Чыркавічы
Чы́ркавічы[1] — вёска ў Беларусі, на рацэ Чырцы. Цэнтар сельсавету Шацілавіцкага раёну Гомельскай вобласьці. Насельніцтва на 2010 год — 1158 чалавек. Знаходзяцца за 7 км на паўночны захад ад Шацілавічаў, за 10 км ад чыгуначнай станцыі Сьветлагорск-на-Бярэзіне (лінія Жлобін — Каленкавічы); на аўтамабільнай дарозе Шацілавічы — Парычы.
| Чыркавічы лац. Čyrkavičy | |
| |
| Першыя згадкі: | 1560 |
| Краіна: | Беларусь |
| Вобласьць: | Гомельская |
| Раён: | Шацілавіцкі |
| Сельсавет: | Чыркавіцкі |
| Вышыня: | 124 м н. у. м. |
| Насельніцтва: | 1158 чал. (2010) |
| Часавы пас: | UTC+3 |
| Тэлефонны код: | +375 2342 |
| Паштовы індэкс: | 247410 |
| Нумарны знак: | 3 |
| Геаграфічныя каардынаты: | 52°39′44″ пн. ш. 29°39′7″ у. д. / 52.66222° пн. ш. 29.65194° у. д.Каардынаты: 52°39′44″ пн. ш. 29°39′7″ у. д. / 52.66222° пн. ш. 29.65194° у. д. |
Чыркавічы на мапе Беларусі ±   Чыркавічы | |
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |
Чыркавічы — даўняе мястэчка гістарычнай Рэчыччыны (Панізоўя).
Гісторыя рэдагаваць
Вялікае Княства Літоўскае рэдагаваць
Першы пісьмовы ўпамін пра Чыркавічы датуецца 1560 годам. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў яны ўвайшлі ў склад Рэчыцкага павету[2] Менскага ваяводзтва.
Паводле інвэнтару Бабруйскага староства за 1639 год у Чыркавичах было 26 дымоў, зь якіх 15 заселеныя, і 40 валокаў землі, зь якіх 25 пустыя.
Пад уладай Расейскай імпэрыі рэдагаваць
У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793 год) Чыркавічы апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Бабруйскім павеце Менскай губэрні. У 1840 годзе на сродкі П. Пушчына замест струхлелага ў мястэчку збудавалі новы драўляны будынак царквы Сьвятых Пятра і Паўла (у яе архіве захоўваліся мэтрычныя кнігі і прыходзкія сьпісы ад 1799 году).
На 1885 год у Чыркавічах было 92 двары, дзейнічалі 2 царквы, працавала школа. Паводле вынікаў перапісу 1897 году — 149 двароў, хлебазапасны магазын, карчма. На 1908 год — 165 двароў, фэльчарскі пункт; на 1917 год — 208 двароў.
За часамі Першай сусьветнай вайны ў лютым 1918 году Чыркавічы занялі войскі Нямецкай імпэрыі[3].
Найноўшы час рэдагаваць
25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Чыркавічы абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году згодна з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яны ўвайшлі ў склад Беларускай ССР, дзе сталі цэнтрам сельсавету Парыцкага раёну Бабруйскай акругі (вобласьці). У 1930 годзе ў вёсцы працавалі кузьня. На 1925 год тут было 220 двароў.
На 2003 год у Чыркавічах было 398 двароў, на 2004 год — 434. У 2000-я гады вёска атрымала афіцыйны статус «аграгарадку».
Насельніцтва рэдагаваць
Дэмаграфія рэдагаваць
- XIX стагодзьдзе: 1885 год — 611 чал.; 1897 год — 858 чал.
- XX стагодзьдзе: 1908 год — 999 чал.; 1917 год — 1194 чал.; 1959 год — 883 чал.; 1999 год — 1071 чал.
- XXI стагодзьдзе: 2003 год — 998 чал.[4]; 2004 год — 1101 чал.[5]; 2010 год — 1158 чал.
Інфраструктура рэдагаваць
У Чыркавічах працуюць сярэдняя і музычная школы, дашкольная ўстанова, фэльчарска-акушэрскі пункт, дом культуры, бібліятэка, пошта.
Забудова рэдагаваць
Плян Чыркавічаў складаецца з простай шыротнай вуліцы, да цэнтру якой з поўдня далучаецца завулак; на ўсходзе яе перасякае кароткая вуліца. На поўначы, паралельна да галоўнай разьмяшчаецца кароткая простая вуліца. Забудова драўляная, сядзібнага тыпу.
Турыстычная інфармацыя рэдагаваць
Страчаная спадчына рэдагаваць
- Царква Сьвятых Апосталаў Пятра і Паўла (XVIII стагодзьдзе; Сьвяты Пасад)
Крыніцы рэдагаваць
- ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гомельская вобласць: нарматыўны даведнік / Н. А. Багамольнікава і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2006. — 382 с. ISBN 985-458-131-4. (pdf) С. 306.
- ^ Jelski A. Czyrkowicze // Słownik geograficzny... T. I. — Warszawa, 1880. S. 884.
- ^ Вялікі гістарычны атлас Беларусі. У 4 т. Т. 4. — Мінск, 2018. С. 19.
- ^ БЭ. — Мн.: 2003 Т. 17. С. 318.
- ^ Гарады і вёскі Беларусі. Энцыкл. Т. 2. Кн. 2. — Менск, 2005.
Літаратура рэдагаваць
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2003. — Т. 17: Хвінявічы — Шчытні. — 512 с. — ISBN 985-11-0279-2
- Гарады і вёскі Беларусі: Энцыклапедыя. Т. 2, кн. 2. Гомельская вобласць / С.В. Марцэлеў; рэдкал.: Г.П. Пашкоў (гал. рэд.) [і інш.]. — Менск: БелЭн, 2005. — 520 с.: іл. ISBN 985-11-0330-6.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom I: Aa — Dereneczna. — Warszawa, 1880.
Вонкавыя спасылкі рэдагаваць
- Прагноз надвор’я ў в. Чыркавічы(недаступная спасылка)
- Сябра ТБМ выявіў старадаўнюю знаходку