Мікалай Дзяжковіч (? — 1467, Вільня) — рэлігійны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, біскуп віленскі1453 па 1467 гады).

Мікалай Дзяжковіч
Дата нараджэньня каля 1420
Месца нараджэньня
Дата сьмерці 29 верасьня 1467
Месца сьмерці
Месца вучобы
Занятак каталіцкі сьвятар, каталіцкі біскуп

Жыцьцяпіс рэдагаваць

Паходзіў з Салечнікаў. Праз размаітыя запісы аб ягоным паходжаньні дакладна невядома, ці Мікалай быў сынам Дзерслава (Derslai), ці яго патронімам было "Дзяжковіч" (Dzierzgowicz). Афіцыйныя лісты паведамляюць аб ім: "Nicolaus Derslai de Soleczniky" (Мікалай, сын Дзерслава з Салечнікаў) або "Nicolaus Dzierzgowicz dictus, natione Lituanus" (Мікалай па прозьвішчы Дзяжковіч, літвін родам)[1]. Імаверна, навучаўся ў Кракаўскім унівэрсытэце.

Па сьмерці біскупа Мацея ў 1453 г. кароль Казімер жадаў высьвяціць на віленскае біскупства выдатнага тэоляга паляка Судзівоя з Чэхла, але той адмовіўся на той падставе, што ня ведаў літоўскае мовы ("Generose mi Rex, Lithwanicum ydioma ignoro...")[2] ("літоўскаю моваю" ў літоўскім касьцёле, як і наогул у ВКЛ, называлася беларуская мова[3]). Прывілей, выдадзены вялікім князем Казімерам Літве перад ад’ездам на караляваньне ў Польшчу, вымагаў прызначаць сьвятарамі ў касьцёлы Літвы адно прыродных ліцьвіноў: "Которая ж то церква головная, зборная, кляштырная, иж бы пуста была, а пастыря не держала, ... не иного, а любо не иных, пастыря, а любо пастырев давати маем, нижли Великого Князьства Литовского прыроженого, аж достойными обычаи найден будеть...". Таму біскупам віленскім быў абраны Мікалай Дзяжковіч.

Лісты рэдагаваць

Захаваўся (у пазьнейшай лацінскай транскрыпцыі) фундацыйны ліст Барталямэя, дзедзіча сяла Раготная (у слонімскай воласьці), 1460 году, выдадзены пры аблічнасьці біскупа віленскага Мікалая:

"...я Бартоломей дедич в Роготной, жадаючы збавенья слушного душе моей и теж моих продков и наместников, и теж од Пана Бога Всемогущого осягаючы заплату вечную, церковь в селе моем або дворе моим зовомом Рогатная, надал есми и поднесл есми през велебного отца в пане Хрыстусе князя Миколая з Божей ласки бискупа Виленского на честь и на хвалу Бога Всемогущого и Бартломея святого апостола, святой Ельжбеты, всих святых. (...) Пры той речы будучым велебному отцу Миколаю бискупу Виленскому..."[4].

Крыніцы рэдагаваць

  1. ^ x. J. Fijałek. Uchrześcijanienie Litwy przez Polskę. // Polska i Litwa w dziejowym stosunku. – Wł. Abracham, J. Fijałek, J. Rozwadowski et al. – Kraków, 1914. s. 152-161.
  2. ^ x. J. Fijałek. Uchrześcijanienie Litwy przez Polskę. // Polska i Litwa w dziejowym stosunku. – Wł. Abracham, J. Fijałek, J. Rozwadowski et al. – Kraków, 1914. s. 201.
  3. ^ П. Урбан. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. Мн., 2001. с. 32-33
  4. ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji wileńskiej. T. I, zesz. 1. / wyd. ks. J. Fijałek, W. Semkowicz. Kraków, 1932. №246.

Літаратура рэдагаваць

  • В. Пануцэвіч. Польская мова ў ХІV—ХVІІІ стст. і каталіцкі касьцёл у Вялікім княстве Літоўскім. // Наша вера, 1998. [1]
  • x. J. Fijałek. Uchrześcijanienie Litwy przez Polskę. // Polska i Litwa w dziejowym stosunku. – Wł. Abracham, J. Fijałek, J. Rozwadowski et al. – Kraków, 1914.