Нарсіс Мантурыёль

Нарсіс Мантурыёль-і-Эстарыёль (па-каталянску: Narcís Monturiol i Estarriol; нар. 28 верасьня 1819, Фігэрас — пам. 6 верасьня 1885, Сан-Марці-да-Прубансалс, цяпер раён Барселёны) — каталёнскі і гішпанскі інжынэр, вынаходнік, мастак і інтэлектуал.

Навуковая дзейнасьць

Нарсіс Мантурыёль быў канструктарам першых падводных лодак з рухавіком унутранага згараньня. Падводныя лодкі «Ictíneo I» і «Ictíneo II» былі першымі поўнафункцыянальнымі субмарынамі, якія ня мелі аварыяў падчас плаваньня.

Ідэя пабудаваць сваю першую падводную лодку прыйшла да Нарсіса Мантурыёля ў 1857 годзе, калі ён, назіраючы за працай зборшчыкаў каралаў, стаў сьведкам гібелі аднаго з рабочых. Вярнуўшыся пасьля гэтага выпадку ў Барсэлёну, Нарсіс Мантурыёль заснаваў кампанію «Monturiol, Font, Altadill y Cia», якая ўзяла на сябе выдаткі па будаўніцтве падводнай лодкі.

Лодка «Ictíneo I» была выпрабаваная ў порце Барсэлёны ў верасьні 1859 году, а лодка «Ictíneo II» — 20 мая 1865 году. Глыбіня, на якую апускаліся лодкі, склала 20 і 30 мэтраў адпаведна.

Нарсіс Мантурыёль таксама вынайшаў мэтад капіяваньня лістоў, мэтад бесьперапыннага друку, хуткасную гармату, адмысловы мэтад захаваньня мяса, мэханізм для вырабу цыгарэт і іншае.

Позьняе жыцьцё

У 1868 годзе Мантурыёль вярнуўся ў палітычнае жыцьцё. Ён быў дэпутатам Устаноўчага сходу Першай Гішпанскай рэспублікі (1873), і неўзабаве пасьля гэтага стаў дырэктарам Fabrica Nacional del Timbre (Нацыянальны завод марак) у Мадрыдзе на працягу некалькіх месяцаў, дзе ён рэалізаваў працэс паскарэньня вытворчасьці клейкай паперы.

Мантурыёль памёр у 1885 годзе, у Сан-Марці-да-Прубансалсе, цяпер прыгарадзе Барсэлёны.

Спадчына

Ні адна іншая падводная лодка не выкарыстоўвала анаэробную рухальную сыстэму да 1940 году, калі нямецкі флёт выпрабоўваў сыстэмы з выкарыстаньнем тых жа прынцыпаў на экспэрымэнтальнай падводнай лодцы V-80, а затым на тыпе XVII падводных лодак. Праблема незалежнага руху паветра было нарэшце вырашана з будаўніцтвам першай атамнай падводнай лодкі, на USS Nautilus.

У яго ёсьць два помнікі: адзін у Барсэлёне (Avinguda Diagonal — Карэра Жыроны) і іншыя ў канцы бульвара Рамбла ў Фігэрасе, яго родным горадзе, больш вядомы для іншага Фігерэнса, Сальвадора Далі.

Літаратура

VALLÈS, Carles: Diccionari de l’Alt Empordà. Figueres: Art-3, 1984, 386 p., ISBN 84-85874-17-10 (кат.)
Monturiol, a forgotten submariner; by Thomas Holian in Undersea Warfare (анг.)
The Story of the Man who gave the World the Submarine (анг.)
Critic on Monturiols dream written by Matthew Stewart (анг.)

Вонкавыя спасылкі

Нарсіс Мантурыёль — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў