|
'''Блюз''' ({{langмова-en|blues}} от ''blue devils'') — жанр музыкі, які атрымаў шырокае распаўсюджваньне ў 20-х гадах XX стагодзьдзя. Зяўляецца адным з дасягненьняў афраамэрыканскай культуры. Склаўся з такіх этнічных музычных кірункаў афраамэрыканскага грамадзтва як «рабочая песьня» (англ. {{мова-en|work song|скарочана}}), «сьпірычуэлз» (англ. {{мова-en|spirituals|скарочана}}) і холер (англ. ''Holler''). У многім паўплываў на сучасную папулярную музыку, у асаблівасьці на такія жанры як «[[поп]]» (англ. pop music), «[[джаз]]» (англ. jazz), «[[рок-н-рол]]» (англ. rock’n’roll). Пераважнай форма блюзу 4/4, дзе першыя 4 такты часьцяком іграюцца на танічнай гармоніі, па 2 — на субдамінанце і тонікетоніцы і па 2 — на дамінанце і тонікетоніцы. Гэта чаргаваньне таксама вядомае як блюзавая прагрэсія. Нярэдка выкарыстоўваецца рытм васьмых трыёлей з паўзай — так званы шафл. Характэрнай асаблівасьцю блюзу зьяўляецца «блю ноўтс». Часта музыку будуецца паводле структуры «пытаньне — адказ», выказаная як у лірычным напаўненьні кампазыцыі, так і ў музычным, часьцяком пабудаваным на дыялёге інструмэнтаў паміж сабой. Блюз зьяўляецца імправізацыйнай формай музычнага жанру, дзе ў кампазыцыях часьцяком выкарыстоўваецца толькі асноўны апорны «каркас», які абыгрывае інструмэнты, якія саліруюць. Спрадвечна блюзавая тэматыка будуецца на пачуцьцёвым сацыяльным складніку жыцьця афраамэрыканскага насельніцтва, яго цяжкасьцях і перашкодах, якія ўзьнікаюць на шляху кожнага чорнага чалавека.
== Этымалёгія ==
Слова «блюз» ( [[ангельская {{мова -en| па-ангельску]]: ''blues ''}}) мае адпаведнік ''the blues devils'' у значэньнюзначэньні «прыгнечанасьць», «маркота», «смутак», «сум», «журба». Адну зь першых ягоных згадкаў можна знайсьці ў [[камэдыя|камэдыі]] [[Джордж Коўлмэн|Джорджа Коўлмэна]] «Нуда: камэдыя ў вадной дзеі» (''Blue Devils, a farce in one act'') ([[ (1798 )]] ). Пазьней, цягам 19 -га стагодзьдзя, гэты выраз ўжываўся як [[эўфэмізм]] дзеля пазначэньня «[[ «белая гарачка »| «белае гарачкі »]] », а таксама [[паліцыя|паліцыі]]. ▼
▲Слова «блюз» ([[ангельская мова|па-ангельску]]: ''blues'') мае адпаведнік ''the blues devils'' у значэньню «прыгнечанасьць», «маркота», «смутак», «сум», «журба». Адну зь першых ягоных згадкаў можна знайсьці ў [[камэдыя|камэдыі]] [[Джордж Коўлмэн|Джорджа Коўлмэна]] «Нуда: камэдыя ў вадной дзеі» (''Blue Devils, a farce in one act'') [[(1798)]] . Пазьней, цягам 19-га стагодзьдзя, гэты выраз ўжываўся як [[эўфэмізм]] дзеля пазначэньня [[«белая гарачка»|«белае гарачкі»]] , а таксама [[паліцыя|паліцыі]].
Адылі ўжытак гэтага выразу ў афра-амэрыканскай музыцы мае быць аднесены да яшчэ больш даўніх часоў; афіцыйна ж задакумэнтаваны ён быў у [[1912]] годзе, калі выйшаў «Даласкі блюз» ([[ангельская {{мова-en|па-ангельску]]: ''Dallas Blues''}}) [[Гарт Ўэнд|Гарта Ўэнда]] -— першая блюзавая кампазыцыя, абароненай [[аўтарскія правы|аўтарскімі правамі]]. У [[паэзія|паэзіі]] гэты выраз часта выкарыстоўваюць, каб апісаць «прыгнечаны настрой».
== Характэрныя рысы ==
=== Стылістычныя й культурныя карані ===
Існуе колькі харакактэрыстык, уласьцівых блюзу наагул, бо стыль гэты зьмяняе сваю форму ў залежнасьці ад асаблівасьцяў індывідуальных уяўленьняў аб ім. Тым ня менш, ёсьць колькі адметных рысаў, што паўсталі задоўга да зьяўленьня блюзу ў яго сучасным выглядзе.
=== Асноўныя прадстаўнікі ===
* [[Лідбэлі]]
* [[Лідбэллі]] (Leadbelly)
* [[Вялікі Біл Брунзі]] (Big Bill Broonzy)
* [[СляпыСьляпы Блэйк]] (Blind Blake)
* [[МіссіссіппіМісысыпі Джон Хэрт]] (Mississippi John Hurt)
* [[СляпыСьляпы Бой ФуллерФулер]] (Blind Boy Fuller)
* [[Сонны Джон Эстэс]] (Sleepy John Estes)
* [[СонніСоні Тэры]] (Sonny Terry)
* [[Браўні Макгі]] (Brownie McGhee)
* [[Гюс КэннонКэнон]] (Gus Cannon)
* [[Сэм КоллінзКолінз]] (Sam Collins)
* [[Фрэнк Стоўкс]] (Frank Stokes)
* [[Джым Джэксан]] (Jim Jackson)
=== ГоспелГоспэл блюз: ===
* [[СляпыСьляпы ВіліЎілі Джонсан]] (Blind Willie Johnson)
* [[Бацька Гары Дэвіс]] (Reverend Gary Davis)
=== Клясічны вясковы блюз: ===
* [[Генры Томас]] (Henry Thomas)
* [[СляпыСьляпы Лемон ДжэферсанДжэфэрсан]] (Blind Lemon Jefferson)
* [[СляпыСьляпы ВіліЎілі МактэллМактэл]] (Blind Willie McTell)
* [[ФурріФуры Люіс]] (Furry Lewis)
=== Блюз Дэльты [[МіссіссіппіМісысыпі]]: ===
* [[Чарлі ПаттонПатон]] (Charley Patton)
* [[Сон Хаўс]] (Son House)
* [[КокомоКакома Арнольд]] (Kokomo Arnold)
* [[ВіліЎілі Браўн]] (Willie Brown)
* [[Скіп ДжэймсДжэймз]] (Skip James)
* [[Бука УайтЎайт]] (Bukka White)
* [[Робэрт Лерой Джонсан]] (Robert Johnson)
* [[ТомміТомі МаккленнанМакленан]] (Tommy McClennan)
* [[МіссіссіппіМісысыпі Фрэд МакдаўэллМакдаўэл]] (Mississippi Fred McDowell)
* [[МемфісМэмфіс МінніМіні]] (Memphis Minnie)
== ГарадскіГарадзкі блюз (urban blues) ==
=== Асноўныя прадстаўнікі ===
* [[ЛонніЛоні Джонсан]] (Lonnie Johnson)
* [[Лерой КаррКар]] (Leroy Carr)
* [[СкрэпперСкрэпэр БлэквеллБлэкўэл]] (Scrapper Blackwell)
== Гл.Глядзіце таксама == ▼* [[Сьпіс блюзавых музыкаў]] ▼
== Літаратура ==
* Southern, Eileen (1997). The Music of Black Americans. W. W. Norton & Company. ISBN 0-393-03843-2.
* Curiel, Jonathan. "Muslim Roots of the Blues". SFGate. Retrieved August 24, 2005.
▲* [[Сьпіс блюзавых музыкаў]]
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Blues|выгляд=міні}}
{{Накід:Музыка}}
| 