Тэлесыгнал

Тэлевізійны сыгнал — сукупнасьць электрычных сыгналаў, утрымліваючых інфармацыю пра тэлевізійныя выявы і гук. Тэлесыгнал можа перадавацца па радыё або па кабелю. Паняцьце «тэлесыгнал» часьцей за ўсё ўжываецца ў дачыненьні да аналягавага тэлебачаньня, бо лічбавае ТБ аперую такім паняцьцем, як паток зьвестак.

Склад тэлесыгналу

Склад тэлевізійнага сыгналу стандарту SECAM. Чорны слупок азначае апорную частату сыгналу яркасьці, чырвоны — каляровасьці, а карычневы — апорную гуку

Поўны тэлевізійны сыгнал каляровага аналягавага тэлебачаньня ўяўляе сабой сукупнасьць трох сыгналаў: відэасыгналу, які нясе інфармацыю аб яркасьці малюнку, каляровы паднясучы з закадаванай інфармацыяй аб колеры малюнка, і гукавога сыгналу. Кожны зь пералічаных сыгналаў для перадачы на адлегласьць выкарыстоўвае сваю апорную частату, якая вызначаецца канкрэтным стандартам тэлевізійнага вяшчаньня і нумарам карыстаемага каналу. Розьніца апорных частот відэасыгналу і гуку строга стандартызаваны ў кожнай краіне і не залежыць ад нумара каналу вяшчаньня.

На міжнароднай канфэрэнцыі ў Стакгольме ў 1961 року былі прынятыя стандарты тэлевізійных вяшчальных сыстэм, якія вызначаюць асноўныя характарыстыкі тэлевізійнага сыгналу для кожнай сыстэмы. Кожнаму стандарту прысвоена літара ад A да M, якая ў спалучэньні з ужытымі стандартамі раскладаньня і кадаваньня колеру, цалкам апісвае сукупнасьць характарыстык аналягавых тэлевізійных сыстэм ва ўсім сьвеце.

**Сусьветныя сыстэмы тэлебачаньня**
Стандарт	Год выпуску	Колькасьць радкоў	Частата кадраў	Шырыня паласы канала (МГц)	Шырыня паласы відэа (МГц)	Разнос апорных відэа і гуку (МГц)	Шырыня бакавых палос (МГц)	Палярнасьць відэа	Мадуляцыя гуку	Разнос частот апорнай і паднясучай (МГц)	Суадносіны магутнасьці апорных відэа і гуку	Каляровая сыстэма
A	1936	405	25	5	3	−3.5	0.75	пазытыўная	амплитудная		4:1	—
B	1950	625	25	7	5	+5.5	0.75	нэгатыўная	частотная			PAL/SECAM
C	1953	625	25	7	5	+5.5	0.75	пазытыўная	амплітудная			—
D	1948	625	25	8	6	+6.5	0.75	нэгатыўная	частотная			SECAM/PAL
E	1949	819	25	14	10	±11.15	2.00	пазытыўная	амплітудная			—
F		819	25	7	5	+5.5	0.75	пазытыўная	амплітудная			—
G		625	25	7	5	+5.5	0.75	нэгатыўная	частотная	4.43	5:1	PAL/SECAM
H		625	25	8	5	+5.5	1.25	нэгатыўная	частотная	4.43	5:1	PAL
I	1962	625	25	8	5.5	+5.9996	1.25	нэгатыўная	частотная	4.43	5:1	PAL
J	1953	525	30	6	4.2	+4.5	0.75	нэгатыўная	частотная			NTSC
K		625	25	8	6	+6.5	0.75	нэгатыўная	частотная	4.43	5:1	SECAM/PAL
K'		625	25	8	6	+6.5	1.25	нэгатыўная	частотная			SECAM
L		625	25	8	6	-6.5	1.25	пазытыўная	амплітудная	4.43	8:1	SECAM
M	1941	525	30	6	4.2	+4.5	0.75	нэгатыўная	частотная	3.58		NTSC**
N	1951	625	25	6	4.2	+4.5	0.75	нэгатыўная	частотная			PAL

Палярнасьць мадуляцыі відэасыгналу

Палярнасьцю мадуляцыі відэасыгналу называецца стандарт, які вызначае, які ўзровень сыгналу лічыцца чорным, а які — белым. У залежнасьці ад стандарту тэлевяшчаньня палярнасьць можа быць «нэгатыўнай» і «пазытыўнай». Пры нэгатыўнай палярнасьці максымальная яркасьць адпавядае нулявому ўзроўню апорнай, пры пазытыўнай — максымальнаму. Першыя тэлевізійныя стандарты выкарыстоўвалі пазытыўную мадуляцыю, аднак такая сыстэма мела нізкую перашкодаўстойлівасьць. Любыя імпульсныя перашкоды (напрыклад, ад аўтамабільнага запальваньня) адлюстроўваліся на экране ў выглядзе яркіх кропак і ліній, вельмі прыкметных. Пры нэгатыўнай мадуляцыі гэтыя ж перашкоды адлюстровываюцца чорнымі кропкамі, прыкметнымі значна менш. Таму пераважная большасьць сучасных вяшчальных стандартаў для аналягавага ТБ прадугледжваюць нэгатыўную палярнасьць мадуляцыі.

У Вялікабрытаніі і Францыі якія выкарыстоўвалі ў 60-х гадах сыстэмы тэлебачаньня з пазытыўнай мадуляцыяй, тэлевізары ўтрымлівалі спэцыяльную ланцуг, якая дазваляла інвэртаваць імпульсныя перашкоды для іх адлюстраваньня менш прыкметнымі чорнымі кропкамі. Парог інвертаваньня мог зьмяняцца спэцыяльным рэгулятарам. Пры выбары занадта нізкага парога сьвятла малюнка маглі адлюстроўвацца на экране ў выглядзе нэгатыву.

Прынцып фармаваньня тэлесыгналу ў каляровым тэлебачаньні

Для перадачы каляровага вяшчаньня ў аналягавым тэлебачаньні прымяняецца гэтак званы ПКТС (Поўны Каляровы Тэлевізійны Сыгнал), які ўтрымлівае «паднясучую», мадуляваную сыгналам каляровасьці.

У аналягавым тэлебачаньні існуюць тры асноўныя сыстэмы перадачы сыгналаў каляровага тэлебачаньня

NTSC (1953);
SECAM (1965);
PAL (1967)

Гук у тэлевізійным сыгнале

Для перадачы гуку разам з тэлевізійным малюнкам ва ўсіх сыстэмах з нэгатыўнай палярнасьцю відэа выкарыстоўваецца частотная мадуляцыя, аналягічная FM-радыё. Астатнія сыстэмы з пазытыўнай палярнасьцю прадугледжваюць амплітудную мадуляцыю гукавай апорнай. У сыстэмах з частотнай мадуляцыяй магчымая перадача стэрэагуку па тэхналёгіях, аналягічным FM-радыёстанцыям. Акрамя гэтага, існуюць аналягавыя тэлевізійныя стандарты, такія, як NICAM, якія прадугледжваюць лічбавую перадачу гуку ў тэлевізійным сыгнале.

Наладкавы тэлевізійны сыгнал

Наладкавы сыгнал на экране тэлевізара

Адмысловым тыпам тэлевізійнага сыгналу зьяўляецца наладкавы тэлевізійны сыгнал, служачы стандартнай мерай пры наладзе тэлевізійных прыймачоў. Сыгналы генэруюцца або тэлецэнтрам ў тэхналягічных паўзах вяшчаньня, або партатыўнымі генэратарамі сыгналу. Як правіла, наладкавы сыгнал зьмяшчае малюнак спэцыяльнай табліцы, якая дазваляе дакладна вызначыць межы кадра на экране, цэнтроўку, зьвядзеньне прамянёў і правільную колераперадачу.

Літаратура

Мамчев Г. В Основы радиосвязи и телевидения. — Горячая линия -Телеком, 2007. — 416 с. — (Специальность. Для высших учебных заведений). — ISBN 5-93517-267-4
Смирнов А. В. Основы цифрового телевидения. — М:: Горячая линия - Телеком, 2001. — 224 с. — ISBN 5-93517-059-0
Зима З.А., Колпаков И.А., Романов А.А., Тюхтин М.Ф. Системы кабельного телевидения. — М.:: МГТУ имени Баумана, 2004. — 600 с. — ISBN 5-7038-2508-3
Волков С.В Сети кабельного телевидения. — М.:: Горячая Линия-Телеком, 2004. — 616 с. — ISBN 5-93517-190-2