Францішак (папа рымскі)
Франці́шак[2] (па-лацінску: Franciscus PP.), сьвецкае імя Хорхэ Марыё Бэргольлё (па-гішпанску: Jorge Mario Bergoglio; нар. 17 сьнежня 1936 году, Буэнас-Айрэс, Аргентына) — 266-ы папа рымскі з 13 сакавіка 2013 году[3], аргентынскі кардынал. Першы папа ў гісторыі, які нарадзіўся ў Амэрыцы, першы папа з Паўднёвага паўшар’я, і першы папа-езуіт.
| Franciscus PP. | |
| Рымскі папа | |
 Папа Францішак падчас Апостальскага падарожжа ў Паўднёвую Карэю, жнівень 2014 г. | |
| Царква | Каталіцкая Царква |
|---|---|
| Архідыяцэзія | Архідыяцэзія Буэнас-Айрэсу |
| Абраны | 13 сакавіка 2013 |
| Пачатак папства | 19 сакавіка 2013 |
| Папярэднік | Бэнэдыкт XVI |
| Пасьвечаньні | |
| Ардынацыя | 13 сьнежня 1969 Рамонам Хасэ Кастэльянам |
| Кансэкрацыя | 28 чэрвеня 1992 Антоніё Кварасына |
| Кардынальства | 21 лютага 2001 Янам Паўлам II |
| Асабістыя зьвесткі | |
| Імя пры нараджэньні | Хорхэ Марыё Бэргольё |
| Нарадзіўся | 17 сьнежня 1936 (87 гадоў) Буэнас-Айрэс, Аргентына |
| Дэнамінацыя | каталіцтва[1] |
| Бацькі | Марыё Хасэ Бэргольлё[d] Рэджына Марыя Сывары[d] |
| Адукацыя | |
| Заняткі | рыма-каталіцкі ксёндз, хімік, пісьменьнік, тэоляг, прапаведнік, спавядальнік, pastor, рымска-каталіцкі біскуп, каталіцкі біскуп, палітык |
| Дэвіз | Miserando atque eligendo |
| Подпіс | 
|
| Герб | 
|
Імя для свайго пантыфікату ён абраў у гонар сузаснавальніка Таварыства Ісуса Францішка Ксавэра[a].
Жыцьцяпіс
рэдагавацьХорхэ Марыё Бэргольлё нарадзіўся ў Аргентыне ў сям’і італьянскага эмігранта, чыгуначнага рабочага. Малодшы зь пяці дзяцей. Атрымаў дыплём хіміка-тэхноляга. Вучыўся ў сэмінарыі Вілья-Дэвота ў Буэнас-Айрэсе. Уступіў у ордэн езуітаў 11 сакавіка 1958[4]. Навіцыят праходзіў у Чылі (гуманітарныя навукі), затым працягнуў сваю адукацыю ў коледжы сьвятога Язэпа ў Буэнас-Айрэсе, дзе атрымаў ліцэнцыят па філязофіі. Выкладаў літаратуру, філязофію і багаслоўе ў трох каталіцкіх коледжах Буэнас-Айрэса.
13 сьнежня 1969 году Бэргольлё быў пасьвечаны ў сьвятары Рамонам Хасэ Кастэльянам, тытулярным арцыбіскупам Ёмніюму(it). Прызначаны прафэсарам тэалягічнага факультэту ў коледжы Сан-Мігель у аргентынскай сталіцы. У 1970-я гады займаў розныя пасады ў езуіцкім ордэне Аргентыны.
Уражанае ягонымі навыкамі лідара кіраўніцтва езуіцкага ордэну ў рэшце рэшт павысіла Бэргольлё, і ён у 1973—1979 гадах зьяўляўся правінцыялам Аргентыны. У 1980 быў прызначаны рэктарам сваёй альма-матэр — сэмінарыі сьвятога Язэпа. Займаў гэтую пасаду да 1986. Затым у Нямеччыне скончыў сваю доктарскую дысэртацыю і вярнуўся на радзіму як спавядальнік і духоўны дырэктар Кордаўскага арцыбіскупства, дзе ягоным непасрэдным начальнікам быў кардынал Раўль Прыматэста.
Дапаможны біскуп Буэнас-Айрэсу з тытулам тытулярнага біскупа Аукі (20 траўня 1992 — 3 чэрвеня 1997). 27 чэрвеня 1992 арцыбіскупам Антоніё Кварасіна пасьвечаны ў біскупы ў катэдральным саборы Буэнас-Айрэсу. Каад’ютар (біскуп з правам спадчыны япархіі) арцыбіскуп Буэнас-Айрэса (3 чэрвеня 1997 — 28 лютага 1998). Арцыбіскуп Буэнас-Айрэсу з 28 лютага 1998 году. Вялікі канцлер Каталіцкага ўнівэрсытэту Аргентыны. Кардынал-сьвятар (з 21 лютага 2001 году) з тытулам царквы сьвятога Робэрта Беларміна.
На працягу 15 гадоў быў арцыбіскупам Буэнас-Айрэсу і прымасам (найвышэйшай духоўнай асобай) Аргентыны. Бэргольлё заклікаў духавенства і паству выступіць супраць абортаў і эўтаназіі. Ён пацьвердзіў царкоўнае вучэньне па асуджэньні гомасэксуальнасьціу, хоць і заклікае не зьневажаць гомасэксуалаў. Ён рашуча выступае супраць заканадаўства, уведзенага ў 2010 годзе ўрадам Аргентыны, якое дазваляе аднаполыя шлюбы.
У 2005 годзе супраць кардынала Бэргольлё спрабавалі завесьці крымінальную справу. Яго абвінавачвалі ў дамоўленасьці з хунтай у 1976 годзе падчас «бруднай вайны», каб скрасьці двух сьвятароў-езуітаў. Гэтым сьвятарам Бэргольлё прапанаваў пакінуць службу, каб не нэрваваць улады, у той час як ксяндзы заклікалі да зьвяржэньня ўлады. Але ніякіх доказаў віны Хорхэ Бэргольлё не было.
На канкляве 13 сакавіка 2013 году Хорхэ Марыё Бэргольлё быў абраны новым Папам Рымскім. Прыняў імя Францішак у гонар сьвятога Францішка з Асізі. Гэта першы папа-лацінаамэрыканец, першы — папа-езуіт.
Акрамя гішпанскай, вольна размаўляе на італьянскай і нямецкай мовах.
Дадатковыя зьвесткі
рэдагавацьЛюбімымі пісьменьнікамі Папа называе Хорхэ Люіса Борхэса, Леапольда Марэчаля, а таксама Фёдара Дастаеўскага і Гілбэрта Чэстэртана. Аматар футболу.
Францішак стаў першым Папам Рымскім, ад імя якога 11 кастрычніка 2013 году ў Беларусь быў перададзены дакумэнт на беларускай мове, які ўяўляе сабой падзяку Ядвізе Пастарнак, жыхарцы в. Муляры (Вілейскі раён), за служэньне Касьцёлу. Дакумэнт быў урачыста перададзены Апостальскім нунцыем у Беларусі арцыбіскупам Кляўдыё Гуджэроцьці[5].
Францішак аддае перавагу сьціпламу ладу жыцьця, адмовіўшыся ад лімузіну з асабістым кіроўцам на карысьць выкарыстаньня грамадзкага транспарту й тулячыся ў маленькай кватэры[4].
Крыніцы
рэдагаваць- ^ Catholic-Hierarchy.org (анг.) — USA: 1990.
- ^ Ватыкан: Францішак, а не Францішак І // Радыё «Свабода», 14 сакавіка 2013 г. Праверана 16 сакавіка 2013 г.
- ^ «Jorge Mario Bergoglio, 77, of Argentina is Pope Francis I»(недаступная спасылка). GMA News.
- ^ а б Папа Францішак заўсёды вёў вельмі просты лад жыцьця // Беларуская праграма Ватыканскага радыё, 13 сакавіка 2013 г. Праверана 16 сакавіка 2013 г.
- ^ Упершыню ў гісторыі Папа Рымскі перадаў у Беларусь дакумент на беларускай мове(недаступная спасылка) // БЕЛТА
Заўвагі
рэдагаваць- ^ Паводле інфармацыі Ватыканскага радыё