Гармоны (па-грэцку: ὁρμῶν, што азначае рухаю, заахвочваю) — сыгнальныя рэчывы, якія выпрацоўваюцца эндакрыннымі залозамі непасрэдна ў кроў і аказваюць складанае і шматбаковае ўзьдзеяньне на арганізм цалкам альбо на вызначаныя органы і тканкі-мішэні[1]. Толькі невялікая колькасьць гармона патрабуецца для таго, каб уплываць на вузавы мэтабалізм. У сутнасьці, гэта ёсьць хімічны пасярэднік, які транспартуе сыгнал ад адной вузы да іншай. Усе шматвузавыя арганізмы выпрацоўваюць гармоны, расьлінныя гармоны называюцца фітагормонамі. Гармоны ў жывёлаў часьцей за ўсё транспартуюцца праз кроў. Вузы рэагуюць на гармон, калі яны экспрэсуюць спэцыфічны рэцэптар для гэтага гармона. Гармон зьвязваецца з рэцэптарамі бялку, што прыводзіць да актывізацыі мэханізму перадачы сыгналу, што ў канчатковым выніку прыводзіць да пэўнага тыпу адказаў вузы.

Эпінэфрын (адрэналін)

Эндакрынныя малекулы гармона выпрацоўваюцца непасрэдна ў кроў, у той час як экзакрынныя гармоны вылучаюцца непасрэдна ў канал, а з канала, яны цякуць альбо ў кроў, альбо з вузы ў вузу шляхам дыфузіі ў працэсе, вядомым як паракрынная сыгналізацыя.

Нядаўна было выяўлена, што цэлы шэраг сучасных экзагенных хімічных злучэньняў аказваюць гармонопадобнае ўзьдзеяньне як на людзей, гэтак і на жывёлаў. Іхняе ўмяшаньне ў сынтэз, сакрэцыю, транспарт, зьвязваньне, дзеяньне альбо працэс ліквідацыі натуральных гармонаў у арганізьме можа зьмяняць гамэастаз, размнажэньне, разьвіцьцё й паводзіны, гэтак жа, як эндагенныя продуціруемыя гармоны[2].

  1. ^ Shuster, Michèle,. «Biology for a changing world, with physiology». Second edition ed. New York, NY. ISBN 9781464151132. OCLC 884499940.
  2. ^ Crisp TM, Clegg ED, Cooper RL, Wood WP, Anderson DG, Baetcke KP, Hoffmann JL, Morrow MS, Rodier DJ, Schaeffer JE, Touart LW, Zeeman MG, Patel YM (1998). «Environmental endocrine disruption: An effects assessment and analysis». Environ. Health Perspect. 106 (Suppl 1): 11–56.

Вонкавыя спасылкі

рэдагаваць