Касьцёл Сьвятой Ганны (Койданаў)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Сьвятой Ганны
Часткова адноўлены касьцёл
Часткова адноўлены касьцёл
Краіна Беларусь
Места Койданаў
Каардынаты 53°41′21.96″ пн. ш. 27°7′42.23″ у. д. / 53.6894333° пн. ш. 27.1283972° у. д. / 53.6894333; 27.1283972Каардынаты: 53°41′21.96″ пн. ш. 27°7′42.23″ у. д. / 53.6894333° пн. ш. 27.1283972° у. д. / 53.6894333; 27.1283972
Канфэсія Каталіцкая царква
Эпархія Менска-Магілёўская архідыяцэзія 
Статус Ахоўная зона
Касьцёл Сьвятой Ганны на мапе Беларусі
Касьцёл Сьвятой Ганны
Касьцёл Сьвятой Ганны
Касьцёл Сьвятой Ганны
Касьцёл Сьвятой Ганны на Вікісховішчы

Касьцёл Сьвятой Ганны — помнік архітэктуры XVIII ст. у Койданаве. Знаходзіцца на гістарычнай Плябанскай вуліцы[a]. Дзейнічае. Твор традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры, часткова зруйнаваны савецкімі ўладамі.

Гісторыя рэдагаваць

Вялікае Княства Літоўскае рэдагаваць

 
Касьцёл. Н. Орда, 1876 г.

Першы касьцёл у Койданаве збудавалі ў 1439 годзе з фундацыі князя Міхала Жыгімонтавіча. Драўляны касьцёл неаднаразова цярпеў ад пажараў.

У 1785 годзе збудавалі драўляны касьцёл, які захаваўся да нашага часу.

Пад уладай Расейскай імпэрыі рэдагаваць

Па другім падзеле Рэчы Паспалітай (1793 год), калі Койданаў апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл працягваў дзейнічаць. У 1843 годзе пробашчам быў Леапольд Заўшцінскі, вікарыем — Пётар Крушэўскі[1]. На 1883 год парафія налічвала 12,3 тыс. чалавек[2].

У 1901 годзе адміністратарам быў Стэфан Градзінскі, філіялістам — Дамінік Брасевіч[3]. У пачатку XX ст. існавалі філіяльны касьцёл у Вязыні, прыпісныя капліцы ў Станькаве, Гарбузах, Нарэях, Рубілках, Скароднам і Навасёлках.

Найноўшы час рэдагаваць

У 1930-я гады савецкія ўлады зачынілі касьцёл, часткова зруйнавалі помнік і прыстасавалі яго пад музычную школу.

У 1990-я гады касьцёл часткова аднавілі і ў 1997 годзе кансэкравалі.

Архітэктура рэдагаваць

Помнік традыцыйнай беларускай драўлянай архітэктуры з рысамі барока. Гэта 3-нэфавая 2-вежавая базыліка на высокім мураваным цокалі. Мае ярусную аб'ёмна-прасторавую кампазыцыю: да цэнтральнага высокага нэфа, які пераходзіць у 5-гранную апсыду, далучаюцца больш нізкія бакавыя нэфы з 1-схільнымі пакрыцьцямі. Раней над галоўным фасадам узвышаліся дзьве 2-ярусныя чацверыковыя вежы, завершаныя плястычнымі каркаснымі шатровымі сыгнатуркамі (пры аднаўленьні надбудавалі нізкія вежачкі). Паміж імі разьмяшчаўся фігурны валютны шчыт, што прыкрываў 2-схільны дах. У цэнтры фасада было лучковае акно, што асьвятляла хоры, і 4-слуповы ганак. Бакавыя фасады падзяляюцца 2 радамі прастакутных (раней лучковых) аконных праёмаў і вэртыкальнымі брусамі-сьцяжкамі ў прасьценках.

Мастацкім акцэнтам інтэр'еру быў драўляны барочны алтар (не захаваўся), выкананы ў форме портыка з 2 парамі разьмешчаных уступам канэліраваных карынфскіх калёнаў, якія несьлі лучковы франтон з разной кампазыцыяй «Глёрыя». У цэнтры алтара быў маляўнічы абраз «Найсьвяцейшая Панна Марыя» XVIII ст.

Галерэя рэдагаваць

Заўвагі рэдагаваць

  1. ^ Цяперашні афіцыйны адрас — вуліца Першамайская, 38

Крыніцы рэдагаваць

Літаратура рэдагаваць

  • Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; фатограф А. Дыбоўскі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2008. — 488 с.: іл. ISBN 978-985-11-0395-5.

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць