Кімант
Кімант (Кімунд, Кімунт), Гімант — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
| Кімант лац. Kimant | |
| Kymund | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Утворанае ад | Ginn + Mund |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Кімунт, Кімунд, Гімант |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Кімант» | |
Паходжаньне рэдагаваць
- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Гінмунд, Генемунд, Гімунд, Кемунт, Кімунд або Кінмант (Ginmund[1], *Genemundus[2], Genomundus[3], Gimmund, Kemmunt, Kymund[a][4], Kinmonth[5]) — імя германскага паходжаньня[6]. Іменная аснова -гін- (-ген-, -кін-) (імёны ліцьвінаў Гендрута, Гінет, Менгін; германскія імёны Genedrudis, Genet, Mennigen) паходзіць ад гоцкага gin- 'пачатак' (гоцкае *ginnan, германскае *gennan 'пачынаць'[7]), а аснова -мунд- (-мунт-, -монт-) (імёны ліцьвінаў Монтгерд, Валімонт, Жыгімонт; германскія імёны Mundgerd, Walmont, Sigimunt) — ад германскага *mundô 'рука, абарона, крэўнасьць'[8] або гоцкага munds 'моц розуму, імкненьне', mundrs 'гарлівы, палкі'[9]. Такім парадкам, імя Кімонт азначае «пачатак гарлівасьці»[10].
Адпаведнасьць імя Кімонт германскаму імю Kemmunt сьцьвердзіў францускі лінгвіст-германіст Раймонд Шмітляйн, які на падставе шматгадовых дасьледаваньняў прыйшоў да высноваў пра германскае паходжаньне літоўскіх уласных імёнаў[11]. Германскі характар літоўскіх імёнаў з асновай -монт- (-мант-) — як і запазычаньне самой асновы з германскіх моваў — таксама сьцьвердзіў амэрыканскі лінгвіст Альфрэд Зэн[12].
У Прусіі бытавала імя Кімунд (Кімунт): Kymund[13] (1396 год)[14], Kymunt (1407 год)[13].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Kymont Rasanenhoff[15], Stationen auf dem Wege nach Nowogrodek… Kymundsdorf[16], Weg von Grodno nach Nowogrodek… Kymontendorf… Kymontendorff[17] (Паведамленьні аб літоўскіх дарогах); Kymundt[18], Kymunt[19] (12 кастрычніка 1398 году); Kymunt cum filio Dawxha (18 студзеня 1401 году)[20]; Dewclis Kymontowicz (Dewclxis Kimontowicz[21]; 15 траўня 1432 году)[22]; печать Пачь Кимонтевич (27 лютага 1434 году)[23]; земли пустыхъ у Моишакгольскомъ повете на имя Кимонътишъку (22 чэрвеня 1522 году)[24]; земенинъ господарский земли жомоитской панъ Лавринъ Петрашъкевича Кимонтъ (7 верасьня 1552 году)[25]; Bartosz Kimont (1565 год)[26]; ur. Daniel, Matiasz, Sebestian [s] i Piotr Zbutkiewiczowie Kimontowie… ur. Kimontów… ur. Zbutkiewiczów Kimontów (люты 1659 году)[27]; Gimont (1670 год)[28]; Antonius Kimont (1759—1760 гады)[29].
Носьбіты рэдагаваць
- Кімунт († па 1401) — літоўскі баярын, меў сына Даўкшу
- Пач Кімантавіч († па 1434) — літоўскі баярын, які прывесіў да акту Гарадзенскай уніі (1434 год) пячаць з рускім надпісам «ПЕЧАТЬ ПАЧЬ КИМОНШЕВИЧ»[30]
- Юры і Януш Кімантавічы — жыхары Жамойцкага староства, якія ўпамінаюцца ў 1537—1538 гадох[31]
- Лаўрыш Пятрашкавіч Кімант — зямянін гаспадарскі Жамойцкай зямлі, які ўпамінаецца ў 1552 годзе
Гіманты (Gimont) і Кіманты (Kimant) — літоўскія шляхецкія роды зь Вільні[32].
Кіманты (Kimont) — літоўскі шляхецкі род з Троцкага павету[33].
Кіманты (Kimont) гербаў Бавал, Лебедзь, Шаліга і ўласнага — літоўскія шляхецкія роды[34].
Кімунты (Kimunt) гербу Рох — шляхецкі род Рэчы Паспалітай[35].
У былым Жамойцкім старостве існуе вёска Кіманты.
Глядзіце таксама рэдагаваць
Заўвагі рэдагаваць
- ^ Паводле назвы мясцовасьці Kymundesale
Крыніцы рэдагаваць
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule. T. III: Les noms de personnes contenus dans les noms de lieux. — Paris, 1985. P. 553.
- ^ Piel J. M., Kremer D. Hispano-gotisches Namenbuch. Der Niederschlag des Westgotischen in den alten und heutigen Personen- und Ortsnamen der Iberischen Halbinsel. — Heidelberg, 1976. S. 149.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule. T. III: Les noms de personnes contenus dans les noms de lieux. — Paris, 1985. P. 552.
- ^ Briggs K. An index to personal names in English place-names. — Nottingham, 2023. P. 96.
- ^ Ferguson R. Surnames as a Science. — London, 1883. P. 56.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 642.
- ^ G // Köbler G. Gotisches Wörterbuch. 4. Aufl, 2014.
- ^ Kremer D. Die Germanischen Personennamen in Katalonien // Estudis romànics. Nr. 14, 1972. S. 180.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
- ^ Schmittlein R. Toponymes finnois et germaniques en Lituanie // Revue internationale d’onomastique. Nr. 2, 1948. P. 102.
- ^ Senn A. Zur Bildung litauischer Gewässernamen // Annali. Sezione Slava. Istituto Universitario Orientale di Napoli. 2 (1959). P. 46.
- ^ а б Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 45.
- ^ Codex Diplomaticus Prussicus. Bd. 3. — Königsberg, 1848. S. 107.
- ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 705.
- ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 706.
- ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 707—708.
- ^ Die Staatsverträge des Deutschen Ordens in Preussen im 15. Jahrhundert. Bd. 1. — Marburg, 1970. S. 12.
- ^ Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 4. — Reval, 1859.S. 227.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 37.
- ^ Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 248.
- ^ Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 191.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 101.
- ^ Акты, относящиеся к истории Западной России. Вып. 2. 18‑я и 32 книги записей Литовской метрики: Метрика королевы Боны. — Москва, 2018. С. 171.
- ^ Акты, издаваемые Виленской комиссией для разбора древних актов. Т. 24. — Вильна, 1897. С. 131.
- ^ Słownik historycznych nazw osobowych Białostocczyzny (XV—XVII w.). T. 1: A—O. — Białystok, 1997. S. 153.
- ^ Metryka Litewska. Księga wpisów Nr. 131. — Warszawa, 2001. S. 179.
- ^ Bystroń J. Nazwiska polskie. — Lwów, 1936. S. 284.
- ^ Ališauskas V. Baltų religijos ir mitologijos reliktai Lietuvos Didžiojoje Kunigaikštystėje (XIV—XVIII a.). — Vilnius: Lietuvių katalikų mokslo akademija, 2016. P. 388.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 101.
- ^ Mackavičius A. Žemaitijos valsčių surašymas 1537—1538 m. — Vilnius, 2003. P. 401.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 498, 569.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 309.
- ^ Polska encyklopedja szlachecka. T. 6. — Warszawa, 1936. S. 315.
- ^ Gajl T. Herby Szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodow. — Gdańsk, 2003. S. 281.
Літаратура рэдагаваць
- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)