Баранавіцкі павет: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
афармленьне
Jauhienij (гутаркі | унёсак)
абнаўленьне зьвестак
Радок 1:
{{Адміністрацыйная адзінка
'''Баранавіцкі павет''' ({{мова-pl|powiat baranowicki}}) — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў [[1919]]—[[1940]] гадах.
|Назва = Баранавіцкі павет
|Назва ў родным склоне = Баранавіцкага павету
|Арыгінальная назва = Powiat baranowicki
|Герб =
|Сьцяг =
|Краіна = [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польская Рэспубліка]]
|Гімн =
|Статус =
|Від адміністрацыйнай адзінкі1 = [[Ваяводзтва (Польшча)|Ваяводзтва]]
|Назва адміністрацыйнай адзінкі1 = [[Наваградзкае ваяводзтва (1921—1939)|Наваградзкае]]
|Цэнтар = [[Баранавічы]]
|ДатаЎтварэньня = [[1 жніўня]] [[1919]]
|АфіцыйныяМовы = [[польская мова|польская]]
|Насельніцтва = 119 518 чалавек
|Год перапісу = 1921
|Шчыльнасьць = 34.2
|Нацыянальны склад =
|Канфэсійны склад =
|Плошча = 3497
|Максымальная вышыня =
|Сярэдняя вышыня =
|Мінімальная вышыня =
|Шырата =
|Даўгата =
|Мапа =
|Загаловак мапы =
|Памер мапы =
|Мапа адміністрацыйнай адзінкі =
|Памер мапы аа =
|Часавы пас =
|Летні час =
|Скарачэньне =
|ISO =
|FIPS =
|Тэлефонны код =
|Паштовыя індэксы =
|Геаграфічны код =
|Інтэрнэт-дамэн =
|Код аўтамабільных нумароў =
|Катэгорыя ў Commons =
|Парамэтар1 =
|Назва парамэтру 1 =
|Парамэтар2 =
|Назва парамэтру 2 =
|Сайт =
|Дадаткі =
|Мэдыя-парамэтар1 =
|Назва мэдыя-парамэтру 1 =
|Мэдыя-парамэтар2 =
|Назва мэдыя-парамэтру 2 =
|Колер фону парамэтраў = {{Колер|Польшча}}
|Колер фону герб-сьцяг =
}}
'''Баранавіцкі павет''' ({{мова-pl|Powiat baranowicki}}) — адміністрацыйная адзінка, ўтвораная [[1 жніўня]] [[1919]] году Грамадзянскай радай усходніх тэрыторыяў з частак [[Случарэцкі павет|Слуцкага]] і [[Наваградзкі павет (Расейская імпэрыя)|Наваградзкага павету]]<ref>Acts. Gazette. ZCZW of 1919 No. 19, pos. 172</ref>, пазьней — у [[Наваградзкае ваяводзтва (1921—1939)|Наваградзкім ваяводзтве]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|міжваеннай Польшчы]]. Сталіца — [[Баранавічы]]. Плошча — 3497 км ². У склад гміны ўваходзіла 10 гмінаў і 2 [[горад]]а.
 
Павет ўтвораны:
== Утварэньне ==
* з гмінаў Слуцкага павету: [[Гміна Гавезна|Гавезна]], [[Гміна Лань|Лань]], [[Гміна Клецк|Клецк]], [[Гміна Сіняўка|Сіняўка]], [[Гміна Ляхавічы|Ляхавічы]], [[Гміна Мядзьведзічы|Мядзьведзічы]];
Упершыню утвораны [[6 лютага]] [[1919]] году пастановай Прэзыдуюма ЦВК [[БССР]]. Уваходзіў у склад [[Менская губэрня|Менскай губэрні]]. Складалася з 6 [[воласьць|валасьцей]]:
* з гмінаў Наваградзкага павету: [[Гміна Мір|Мір]], [[Гміна Жухавічы|Жухавічы]], [[Гміна Гарадзея|Гарадзея]], [[Гміна Чэрніхаў|Чэрніхаў]], [[Гміна Сноў|Сноў]], [[Гміна Сталовічы|Сталовічы]], [[Гміна Новая Мыш|Новая Мыш]], [[Гміна Дарава|Дарава]], [[Гміна Ястрамбель|Ястрамбель]], [[Гміна Востраў|Востраў]], [[Гміна Крывошын|Крывошын]].
* [[Востраўская воласьць]]
* [[Гарадзішчанская воласьць]]
* [[Дараўская воласьць]]
* [[Крывошынская воласьць]]
* [[Навамышская воласьць]]
* [[Сталавічская воласьць]]
 
== Адукацыя ==
У [[1920]] годзе да Баранавіцкага павету былі далучаныя:
У Баранавіцкім павеце Берасьцейскай акругі ГУУС у навучальным годзе 1919/1920 налічвлася 49 пачатковых школаў і 2 вышэйшыя школы. Агулам, у іх вучылася 4253 дзяцей і выкладала 110 настаўнікаў<ref>Joanna Gierowska-Kałłaur: Rozdział VII. Szkolnictwo na ziemiach podległych Zarządowi Cywilnemu Ziem Wschodnich. W: Joanna Gierowska-Kałłaur: Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 — 9 września 1920). Wyd. 1. [[Варшава|Warszawa]]: Wydawnistwo Neriton, Instytut Historii PAN, 2003, s. 243. ISBN 83-88973-60-6. {{ref-pl}}</ref>.
* [[Ляхавіцкая воласьць]]
* [[Мядзьведзічская воласьць]]
* [[Чэрніхаўская воласьць]]
* [[Ястрамбельская воласьць]]
 
== Дэмаграфія ==
== За Польскім часам==
Паводле праведзенага ў сьнежні 1919 году перапісу, колькасьць насельніцтва ў баранавіцкім павеце склада 178 212 чалавек. На яго тэрыторыі разьмяшчалася 831 населеных пунтка, чатыры зь якіх мелі па 1-5 тыс. чалавек, два — 5-10 тыс. чалавек і адзін — 10 тыс. чалавек. У саміх [[Баранавічы|Баранавічах]] пражывала 10 373 местачкоўцаў<ref>{{Кніга| загаловак = Zeszyt VII. Spis ludności na terenach administrowanych przez Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (grudzień 1919)| старонкі = 25| частка = I. Tablice ogólne}}</ref>.
[[Файл:Wojewodztwo nowogrodzkie mapa.png|міні|300пкс|Наваградзкае ваяводства. Падзел на паветы]]
=== 1922 ===
Пасьля ўваходу ў склад [[Польшча|Польшчы]], з сакавіка [[1921]] году, Баранавіцкі павет увайшоў у [[Наваградзкае ваяводзтва (1919—1939)|Наваградзкае ваяводзтва]]. Павет падзяляўся на [[гміна|гміны]] — былыя воласьці:
* [[Востраўская гміна]]
* [[Гарадзішчанская гміна]]
* [[Дараўская гміна]]
* [[Крывошынская гміна]]
* [[Ляхавіцкая гміна]]
* [[Мядзьведзіцкая гміна]]
* [[Навамыская гміна]]
* [[Паланечкаўская гміна]]
* [[Сталавічская гміна]]
* [[Чэрніхаўская гміна]]
* [[Ястрамбельская гміна]].
 
Паводле Альфонса Красінскага і Віктара Арміцкага, тэрыторыя павету ўваходзіла ў склад г. зв. беларускага абшару, што азначала перавагу прадстаўнікоў [[беларус]]кай народнасьці над усімі іншымі этнасамі<ref name = wierzbicki1>{{Кніга|аўтар = Marek Wierzbicki | загаловак = Polacy i Białorusini w zaborze sowieckim. Stosunki polsko-białoruskie na ziemiach północno-wschodnich II RP pod okupacją sowiecką 1939–1941| url = | выданьне = 2|выдавецтва = Stowarzyszenie Kulturalne Fronda| месца = [[Варшава|Warszawa]]| год = [[2007]]| старонкі = 25–43| частка = Stosunki polsko-białoruskie przed wrześniem 1939| сэрыя = Biblioteka historyczna Frondy| isbn = 978-83-88747-76-2 }}</ref>.
Плошча Баранавіцкага павету складала — 3497 км², насельніцтва – 124,2 тысячы ([[1922]]).
 
Тэзіс аб перавазе беларускага этнасу не пацьвярджаецца тагачаснай польскай статыстыкай. Паводле перапісу 1931 году, колькасьць насельніцтва павету складала 161 088 чалавек, зь якіх сваёй роднай мовай назвалі: [[польская мова|польскую]] — 74 916 чалавек (47%), [[беларуская мова|беларускую]] 68 630 чалавек (43%)<ref>''Drugi Powszechny Spis Ludności z dn. 9 XII 1931 r.: mieszkania i gospodarstwa domowe, ludność, stosunki zawodowe: województwo nowogródzkie'', Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1936</ref>. Ксёндз [[Вінцэнт Гадлеўскі]] лічыў, што беларускамоўных у Баранавіцкім павеце каля 140 тысяч<ref>«[[Беларускі Фронт]]» № 11—13 ад 1937</ref>.
* У сьнежні [[1925]] году былі скасаваныя Паланечкаўская і Чэрніхаўская гміны. Замест іх была створана [[Вольнаўская гміна]].
* У студзені [[1926]] году са [[Слонімскі павет|Слонімскага павету]] да Баранавіцкага былі перададзеныя [[Дабромысьленская гміна]] і [[Моўчадзкая гміна]].
* [[31 траўня]] [[1929]] году 17 населеных пунктаў адлучылі з гміны Вольна й далучылі да гміны Жухавічы ў [[Стаўпецкі павет|Стаўпецкім павеце]]<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19290370328 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 1929 r. o zmianie granic powiatów: baranowickiego i stołpeckiego w województwie nowogródzkiem, Dz. U. Nr 37, poz. 328] {{ref-pl}}</ref>.
 
Плошча Баранавіцкага павету складала — 3497 км² ([[1922]]). Плошча Баранавіцкага павету на [[1931]] год складала 3288 км².
=== 1931 ===
Плошча Баранавіцкага павету на [[1931]] год складала 3288 км². Насельніцтва разам з Баранавічамі 161 тысяча (1931), на 1 км² — 49 чалавек.
 
==== Рэлігійны склад ====
* каталікі  — 45 тысяч{{Няма крыніцы}}
* праваслаўныя  — 99 тысяч{{Няма крыніцы}}
* жыды габрэі — 16 тысяч{{Няма крыніцы}}
* іншыя  — 1 тысяча{{Няма крыніцы}}
 
== Гміны ==
==== Моўны склад ====
* Чэрніхава<ref name="Zniesiona1926">Zniesiona [[22 студзеня]] [[1926]] r. ([http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19260070044 Dz. Laws of 1926 No. 7,. 44])</ref>
(Згодна афіцыйнаму перапісу 1931 году):
* Дарава
* Польская мова — 75 тысяч
* Ястрамбель
* Беларуская мова — 67 тысяч
* Крывошын
* Жыды і іншыя мовы — 19 тысяч.
* Ляхавічы
Кс. [[Вінцэнт Гадлеўскі]] лічыў, што беларускамоўных у Баранавіцкім павеце каля 140 тысяч. (газэта «[[Беларускі Фронт]]» № 11—13 ад 1937).
* Мядзьведзічы
* Новая Мыш
* Востраў
* Паланецка<ref name="Zniesiona1926" />
* [[Сталовічы]]
* Гарадзішчы<ref>Przyłączona [[22 студзеня]] [[1926]] r. z powiatu nowogródzkiego ([http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19260070043 Dz. U. z 1926 r. Nr 7, poz. 43])</ref>
* Молчадзь<ref name="Przyłączona1926_słonimski">Przyłączona [[22 студзеня]] [[1926]] r. z powiatu słonimskiego ([http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19260070043 Dz. U. z 1926 r. Nr 7, poz. 43])</ref>
* Дабрамысьль<ref name="Przyłączona1926_słonimski" />
* Вольна <ref>Utworzona [[22 студзеня]] [[1926]] r. z terenów zniesionych gmin Czernichowo i Połoneczka([http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19260070044 Dz. U. z 1926 r. Nr 7], poz. 44)</ref>
 
=== Гарады ===
== У складзе БССР ==
* [[Баранавічы]]
* [[Ляхавічы]]
 
== Пазьнейшыя зьмены ==
* у сьнежні [[1925]] году былі скасаваныя Паланечкаўская і Чэрніхаўская гміны. Замест іх была створана [[Вольнаўская гміна]].
* у студзені [[1926]] году са [[Слонімскі павет|Слонімскага павету]] да Баранавіцкага былі перададзеныя [[Дабромысьленская гміна]] і [[Моўчадзкая гміна]].
* [[31 траўня]] [[1929]] году 17 населеных пунктаў адлучылі з гміны Вольна й далучылі да гміны Жухавічы ў [[Стаўпецкі павет|Стаўпецкім павеце]]<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19290370328 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 1929 r. o zmianie granic powiatów: baranowickiego i stołpeckiego w województwie nowogródzkiem, Dz. U. Nr 37, poz. 328] {{ref-pl}}</ref>
 
=== У складзе БССР ===
З [[14 лістапада]] [[1939]] году Баранавіцкі павет у складзе [[БССР]]. Пасьля раэарганізацыі [[4 сьнежня]] 1939 году ўвайшоў у склад [[Баранавіцкая вобласьць|Баранавіцкай вобласьці]].