'''Чарнобыльская катастрофа''' — [[радыяцыйная аварыя]], што адбылася 26 красавіка 1986 году на [[Чарнобыльская АЭС|Чарнобыльскай АЭС]] ва [[Украінская ССР|Ўкраінскай ССР]] (цяпер [[Украіна]]). [[Выбух]] і наступны за ім [[пажар]] спрычынілі масавы выкід (5,2 млн [[Бэкерэль (адзінка вымярэньня)|тэрабэкерэляў]])<ref>{{Артыкул|аўтар=|загаловак=Наступствы «Фукусімы» могуць пераўзысьці Чарнобыль|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/archive/article.php?id=77690|выданьне=[[Зьвязда]]|тып=[[газэта]]|год=14 красавіка 2011|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/archive/?idate=2011-04-14 69 (26933)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/77697/14kras-4.indd.pdf 4]|issn=1990-763x}}</ref> [[Радыяактыўнасьць|радыяактыўных]] рэчываў у атмасфэру, якія распаўсюдзіліся на большую частку [[Эўропа|Эўропы]]. У захадах стрымліваньнястрымлівання радыяактыўнагарадыактыўнага забруджваньнязабруджвання і прадухіленьня шырэйшай катастрофы задзейнічалі звыш 880 тыс. [[Ліквідатары|ліквідатараў катастрофы]]<ref>{{Артыкул|аўтар=|загаловак=Папрасіўся добраахвотнікам|спасылка=http://old.zviazda.by/ru/pril/article.php?id=78273|выданьне=Ахова|тып=|год=26 красавіка 2011|нумар=[http://old.zviazda.by/ru/pril/?id=43736&prilid=78271 4 (20)]|старонкі=[http://old.zviazda.by/a2ttachments/78280/26kras-6.indd.pdf 6]|issn=}}</ref>, што каштавала каля 18 млрд [[савецкі рубель|рублёў]] і стала моцным ударам па эканоміцы [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]]<ref>Паводле інтэрвію зь [[Міхаіл Гарбачоў|Міхаілам Гарбачовым]], Гансам Бліксам і [[Васіль Несьцярэнка|Васілём Несьцярэнкам]]. The Battle of Chernobyl. Discovery Channel. Relevant video locations: 31:00, 1:10:00.</ref>.
[[Здарэньне]] адбылося падчас выпрабаваньняўвыпрабаванняў абсталяваньняабсталявання АЭС групай [[Аляксандар Акімаў|Аляксандра Акімава]] 26 красавіка 1986 на чацьвёртым рэактары Чарнобыльскай атамнай станцыі. Раптоўны выкід атамнай энэргіі, наступная за ім спроба аварыйнага адключэньняадключэння рэактара і паўторнае павышэньне магутнасьці спрычыніліпрычынілі пашкоджаньнепашкоджанне гермэтычнай абалонкі, што выклікала сэрыю выбухаў. У выніку гэтых падзеяў агаліліся графітавыя стрыжні, якія пры кантакце з паветрам пачалі расьпякаццараспякацца<ref>{{Спасылка|url=http://www.iaea.org/newscenter/features/chernobyl-15/cherno-faq.shtml|загаловак=Frequently Asked Chernobyl Questions|дата публікацыі=травень 2005|дата=23 сакавіка 2011|выдавец=IAEA Division of Public Information}}</ref>. Запачаткаваныя ад выбуху клубы пажару ўтварылі надзвычай радыяактыўнаерадыактыўнае воблака, якое перамяшчалася над большай часткай [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]] і [[Эўропа|Эўропы]]. Цягам 1986—2000 гадоў, 350 400 чалавек былі эвакуяваныя з найбольш моцна забруджаных тэрыторыяў [[Беларусь|Беларусі]], [[Украіна|Украіны]] і [[Расея|Расеі]]<ref>{{Спасылка|url=http://www.unicef.org/newsline/chernobylreport.pdf |фармат=PDF |загаловак=Table 2.2 Number of people affected by the Chernobyl accident (to December 2000) |page=32 |выдавец=UNDP and UNICEF |дата публікацыі=22 студзеня 2002 |дата=17 верасьня 2010 }}</ref><ref>{{Спасылка|url=http://www.unicef.org/newsline/chernobylreport.pdf |фармат=PDF |загаловак=Table 5.3: Evacuated and resettled people. The Human Consequences of the Chernobyl Nuclear Accident |старонкі=66 |выдавец=UNDP and UNICEF |дата публікацыі=22 студзеня 2002 |дата=17 верасьня 2010 }}</ref>. Паводле афіцыйных пасьлясавецкіхпаслясавецкіх зьвестак<ref>{{Кніга|загаловак=International Chernobyl Portal chernobyl.info |аўтар=ICRIN Project |год=2011 |спасылка=http://chernobyl.info/Default.aspx?tabid=294 |дата=2011}}</ref><ref>{{Кніга|загаловак= Environmental consequences of the Chernobyl accident and their remediation: Twenty years of experience. Report of the Chernobyl Forum Expert Group ‘Environment’ |аўтар= International Atomic Energy Agency |год=2006 |выдавец=IAEA |месца=Vienna |isbn=92–0–114705–8 |старонак= 180 |спасылка=http://www-pub.iaea.org/MTCD/publications/PDF/Pub1239_web.pdf |дата=13 сакавіка 2011}}</ref>, каля 60% радыяактыўныхрадыактыўных ападкаў аселі на тэрыторыі Беларусі.
Катастрофа выклікала скептычнае стаўленьне да бясьпечнасьцібяспечнасьці савецкай ядзернай індустрыі і ядзернай энэргетыкі ўвогуле, што запаволіла яе разьвіцьцё на некалькі гадоў і прымусіла савецкае кіраўніцтва стаць менш засакрэчаным у дачыненьні да ядзерных працэдураў. Для Расеі, Украіны і Беларусі гэты інцыдэнт зазначыў пачатак працяглай дэкантамінацыі і грашовых выдаткаў на лячэньне пацярпелых ад Чарнобыльскай катастрофы.
