Андрэ Шварц-Барт
Андрэ Шварц-Барт (па-француску: André Schwarz-Bart; 28 траўня 1928 — 30 верасьня 2006) — францускі пісьменьнік польска-габрэйскага паходжаньня.
| Андрэ Шварц-Барт | |
| André Schwarz-Bart | |
 | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Нарадзіўся | 28 траўня 1928 Мэц, Францыя |
| Памёр | 30 верасьня 2006 Пуэнт-а-Пітр, Гвадэлупа |
| Сужэнец | Simone Schwarz-Bart[d] |
| Дзеці | Jacques Schwarz-Bart[d] |
| Літаратурная дзейнасьць | |
| Род дзейнасьці | пісьменьнік |
| Гады творчасьці | 1950—2006 |
| Жанр | раман |
| Мова | француская мова[1] |
| Значныя творы | «Апошні з праведнікаў» (1959) |
| Прэміі | Ерусалімская прэмія (1967) |
| Узнагароды | |
Біяграфія рэдагаваць
Нарадзіўся ў сям’і польскіх габрэяў, якія пераехалі ў Францыю ў 1924 годзе. У 1942 годзе родныя Шварц-Барта былі дэпартаваны ў Аўшвіц і загінулі там. Уступіўшы ў пятнаццацігадовым узросьце ў рух Супраціву, Шварц-Барт быў неўзабаве арыштаваны немцамі, бег, далучыўся да партызанаў, затым уступіў у рэгулярнае францускае войска. Удзельнічаў у вызваленчай кампаніі 1944-45 гадох.
Пасьля вайны Шварц-Барт на працягу некалькіх гадоў працаваў сьлесарам, адначасова займаючыся самаадукацыяй, здаў у 1948 годзе іспыты на атэстат сталасьці й паступіў у Сарбону. Пісаць пачаткаў у 1950 годзе. Першая кніга Шварц-Барта — «Апошні праведнік» (1959, Ганкураўская прэмія) прынесла пісьменьніку шырокую вядомасьць. У 1967 годзе Шварц-Барт быў узнагароджаны Ерусалімскай прэміяй.
Творчасьць рэдагаваць
Кніга «Апошні праведнік» успрымаецца як хроніка. Андрэ шырока выкарыстоўвае габрэйскія крыніцы, ужывае габрэйскі фальклор, таксама ён грунтуецца на гістарычных дакумэнтах нацысцкіх перасьледаў. Рэальныя падзеі й выдумка існуюць у кнізе адначасова. У цэнтры апавяданьня — гісторыя габрэйскай сям’і, намаляваная на падставе легенды пра ламэд-вав цадзікім (трыццаць шэсьць праведнікаў). Шварц-Барт падыходзіць да легенды нетрадыцыйна, падчас бывае цяжка уявіць падабенства. Аўтар паказвае жудаснае рэаліі крывавых нацысцкіх перасьледаў — чорная старонка жыцьця габрэяў Эўропы. Пачатак генацыду нацыі паклалі крыжовыя паходы, у прыватнасьці, пагром у мястэчку Ёрк у XII ст. і згуба Ём-Това бэн Іцхака з Жуаньні, і да трэцяга рэйху — катастрофы эўрапейскага габрэйства.
Героі кнігі — чальцы сям’і Леві, нашчадкі Ём-Това, у кожным пакаленьні якіх ёсьць адзін утоены праведнік; апошні зь іх, Эрні, гіне ў газавай камэры. Цэнтральныя часткі рамана даюць карціну нарастаньня антысэміцкіх і нацысцкіх настрояў у ціхім правінцыйным нямецкім мястэчку вачамі габрэйскага дзіцяці. Вялікую цікавасьць уяўляюць шматлікія побытавыя сцэны й мова кнігі — эпічная, багатая мэтафарамі й аздобленая ідышызмамі. Адзін зь яе лейтматываў — даніна павагі й падзякі габрэям, якія на працягу стагоддзяў аддавалі перавагу сьмерць адмове ад веры бацькоў.
Гарачы абаронца бяздольных, Шварц-Барт прысьвяціў сваю далейшую літаратурную дзейнасьць праблемам народаў трэцяга сьвету й, адышоўшы ад габрэйскай тэмы, пачаў пісаць у сааўтарстве са сваёй жонкай Сымонай. Іх кніга «Страва са сьвініны з зялёнымі бананамі» (1967) была задумана як першы том рамана-эпапэі «Мулатка Саліцюд».