Панямоньне

Панямоньне — гісторыка-этнаґрафічны рэґіён Беларусі, які займае тэрыторыю Гарадзенскае і сумежных часткаў Берасьцейскае й Менскае вобласьцяў. На поўдні мяжуе з Заходнім Палесьсем (па вярхоўях рэчкаў Нараў і Ясельда да м. Бяроза і Івацэвічы), на ўсходзе і паўночным усходзе — адпаведна цэнтральнай Беларусьсю і Паазер’ем (на захад ад м. Баранавічы па Налібоцкай пушчы, да м. Маладэчна, Мядзел, Паставы).

Насельніцтва этнаґенетычна склалася на славянскай аснове з удзелам асіміляваных літвінаў (старажытнай літвы і аўкштайтаў), ятвягаў, прусаў, татараў. У сярэднія вякі рэґіён быў вядомы пад назвай Літва, побач зь якой ужывалася і назва Чорная Русь, што, на думку некаторых аўтараў (М. К. Любанскі, П. Д. Бранцаў, У. І. Пічэта). уяўляла сабой першапачаткова славянскі масіў на землях балцкіх плямёнаў. Напрыканцы X — 1-й палове XI стагодзьдзя далучаная да Кіеўскае Русі. У XII — 1-й палове XIII стагодзьдзя знаходзілася ў сфэры ўплыву Галіцка-Валынскага і Полацкага княстваў. У XIII стагодзьдзі рэґіён апынуўся ў цэнтры важных падзеяў, якія зрабілі непасрэдны ўплыў на ўтварэньне ВКЛ. Яго першаю сталіцаю быў Новагародак (Наваградак), дзе ў 1253 годзе каранаваўся вялікі князь Міндоўг.

Літаратура рэдагаваць

Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 12: Палікрат — Праметэй. — 576 с. — ISBN 985-11-0198-2