Эўропа (сэрыя марак)

Ма́ркі сэ́рыі «Эўро́па» (да 1992 року — «Эўропа — СЭПТ») — штогадовыя выпускі марак паштовымі адміністрацыямі эўрапейскіх краінаў, заснаваныя ў 1956 року. Кожная гадавая сэрыя прысьвечаная адзінай тэматыцы, зьвязанай з Эўропай: агульным караням, культуры, гісторыі і агульным мэтам эўрапейскіх дзяржаваў. Выпускі сэрыі «Эўропа» — адныя з найбольш папулярных і зьбіраных філятэлістамі марак.

Марка Фінляндыі 1965 року

Мінуўшчына

Першая беларуская паштовая марка сэрыі «Эўропа» (неафіцыйны выпуск). Марк Шагал, «Прагулка» (1993)

1956—1993

Першы выпуск марак «Эўропы» адбыўся 15 верасьня 1956 року. Паштовыя адміністрацыі шасьці дзяржаваў-заснавальніц Эўрапейскае супольнасьці вугалю і сталі (ЭСВГ) выдалі маркі з аднолькавымі малюнкамі: вежа, складзеная зь літараў «EUROPA», абкладзеная будаўнічымі рыштаваньнямі.

У 1959 року была створаная Эўрапейская канфэрэнцыя паштовых і тэлекамунікацыйных адміністрацыяў (CEPT), і з 1960 на марках сэрыі зьявілася абрэвіятура «CEPT». Да 1973 року выпускі ўсіх краінаў мелі адзіны дызайн (за выняткам 1957 року). Розныя краіны выпускалі маркі ўласнага дызайну з надпісам «EUROPA».

З 1974 замест адзінага дызайну была ўведзеная агульная тэматыка, на якую краіну распрацоўвалі ўласны дызайн выпускаў.

У 1970-х роках на хвалі посьпеху марак «Эўропы» да выданьняў далучыліся розныя малыя краіны ці залежныя эўрапейскія тэрыторыі (накшталт Нармандзкіх астравоў). Андора, якая не магла ўвайсьці ў PostEurop, паколькі ейная паштовая адміністрацыя належала адначасна Гішпаніі і Францыі, выдавала маркі «Эўропа» з 1966 (францускія) і 1972 (гішпанскія). Востраў Мэн і Гернсі, каронныя залежнасьці Вялікабрытаніі, выдалі ўласныя маркі ў 1976, з 1978 да іх далучылася Джэрзі. У 1980-х колькасьць краінаў-удзельніц выпускаў дасягнула 35. З 1960 уласныя выпускі рабіла Турэччына, з 1969 — Югаславія. Пасьля распаду сацыялістычнага блёку колькасьць удзельнікаў вырасла да 57 краінаў ў сярэдзіне 1990-х.

З 1993

Малы аркуш марак Малдовы, прысьвечаны 50-роччу сэрыі «Эўропа» (2005)

У 1993 CEPT вырашыла сканцэнтравацца на тэлекамунікацыях, а выданьне марак пераняла асацыяцыя PostEurop. Лягатып CEPT быў зьменены новым — пахіленым у правы бок словам «EUROPA».

З мэтай рэклямы марак «Эўропы» ў 2002 PostEurop заснавала штогадовае галасаваньне за найлепшую марку сэрыі. З 2005 року маркі «Эўропа» сталі выдаваць неэўрапейскія дзяржавы, а ў самой Эўропе да выданьня далучыліся і не-чальцы PostEurop. Да 2006 року найлепшую марку году маглі абіраць толькі на пленарнай асамблеі «ПостЭўропы»; з 2007 галасаваньне даступнае ўсім ахвотным на ўэб-бачыне PostEurop.

У 2006 з нагоды 50-рочча запачаткаваньня сэрыі некаторыя краіны выдалі маркі, прысьвечаныя гэтай падзеі, хоць тэматыкай 2006 року была абраная «інтэграцыя ў бачаньні моладзі».

У 2011 уведзены новы лягатып марак «Эўропы» і прыз журы, які ўручаюць сем экспэртаў-філятэлістаў.

Выпускі

Адзіны дызайн (па 1974)

Рок	Краіны	Тэма
1956	Бэльгія, Заходняя Нямеччына, Італія, Люксэмбург, Нідэрлянды, Францыя	Вежа з 6 літараў, якія ўтвараюць слова «Europa». Распрацаваны французам Даніелем Ганзагі.
1957	Бэльгія, Заарлянд, Заходняя Нямеччына, Італія, Люксэмбург, Нідэрлянды, Францыя, Швайцарыя	Розныя дызайны на тэму «Мір і дабрабытак праз сельскую гаспадарку і прамысловасьць».
1958	Бэльгія, Заарлянд, Заходняя Нямеччына, Італія, Люксэмбург, Нідэрлянды, Турэччына, Францыя	Палёт голуба над першай літарай слова «Europe». Сымбалізуе супрацоўніцтва эўрапейскіх паштовых службаў як шлях да аб’яднанай Эўропы. Распрацаваны нідэрляндцам Андрэ ван дэр Восэнам.
1959	Аўстрыя, Бэльгія, Заходняя Нямеччына, Італія, Люксэмбург, Нідэрлянды, Францыя, Швайцарыя	Перакручаны ланцужок з 4 колцаў і 4 квадратаў. Распрацаваны немцам Вальтэрам Брудзі.
1960	Аўстрыя, Бэльгія, Вялікабрытанія, Гішпанія, Грэцыя, Данія, Заходняя Нямеччына, Ірляндыя, Ісьляндыя, Італія, Ліхтэнштайн, Люксэмбург, Нарвэгія, Нідэрлянды, Партугалія, Турэччына, Фінляндыя, Францыя, Швайцарыя, Швэцыя	Літара «O» ў слове «Europa» ў выглядзе кола рымскага паштовага дыліжансу з 19 сьпіцамі паводле колькасьці сябраў CEPT. Распрацаваны фінскім мастаком Пэнці Рахікайнэнам.
1961	Бэльгія, Вялікабрытанія, Гішпанія, Грэцыя, Заходняя Нямеччына, Ісьляндыя, Італія, Ліхтэнштайн, Люксэмбург, Кіпр, Нідэрлянды, Партугалія, Сан Марына, Турэччына, Францыя, Швайцарыя	Стылізаваны голуб з 19 асобных галубоў паводле колькасьці сябраў CEPT. Распрацаваны нідэрляндзкім мастаком Тэа Курпэршукам.
1962	Бэльгія, Гішпанія, Грэцыя, Заходняя Нямеччына, Ірляндыя, Ісьляндыя, Італія, Кіпр, Ліхтэнштайн, Люксэмбург, Манака, Нарвэгія, Нідэрлянды, Партугалія, Сан Марына, Турэччына, Францыя, Швайцарыя	Стылізаванае дрэва з 19 лістамі паводле колькасьці сябраў CEPT. Распрацаваны люксэмбуржцам Лексам Вэйерам.
1963	Бэльгія, Гішпанія, Грэцыя, Заходняя Нямеччына, Ірляндыя, Ісьляндыя, Італія, Кіпр, Ліхтэнштайн, Люксэмбург, Манака, Нарвэгія, Нідэрлянды, Партугалія, Сан Марына, Турэччына, Фінляндыя, Францыя, Швайцарыя	Стылізаваны крыжовы дызайн, складзены з 4 стылізаваных прастакутнікаў з упісанымі ўнутры літарамі CEPT. Распрацаваны нарвэжцам Арнэ Гольмам.
1964	Аўстрыя, Бэльгія, Гішпанія, Грэцыя, Заходняя Нямеччына, Ірляндыя, Ісьляндыя, Італія, Кіпр, Ліхтэнштайн, Люксэмбург, Манака, Нарвэгія, Нідэрлянды, Партугалія, Сан Марына, Турэччына, Францыя, Швайцарыя	Кветка з 22 пялёсткамі паводле колькасьці сябраў CEPT. Распрацаваны французам Жоржам Бэтэмпам.
1965	Бэльгія, Гішпанія, Грэцыя, Заходняя Нямеччына, Ірляндыя, Ісьляндыя, Італія, Кіпр, Ліхтэнштайн, Люксэмбург, Манака, Нарвэгія, Нідэрлянды, Партугалія, Сан Марына, Турэччына, Фінляндыя, Францыя, Швайцарыя	Тры парасткі дрэва, якія сымбалізуюць пошту, тэлеграф і тэлефон. Распрацаваны ісьляндцам Хёрдурам Карлсанам.
1966	Андора фр., Бэльгія, Гішпанія, Грэцыя, Заходняя Нямеччына, Ірляндыя, Ісьляндыя, Італія, Кіпр, Ліхтэнштайн, Люксэмбург, Манака, Нарвэгія, Нідэрлянды, Партугалія, Сан Марына, Турэччына, Францыя, Швайцарыя	Сымбалічны карабель, які ўвасабляе спакойнае плаваньне CEPT наперад. Распрацаваны нямецкімі братамі Ёзэфам і Грэгарам Бэндэрамі.
1967	Андора фр., Бэльгія, Гішпанія, Грэцыя, Заходняя Нямеччына, Ірляндыя, Ісьляндыя, Італія, Кіпр, Ліхтэнштайн, Люксэмбург, Манака, Нарвэгія, Нідэрлянды, Партугалія, Сан Марына, Турэччына, Францыя, Швайцарыя	Шасьцёрні. Адна зь іх, з упісаным тэкстам CEPT, мае 22 зубцы паводле колькасьці сябраў. Распрацаваны бэльгійцам Оскарам Банэвалем.
1968	Андора фр., Бэльгія, Гішпанія, Грэцыя, Заходняя Нямеччына, Ірляндыя, Ісьляндыя, Італія, Кіпр, Ліхтэнштайн, Люксэмбург, Манака, Нідэрлянды, Партугалія, Сан Марына, Турэччына, Францыя, Швайцарыя	Ключ з упісаным у дзяржаньне словам CEPT, які дачыняе дзьверы ў адзіную Эўропу. Распрацаваны швайцарскім мастаком Гансам Шварцэнбахам.
1969	Андора фр., Аўстрыя, Бэльгія, Ватыкан, Вялікабрытанія, Гішпанія, Грэцыя, Данія, Заходняя Нямеччына, Ірляндыя, Ісьляндыя, Італія, Кіпр, Ліхтэнштайн, Люксэмбург, Манака, Нарвэгія, Нідэрлянды, Партугалія, Сан Марына, Турэччына, Фінляндыя, Францыя, Швайцарыя, Швэцыя, Югаславія	Устаўкі «EUROPA» & «CEPT» з 2 бакоў у выглядзе калянады. Распрацаваны італьянцамі Люіджы Гасбарам & Джорджыё Бэльлі.
1970	Андора фр., Бэльгія, Гішпанія, Грэцыя, Заходняя Нямеччына, Ірляндыя, Ісьляндыя, Італія, Кіпр, Ліхтэнштайн, Люксэмбург, Манака, Нідэрлянды, Партугалія, Сан Марына, Турэччына, Францыя, Швайцарыя, Югаславія	Сонца, складзенае з 24 пераплеценых валокнаў паводле колькасьці сябраў CEPT. Распрацаваны ірляндзкім мастаком Люі Ле Брокаем.
1971	Андора фр., Бэльгія, Гішпанія, Грэцыя, Заходняя Нямеччына, Ірляндыя, Ісьляндыя, Італія, Кіпр, Ліхтэнштайн, Люксэмбург, Мальта, Манака, Нідэрлянды, Партугалія, Сан Марына, Турэччына, Фінляндыя, Францыя, Швайцарыя, Югаславія	Ланцуг зь літараў «О» з упісаным у зьвёны тэкстам CEPT і перасячэньнем са словам «Europa». Распрацаваны ісьляндцам Хэльгі Хафлідасанам.
1972	Андора (фр. & гішп.), Бэльгія, Гішпанія, Грэцыя, Заходняя Нямеччына, Ірляндыя, Ісьляндыя, Італія, Кіпр, Ліхтэнштайн, Люксэмбург, Мальта, Манака, Нідэрлянды, Партугалія, Сан Марына, Турэччына, Фінляндыя, Францыя, Швайцарыя, Югаславія	Канцавоснае зьзяньне з 14 зорак. Распрацаваны фінскім мастаком Паава Хуовінэнам.
1973	Андора (фр. & гішп.), Аўстрыя, Бэльгія, Гішпанія, Грэцыя, Заходняя Нямеччына, Ірляндыя, Ісьляндыя, Італія, Кіпр, Ліхтэнштайн, Люксэмбург, Мальта, Манака, Нарвэгія, Нідэрлянды, Партугалія, Сан Марына, Турэччына, Фінляндыя, Францыя, Швайцарыя, Югаславія	Стылізаваны паштовы ражок, 3 стралы якога прадстаўляюць пошту, тэлеграф і тэлефон. Распрацаваны нарвэжцам Лейфам Фрыманам Анісдалем.

Агульная тэматыка CEPT (па 1992)

Рок	Краіны	Тэма
1974	23	Скульптуры
1975	24	Карціны
1976	27	Рамёствы
1977	28	Ляндшафты
1978	30	Помнікі
1979	31	Пошта і сувязь
1980	32	Знакамітыя асобы
1981	35	Фальклёр
1982	35	Гістарычныя падзеі
1983	35	Вынаходніцтвы
1984	35	Агульны дызайн. 25-я гадавіна CEPT
1985	35	Эўрапейскі рок музыкі
1986	35	Ахова прыроды
1987	35	Сучасная архітэктура
1988	35	Перавозкі і сувязь
1989	35	Дзіцячыя гульні
1990	37	Паштовыя аддзяленьні
1991	41	Эўрапейская касманаўтыка
1992	42	Адкрыцьцё Амэрыкі

Агульная тэматыка PostEurop

Рок	Краіны	Тэма
1993	46	Сучаснае мастацтва
1994	49	Вялікія адкрыцьці
1995	49	Мір і свабода
1996	52	Знакамітыя жанчыны
1997	54	Казкі і легенды
1998	57	Фэсты і нацыянальныя сьвяты
1999	57	Запаведнікі і паркі
2000	56	Агульны дызайн. Вежа з шасьці зорак
2001	57	Вада — прыродны скарб
2002	58	Цырк
2003	58	Плякатнае мастацтва
2004	59	Сьвяты
2005	59	Гастраномія
2006		Інтэграцыя вачыма моладзі
2007		100-рочча скаўцкага руху
2008		Напісаньне лістоў
2009		Астраномія
2010		Дзяцячыя кнігі
2011		Міжнародны год лясоў
2012		Наведайце… (краіну, напрыклад, «Наведайце Беларусь»)
2013		Паштовы транспарт (20-рочча PostEurop)
2014		Народныя музычныя інструмэнты
2015		Старыя цацкі
2016		Агульны дызайн — «Зялёная Эўропа» (60-рочча марак «Эўропа»)
2017		Замкі
2018		Масты

Літаратура

• Europa CEPT, PostEurop 2005: Thematic Stamps Catalogue; specialized. Sabadell, Barcelona, Spain: Domfil, 2004 ISBN 8495615231, 392p.
• Schneider, Andreas. Europa-Thematik Spezialkatalog. Essen: A. Schneider, 1982, 267p.
• Staedal, Paul. Europe-Philatelie III: Spezial Katalog der Europaischen Briefmarken und Sonderstempel. Strasbourg: Europa F. D. C. Service, 1976–77
• Stuart Rossiter & John Flower: The Stamp Atlas

Вонкавыя спасылкі

• Афіцыйная бачына PostEurop
• Афіцыйная бачына CEPT
• Блог пра маркі «Эўропа»