Царква Сьвятой Тройцы (Войская)

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Царква Сьвятой Тройцы.

Помнік сакральнай архітэктуры
Царква Сьвятой Тройцы
Траецкая царква, аўтэнтычны выгляд
Краіна	Беларусь
Вёска	Войская
Каардынаты	52°24′30.55″ пн. ш. 23°37′37.68″ у. д. / 52.4084861° пн. ш. 23.6271333° у. д. / 52.4084861; 23.6271333Каардынаты: 52°24′30.55″ пн. ш. 23°37′37.68″ у. д. / 52.4084861° пн. ш. 23.6271333° у. д. / 52.4084861; 23.6271333
Канфэсія	Беларускі экзахат
Эпархія	Берасьцейская і Кобрынская япархія
Архітэктурны стыль	народнае дойлідзтва Беларусі^[d]
Дата заснаваньня	XVIII ст.
Статус	Дзяржаўны сьпіс гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь
Царква Сьвятой Тройцы на мапе Беларусі Царква Сьвятой Тройцы
Царква Сьвятой Тройцы на Вікісховішчы

Царква Сьвятой Тройцы — помнік архітэктуры XVIII стагодзьдзя ў Войскай. Знаходзіцца ў паўднёва-ўсходняй частцы вёскі. Пры пабудове была ў юрысдыкцыі Сьвятога Пасаду, цяпер — у валоданьні Маскоўскага патрыярхату. Твор традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю барока, мастацкае аблічча якога пацярпела ў выніку надбудовы купалоў-цыбулінаў. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Утварае адзіны ансамбль з брамай-званіцай.

Гісторыя рэдагаваць

Царква да маскоўскай перабудовы

Вялікае Княства Літоўскае рэдагаваць

Драўляную царкву ў Войскай збудавалі ў 1751—1775 гадох^[a].

Пад уладай Расейскай імпэрыі рэдагаваць

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай (1795 год), калі Войская апынуася ў складзе Расейскай імпэрыі, царква працягвала дзеяць як уніяцкая. Аднак па гвалтоўнай ліквідацыі Ўніяцкай царквы ў 1839 годзе расейскія ўлады адабралі будынак царквы ў Сьвятога Пасаду і перадалі ў валоданьне Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскага патрыярхату).

Найноўшы час рэдагаваць

У 2000-я гады замест традыцыйных купалоў-баняў над царквой і званіцай паставілі купалы-цыбуліны, уласьцівыя дойлідзтву Маскоўскай дзяржавы. Традыцыйныя каваныя сонцакрыжы замянілі на ўкосныя васьміканцовыя (маскоўскія) крыжы, якія ёсьць уласьцівасьцю культурнага ляндшафту Расеі^[1].

Архітэктура рэдагаваць

Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з элемэнтамі стылю барока. Гэта прастакутны працяглы зруб з зрэзанымі ў алтарнай частцы кутамі, што пераходзіць у 3-гранную апсыду, 2-схільны гонтавы дах над якой пераходзіў у вальмавы (цяпер дах бляшаны). У цэнтры дах завяршаўся гранёнай яруснай вежачкай з купалам-баняй (цяпер купалам-цыбулінай). З бакоў да апсыды далучаюцца рызьніцы, да галоўнага фасаду — прастакутны прытвор. Вэртыкальна ашаляваныя сьцены праразаюцца лучковымі аконнымі праёмамі і ўмацоўваюцца брусамі-сьцяжкамі ў прасьценках. Куты аздабляюцца разнымі накладкамі.

Інтэр’ер зальны, перакрыцьце бэлькавае. У алтарнай частцы зрубу бакавыя рызьніцы адкрываюцца ў апсыду бальконамі. У аб’ёме бабінца — хоры. Апсыда асьвятляецца 2 фігурнымі аконнымі праёмамі і вылучаецца створаным у 1830-я гады драўляным бела-пазалочаным іканастасам, упрыгожаным разнымі царскімі варотамі ў выглядзе ажурнай вязі вінаграднай лазы з 6 круглымі абразамі-таблеткамі. У царкве захоўваецца абраз XVIII—XIX стагодзьдзяў «Укрыжаваньне».

Перад царквой знаходзіцца 2-ярусная брама-званіца — чацьвярык на чацьверыку. Ніжні шырокі 3-аркавы ярус цагляны, з трыма лучковымі аркавымі праёмамі. Ён праз шырокі гонтавы адліў пераходзіў у 6-гранны драўляны барабан з шатровым верхам і купалам-баняй у завяршэньні (цяпер бляшаны дах з купалам-цыбулінай)^[2].

Галерэя рэдагаваць

Сучасны стан (па маскоўскай перабудове)
Галоўны фасад
З боку апсыды
Брама-званіца

Заўвагі рэдагаваць

^ НГАБ у г. Горадні. Ф. 1, воп. 19, спр. 1004, арк. 9—29.

Крыніцы рэдагаваць

^ Бурштын Я. Ірына Дубянецкая: Дзякуючы намаганням РПЦ пачынае мяняцца культурны ландшафт Беларусі (Фота і відэа), Служба інфармацыі «ЕўраБеларусі», 16 ліпеня 2016 г.
^ Кулагін А. Праваслаўныя храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік. — Менск: Беларуская Энцыкляпэдыя, 2007.

Літаратура рэдагаваць

Архітэктура Беларусі: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: Беларус. энцыкл., 1993. — 620 с.: іл. ISBN 5-85700-078-5.
Кулагін А. Праваслаўныя храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік. — Менск: Беларуская Энцыкляпэдыя, 2007.— 653 с.: іл. ISBN 978-985-11-0389-4.

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць

[1] НГАБ у г. Горадні. Ф. 1, воп. 19, спр. 1004, арк. 9—29.

[dubianieckaja-2] Бурштын Я. Ірына Дубянецкая: Дзякуючы намаганням РПЦ пачынае мяняцца культурны ландшафт Беларусі (Фота і відэа), Служба інфармацыі «ЕўраБеларусі», 16 ліпеня 2016 г.

[3] Кулагін А. Праваслаўныя храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік. — Менск: Беларуская Энцыкляпэдыя, 2007.

[a]

[1]

[2]