Гітарны ўзмацняльнік

Гітарны ўзмацняльнік — электронны ўзмацняльнік, прызначаны для выкарыстаньня сумесна з электрычнымі і электроннымі музычнымі прыладамі, у прыватнасьці, электрычнымі гітарамі.

Гісторыя

Першыя музычныя ўзмацняльнікі былі вынайдзеныя для ўзмацненьня гуку гітары. Самыя раньнія прыклады падобных прылад ставяцца да пачатку 1930 гадоў, калі зьяўленьне электралітычных кандэнсатараў і выпрамляльных лямп дазволіла пабудаваць эканамічны ўбудаваны блок сілкаваньня зь сілкаваньнем ад сеткі пераменнага току. У выніку пераносныя ўзмацняльнікі на электронных лямпах перасталі залежаць ад цяжкіх і нязручных набораў батарэй сілкаваньня. Першапачаткова гітарныя ўзмацняльнікі ўжываліся для ўзмацненьня гуку акустычных гітар. Электроннае ўзмацненьне гітары атрымала распаўсюджваньне ў 1930-х і 1940-х гадах на хвалі папулярнасьці гавайскай музыкі, у якой шырока ўжывалася ўзмоцненая гавайская гітара.

Кіраваньне тэмбрам у раньніх гітарных узмацняльніках было вельмі простым і ў асноўным складалася ва ўзмацненьні высокачашчыннай кампаненты гуку. Аднак раньняя схематэхніка, недасканалыя гучнагаварыцелі і нізкая магутнасьць (меней 15 ват аж да сярэдзіны 1950-х гадоў) першых узмацняльнікаў не дазваляла якасна прайграваць верхнюю і ніжнюю частку гукавога сьпектру. Лепшыя мадэлі тых пор таксама ўтрымоўвалі эфэкты, напрыклад спружыністы рэвербератар або электроннае трэмала. У раньніх узмацняльніках фірмы Fender трэмала пазначалася як «вібрата», а рычаг вібрацыі на гітары Stratocaster зваўся (і завецца дагэтуль) «рычаг трэмала».

У 1960-х гадах гітарысты экспэрымэнтавалі з скажэньнямі гуку, наўмысна перагружаючы свае ўзмацняльнікі. Гітарыст групы The Kinks Дэйв Дэвіс атрымоўваў эфэкт перагруза, падлучаючы выхад аднаго ўзмацняльніка да ўваходу іншага — спосаб выкарыстаньня, які распрацоўнікі нават не маглі сабе прадставіць. Пазьней большасьць гітарных узмацняльнікаў сталі камплектавацца адмысловым перагружаным прадузмацняльнікам, а таксама былі прыдуманыя педалі эфэктаў і іншае абсталяваньне для бясьпечнага і надзейнага атрыманьня такіх гукаў. Сёньня скажонае гучаньне («дысторшн») стала неад’емнай часткай шматлікіх стыляў граньня на электрагітары.

Распаўсюджаныя формы

Гітарныя ўзмацняльнікі існуюць у двух асноўных формах. Камбініраваны (або комба) узмацняльнік утрымоўвае электронную схему ўзмацняльніка і акустычную якая прайгравае сыстэму ў адным корпусе. У іншай форме ўзмацняльнік разьмешчаны ў асобным корпусе і далучаны да акустычнай сыстэмы з дапамогай правадоў. Асобны ўзмацняльнік завецца галава, а акустычная сыстэма — кабінет. Галава зьмяшчаецца зьверху кабінета і фармуе так званы гітарны стэк (узмацняльны стэк).

Сучасныя гітарныя ўзмацняльнікі падзяляюцца на традыцыйныя — лямпавыя — і паўправадніковыя; некаторыя вытворцы выпускаюць гібрыдныя мадэлі зь лямпавай апрацоўкай сыгналу і паўправадніковым выхадам. Гітарысты, першым чынам у ЗША, зьяўляюцца асноўным спажыўцом радыёлямп, вырабляных да гэтага дня у РФ і Кітаі. Суадносіны лямпавых і паўправадніковых узмацняльнікаў на розных рынках адрозьніваецца (у ЗША — пераважаюць лямпавыя).

Паўправадніковыя (аналягавыя) узмацняльнікі

Транзыстарны узмацняльнік танны, і дзякуючы нізкаму выходнаму супраціву лёгка стыкуецца зь любымі низкаомнымі гучнагаварыцелямі, гэта значыць нераўнамернасьць поўнага супраціву гучнагаварыцеля практычна не ўплывае на каэфіцыент узмацненьня. Транзыстарныя ўзмацняльнікі не пакутуюць ад мікрафоннага эфэкту так, як лямпавыя. ТТранзыстарныя ўзмацняльнікі не патрабуюць замены лямп, аднак, калі яны адмаўляюць, то рамонт у палявых умовах практычна немагчымы.

Лямпавыя ўзмацняльнікі

У параўнаньні з транзыстарнымі УНЧ, выходны супраціў лямпавага выходнага каскаду высокі — да некалькіх дзясяткаў кіляом, таму якасьць гучаньня залежыць ад якасьці лямп выходнага каскаду і ад якасьці выходнага трансфарматара, які зьяўляецца які ўзгадняе. Таксама пазнавальнасьць гучаньня надае падбор галоўкі гучнагаварыцеля і канструкцыя корпуса (таўшчыня фанеры, з адчыненай або зачыненай задняй сьценкай), а таксама схемныя рашэньні і тэмбраблёк. Менавіта гэтыя спалучэньні адрозьніваюць клясычныя мадэлі Fender (з дынамікамі Altec) і інш. вядомых вытворцаў, гук якіх мае характэрны, вядомы тэмбр і эфэкты, нязьменныя на працягу апошніх пяцідзесяці гадоў. Уяўная ненадзейнасьць і прымітыўнасьць лямпавай канструкцыі на практыцы абгортваецца прастатой рамонту. Практычна любая адмова лямпавага УНЧ (акрамя катастрафічнай згубы сілавога і выходнага трансфарматараў) можа быць ухілены ў палявых умовах.

Вонкавыя спасылкі

Гітарны ўзмацняльнік — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў