Царква Сьвятой Тройцы (Маркаўшчына)

Помнік сакральнай архітэктуры
Царква Сьвятой Тройцы
Траецкая царква. І. Трутнеў, 1866 г.
Краіна	Беларусь
Места	Віцебск
Каардынаты	55°10′20.4″ пн. ш. 30°09′16.6″ у. д.
Архітэктурны стыль	барока
Заснавальнік	Самуэль Леў Агінскі
Дата заснаваньня	XVII стагодзьдзе
Царква Сьвятой Тройцы на мапе Беларусі Царква Сьвятой Тройцы

Царква Сьвятой Тройцы — помнік архітэктуры XVII стагодзьдзя ў Віцебску. Знаходзілася на правым беразе ракі Дзьвіны, на Маркаўшчыне. Твор традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры.

Уваходзіла ў склад комплексу Траецкага Маркава манастыра. У 1920-я гады савецкія ўлады зруйнавалі царкву.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

У сярэдзіне 1633 годзе князь Леў Самуэль Агінскі заснаваў пры Маркавым манастыры драўляную царкву Сьвятой Тройцы. У 1690 годзе яна згарэла. У 1690 годзе з фундацыі сына Льва Самуэля Сымона Караля Агінскага збудавалі новую драўляную царкву, асьвечаную 31 траўня 1691 году. Пра гэта паведамлялі два надпісы над уваходам з двух бакоў, зробленыя лацінкай і кірыліцай: «Дом гэты збудаваны ў гонар сьвятой Тройцы. Року 1690, мая 8».

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па першым падзеле Рэчы Паспалітай (1772 год), калі Віцебск апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, царква канчаткова перайшла ў валоданьне Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы). У 1839 годзе царкву асьвяцілі наноў. У будынку правялі рамонт.

Найноўшы час

У 1920-я гады савецкія ўлады зруйнавалі помнік архітэктуры.

Архітэктура

Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры, у традыцыях Віцебскай школы дойлідзтва. 4-зрубная царква мела крыжова-цэнтрычную кампазыцыю. Зрубы і сяродкрыжжа завяршаліся высокімі шатрамі з купаламі-банямі. Да царквы далучалася вялікая шматгранная ў пляне абходная галерэя.

Усярэдзіне царквы сьцены і скляпеньні цалкам пакрываў росьпіс, зроблены алейнымі фарбамі па палатне, прымацаваным на гладка абчасаныя брусы. Увесь цыкл налічваў 158 кампазыцыяў на біблійныя, эвангельскія і апакрыфічныя сюжэты і 10 выяваў сьвятых з бакоў клірасаў. Кожны сюжэт акантоўваўся прастакутнай маляванай рамай з расьлінным арнамэнтам і меў надпіс на стараславянскай мове.

Галерэя

Гістарычная графіка

• Старая графіка
• 
  Д. Струкаў, 1864—1867 гг.
• 
  Д. Струкаў, 1864—1867 гг.
• 
  1865 г.
• 
  1865 г.

• 
  1883 г.
• 
  1890 г.
• 
  1890 г.
• 
  А. Паўлінаў, 1893 г.

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  1893 г.
• 
  1895 г.
• 
  1908 г.
• 
  1909 г.

• 
  1911 г.
• 
  1911 г.
• 
  1911 г.
• 
  1912 г.

• 
  да 1918 г.
• 
  да 1918 г.
• 
  да 1918 г.
• 
  1920-я гг.

• 
  1920-я гг.
• 
  1920-я гг.
• 
  1920-я гг.
• 
  да 1930 г.

Росьпісы

• Росьпісы
• 
  Ісус Хрыстос, заходні купал
• 
  Цэнтральны купал
• 
  Левы бакавы купал
• 
  Інтэр'ер

Літаратура

• Страчаная спадчына / Т. Габрусь, А. Кулагін, Ю. Чантурыя, М. Ткачоў: Уклад. Т. Габрусь. — Менск: Беларусь, 2003. — 351 с.: іл. ISBN 985-01-0415-5.

Вонкавыя спасылкі

• Царква Сьвятой Тройцы ў Віцебску, Radzima.org