччыне]].
 
== Гісторыя ==
Першыя паселішчы куршаў на тэрыторыі сучаснага горадагораду вядомыя ззь першых стагодзьдзях н. э. У [[1252]] годзе пасьля захопу прылягаючых земляў крыжакамі тут быў заснаваны замак ''Мемельбург'', а потым ўу [[1253]] годзе — горад. З [[1525]] году Мемель належыць [[Прускае княства|Прускаму княству]], а ў [[1629]]—[[1635]] г.ггадах — [[Швэцыя|Швэцыі]]. З [[1701]] году горад у [[Прусія|Прускім каралеўстве]]. З [[1757]] да [[1762]] году горад быў захоплены [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыяй]], а з [[1871]] году трапіў у склад [[Нямеччына|Германскай імпэрыі]].
 
Пасьля [[Першая Сусьветнаясусьветная вайна|Першай Сусьветнайсусьветнай вайны]] з [[1920]] году горад быў перададзены пад кіраўніцтва [[Антанта|Антанты]] і тут разьмясьціўся францускі гарнізон.
 
Урад Летувіскай Рэспублікі жадаў далучыць горад, але не было ні гістарычных, ні этнаграфічных падстаўпадставаў для абгрунтаваньня такіх дзеяньняў. Каб атрымаць хоць якія падставы для прад’яўленьня правоў на горад, летувісы нанялі францускіх жаўнераў, якія пераапрануўшыся ў цывільнае адзеньне, ззь лёзунгамі на летувіскай мове паднялі паўстаньне, якое выглядала як «жаданьне старажытнага летувіскага горадагораду» далучыцца да Летувы. Антанта, пасьля перамогі, рознымі шляхамі паслабляла Германію, і з лёгкасьцю пагадзілася перадаць гэты нямецкі горад Летуве{{Няма крыніцы}}.
 
У [[1924]] годзе горад апынуўся Летуве, але [[22 сакавіка]] [[1939]] году Нямеччына прад’явіла ўльтыматум з патрабаваньнем вяртаньня Клайпеды, які Летува прыняла. [[28 студзеня]] [[1945]] году Клайпеда была акупаваная савецкімі войскамі і, спачатку, адносілася да Калінінградзкай вобласьці, а з [[1950]] году далучана да Летувіскай ССР.
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Klaipėda|выгляд=міні}}
 
{{Гарады Летувы}}