Ўільям Гульд
Ўільям Гульд альбо Гулд (па-ангельску: William Gould; 1732, Ормскірк, графства Ланкашыр, Англія — 1812, Ормскірк, графства Ланкашыр, Англія) — ляндшафтны архітэктар, майстар-практык і мастак-праектыроўшчык, садовы майстар апошняй чвэрці XVIII стагодзьдзя.
Уільям Гульд | |
| Дата нараджэньня | 1732 |
|---|---|
| Месца нараджэньня | Ормскірк, графства Ланкашыр, Англія |
| Дата сьмерці | 1812 (80 гадоў) |
| Месца сьмерці | графства Ланкашыр, Англія |
| Занятак | садоўніцтва, ляндшафтная архітэктура |
| Працы | Зімні сад, аранжарэі і сад Таўрычаскага палаца ў Санкт-Пецярбурзе, Паркі ў Астраўках на Няве, Асінавым Гаі, Крэменчугу, Хэрсоне, Сімфэропалі, Бахчысараі, Карасубазары, Рэшацілаўцы, Богаяўленску, Екацерынаславе і інш. |
У розных выданьнях фігуруюць дзьве даты нараджэньня: 1732 і 1735. Такія ж разыходжаньні адносна даты сьмерці майстра: 1812 і 1816. У брытанскай «Энцыкляпэдыі садоўніцтва» 1822 г. Ўільям Гульд пададзены як «пацёмкінскі садоўнік» (Potemkin’s Gardener)[1].
Біяграфія рэдагаваць
Ўільям Гульд прыехаў у Расею ў 1776 годзе і хутка паступіў на службу да Рыгора Пацёмкіна. У наступныя гады выконваў яго замовы.
Летам 1789 году Гульд аб’ехаў маёнткі Пацёмкіна ў Магілёўскай губэрні і спраектаваў парк у Дуброўне[2]. Восеньню таго ж году ён працаваў у Екацярынаславе (сучаснае Дняпро) ва Ўкраіне. Як сьцьвярджаў гісторык А. А. Скалькоўскі, Пацёмкін вывез у Екацярынаслаў са свайго маёнтку ў Дуброўне, на барках па Дняпры, аранжарэю з 29 садоўнікамі[3].
Пасьля сьмерці Пацёмкіна ў 1791 і Екацярыны II у 1796 г. заставаўся на службе садоўнікам створанага ім Таўрычаскага саду ў Санкт-Пецярбурзе. У 1799 г. Ўільям Гульд выехаў на бацькаўшчыну, але ў 1801 року вярнуўся і прасіў імпэратара Аляксандра I зноў прызначыць яго садоўнікам Таўрычаскага саду[4].
У 1804 г. Гульд зьвярнуўся да Аляксандра I з новай просьбай — надаць яму ва ўласнасьць «вольнае месца насупраць Таўрычаскага палаца» на вуліцы, што ідзе да Смольнага манастыра[5]. Там збудавалі «Будынак садовага майстра», які зьбярогся да нашага часу і застаецца выдатнай памяткай дзейнасьці Ўільяма Гульда ў Санкт-Пецярбурзе.
У 1806 г. ён канчаткова вярнуўся ў Ангельшчыну, дзе й памёр у 1812 (1816) г. на радзіме ў м. Ормскірк.
Крыніцы рэдагаваць
- ^ An Encyclopeadia of Gardening; comprising the theory and practice of horticulture, floriculture, arboriculture, and landscape-gardening… / By J.C. Loudon. — London: Printed for Longman, Hurst, Rees, Orme, and Brown, Paternoster-Row, 1822, p. 58
- ^ Белехов Н., Петров А. Иван Старов: Материалы к изучению творчества /Н. Белехов, А. Петров. — М.: Изд-во Академии архитектуры СССР, 1950. — 178 с.
- ^ Скальковский А. А. Опыт статистическаго описания Новороссийскаго края / А. А. Скальковский. — Одесса: В тип. Францова и Нитче, 1853. — Ч. II: Хозяйственная статистика Новороссийскаго края. — 552 + ІІІ с., 2 л. табл. Ст. 106
- ^ Российский государственный архив древних актов (РГАДА). — Ф. 1239 «Кабинет». Оп. 3, ч. 111. Д. 57749. «Об определении англичанина Виллиама Гулда садовником в Таврический сад. 1801 г.»
- ^ Российский государственный архив древних актов (РГАДА). — Ф. 1239 «Кабинет». Оп. 3, ч. 111. — Д. 58327. «По прошению Гульда, садовника Таврического сада, о пожаловании ему в собственность праздного казенного места, лежащего против Таврического дворца. При деле план местности. 1804 г.»
Літаратура рэдагаваць
- J.C. Loudon. An Encyclopeadia of Gardening; comprising the theory and practice of horticulture, floriculture, arboriculture, and landscape-gardening…. — London: Printed for Longman, Hurst, Rees, Orme, and Brown, Paternoster-Row, 1822.
- Скальковский А.А. Опыт статистическаго описания Новороссийскаго края. Ч. II: Хозяйственная статистика Новороссийскаго края.. — Одесса: В тип. Францова и Нитче, 1853.. — 552 с.
- Белехов Н., Петров А. Иван Старов: Материалы к изучению творчества.. — Москва: Изд-во Академии архитектуры СССР., 1950.. — 178 с.
- Антонов В. В. Вильям Гульд — садовник князя Потемкина-Таврического // Невский архив: историко-краеведческий сборник. Вып. IV. — СПб: Изд-во Чернышева, 1999. — 143—165 с. — ISBN 5-85555-040-0
- Болотина Н.Ю. Английский садовник У. Гульд при дворе светлейшего князя Г.А. Потемкина // Научная конференция «Россия – Британия» 2003 г. Тезисы докладов.. — СПб.: Изд-во Чернышева., 2003..
- Пономарев И. А. Таврический сад// История Петербурга. № 3 (13) за 2003 г.; № 4 (14)/ 2003. — СПб.: Изд-во Полторак., 2003.. — 32−39;19−25, с.
- Кавун М. Е. Британський ландшафтний архітектор Вільям Гульд та його діяльність у Катеринославі наприкінці XVIII ст.// Історія і культура Придніпров’я: Невідомі та маловідомі сторінки, вип. 9. «1780-1790». — Дніпропетровськ: Державний вищий навчальний заклад «Національний гірничий університет», 2012.. — 19−32 с.