Белая дзірка

Бе́лая дзі́рка — дапушчальны фізычны аб’ект у Сусьвеце, у абсяг якога нічога ня можа ўвайсьці. Белая дзірка зьяўляецца часавою процілегласьцю чорнай дзіркі.

У 1930-я гады фізікі Роберт Опенгеймер і Хартланд Снайдэр прадставілі ідэю белых дзірак як рашэння ўраўненняў агульнай тэорыі адноснасці Эйнштэйна . Гэтыя ўраўненні, аснова сучаснай фізікі, апісваюць скрыўленне прасторы-часу з-за масіўных аб'ектаў. У той час як чорныя дзіркі нараджаюцца ў выніку калапсу зорак, белыя дзіркі ўяўляюць сабой тэарэтычнае нараджэнне прасторы, часу і, магчыма, нават сусветаў. У цэнтры прастора і час не заканчваюцца сінгулярнасцю, а працягваюцца праз кароткую пераходную вобласць, дзе ўраўненні Эйнштэйна парушаюцца квантавымі эфектамі. З гэтага рэгіёну ўзнікаюць прастора і час са структурай унутранай белай дзіркі, такая магчымасць ужо была прапанавана Джонам Лайтанам Сінгам.

Праз няўстойлівасць гэтага рашэння ўраўненняў Эйнштэйна адносна абурэнняў метрыкі прасторы-часу белая дзірка можа быць толькі вечнай, г.зн. павінна існаваць у Сусвеце ад самага пачатку яе пашырэння і не можа нарадзіцца пазней, напрыклад у працэсе гравітацыйны каляпсу. У матэматычным сэнсе адасобленае рашэнне толькі з белай дзіркай не поўнае, бо апісвае не ўсю прастору-час, а толькі яго частку. Таму можа існаваць вечная белая дзірка, толькі тапалагічна злучана з вечнай чорнай дзіркай. Якаў Зяльдовіч і Валер Фралоў даказалі, што белая дзірка схільная да класічнай і квантавай няўстойлівасцей.

Мяркуюць, што белыя дзіркі могуць стварацца пры выхадзе з-за пазему падзеяў рэчыва чорнай дзіркі, якая знаходзіцца ў іншым часе.

Сёньня такія фізычныя аб’екты, якія дакладна можна лічыць белымі дзіркамі, невядомы; таксама няма тэарытычных перадумоваў па спосабах пошукаў (у адрозненьне ад чорных дзірак, якія павінны знаходзіцца ў цэнтрах буйных сьпіральных галяктык).

Габрэйскія астраномы Алон Рэтэр і Шлома Хэлер мяркуюць, што анамальны гама-ўсплёск GRB 060614, які адбыўся ў 2006 годзе, быў менавіта «белай дзіркай».