Вікіпэдыя

Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар францішканаў (Сянно)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар францішканаў
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар францішканаў
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар францішканаў
Краіна Беларусь
Места Сянно
Каардынаты 54°48′49.20″ пн. ш. 29°42′36.30″ у. д. / 54.8136667° пн. ш. 29.7100833° у. д. / 54.8136667; 29.7100833Каардынаты: 54°48′49.20″ пн. ш. 29°42′36.30″ у. д. / 54.8136667° пн. ш. 29.7100833° у. д. / 54.8136667; 29.7100833
Заснавальнік Яўстах Курч
Першае згадваньне 1609
Дата заснаваньня 1609
Будаваньне 1668—1772 гады
Дата скасаваньня 1962
Статус Ахоўная зона
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар францішканаў на мапе Беларусі
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар францішканаў
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар францішканаў
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар францішканаў
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар францішканаў на Вікісховішчы

Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар францішканаў — унікальны[1] помнік архітэктуры XVIII ст. у Сяньне. Знаходзіцца ў цэнтры места, на гістарычным Рынку. У 1962 годзе савецкія ўлады зруйнавалі касьцёл (захаваліся падмуркі). Твор архітэктуры віленскага барока.

Комплекс складаўся з касьцёла і кляштарнага корпуса.

Гісторыя рэдагаваць

Вялікае Княства Літоўскае рэдагаваць

У 1609 годзе з фундацыі Яўстаха Курча і Рэгіны з Валовічаў у Сяньне заснавалі кляштар францішканаў. Паводле іншых зьвестак, у 1613 годзе Леў Сапега запрасіў сюды манахаў-францішканаў, якія адкрылі першую ў месьце школу[2].

У 1768—1772 гадох пры актыўным удзеле новых уладароў места Тадэвуша Агінскага і яго жонкі Ядвігі Залуцкай замест драўлянага збудавалі новы мураваны касьцёл паводле праекту віленскага архітэктара Ягана Вільгельма Фрэзера. Напярэдадні кансэкрацыі касьцёла 28 чэрвеня 1772 году сюды з Рыму перанесьлі мошчы Сьвятога Фартуната.

Пад уладай Расейскай імпэрыі рэдагаваць

Па першым падзеле Рэчы Паспалітай (1772 год), калі Сянно апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл і кляштар працягвалі дзейнічаць. У 1809 годзе з заходняга боку касьцёла збудавалі новы мураваны кляштарны корпус.

Па здушэньні вызвольнага паўстаньня (1830—1831) каля 1848 году расейскія ўлады гвалтоўна ліквідавалі кляштар.

Найноўшы час рэдагаваць

 
Касьцёл і кляштар, 1941 г.

У 1937 годзе савецкія ўлады зачынілі касьцёл. Будынкі пацярпелі ў Другую сусьветную вайну. 17 верасьня 1962 годзе савецкія ўлады зьнішчылі касьцёл — унікальны помнік архітэктуры[3].

 
Кляштарны корпус

У 2010-я гады на захаваных падмурках збудавалі новы касьцёл, які ёсьць зьменшанай спрошчанай копіяй зруйнавага[4]

Архітэктура рэдагаваць

Касьцёл рэдагаваць

Касьцёл — 3-нэфавая базыліка з трансэптам. Галоўны фасад меў выгляд прастакутнай роўніцы, завершанай разарваным франтонам з бакавымі валютамі і невялікай вежай-званіцай. Уваход меў выгляд 4-калённага портыка. Бакавыя фасады падзяляліся высокімі лучковымі аконнымі праёмамі і лапаткамі ў прасьценках. Тарцовыя сьцены прастакутнай апсыды з сымэтрычнымі закрысьціямі і крылы трансэпту завяршаліся трыкутнымі франтонамі.

Унутраная прастора падзялялася чатырма слупамі на тры нэфы. Галоўны нэф перакрыжоўваўся з трансэптам і пераходзіў у доўгі прэзьбітэрыюм. На перакрыжаваньні іх скляпеньняў знаходзіўся вялікі купал, схаваны пад дахам. Утвораная такім чынам прастора напаўнялася сьвятлом праз высока разьмешчаныя вокны. Купал аздабляўся росьпісамі, на слупах стаялі фігуры анёлаў, алтары мелі багатую скульптуру. У інтэр’еры вылучаліся жырандоль і ўпрыгожваньні з каштоўных матэрыялаў. З правага боку прэзьбітэрыюму знаходзіўся амбон, над уваходам — арган. Росьпіс касьцёла ў пачатку XX ст. зрабіў мастак Вацлаў Бубноўскі[5].

Кляштар рэдагаваць

Кляштарны корпус — 2-павярховы прастакутны ў пляне будынак. Разьмяшчаўся з заходняга боку ад касьцёла.

Галерэя рэдагаваць

Гістарычная графіка рэдагаваць

  • Старая графіка
  •  
    да 1701 г.
  •  
    1840 г.
  •  
    Н. Орда, 30.07.1877 г.

Гістарычныя здымкі рэдагаваць

  • Старыя здымкі
  •  
    1907 г.
  •  
    С. Аляксандраў, 1907 г.
  •  
    С. Аляксандраў, 1907 г.
  •  
    С. Аляксандраў, 1907 г.
  •  
    С. Аляксандраў, 1907 г.
  •  
    1912 г.
  •  
    1913 г.
  •  
    1913 г.
  •  
    К. Скурэвіч, 1914 г.
  •  
    12.07.1941 г.
  •  
    па 1944 г.
  •  
    па 1944 г.

Крыніцы рэдагаваць

  1. ^ Бандарэвіч В. Экскурсія да вытокаў горада Сянно. — Менск, 2008. С. 57.
  2. ^ Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі. — Менск, 2008. С. 462.
  3. ^ Сіўко Ф. Адноўленая парафія ў Сянно // Ave Maria. № 9—10 (88—89), 2002 г.
  4. ^ У Сянне на месцы разбуранага ў 1960-я гады велічнага касцёла Святой Тройцы будуюць новую бажніцу, Віцьбічы, 5 лістапада 2019 г.
  5. ^ Бандарэвіч В. Экскурсія да вытокаў горада Сянно. — Менск, 2008. С. 53—60.

Літаратура рэдагаваць

  • Бандарэвіч В. Экскурсія да вытокаў горада Сянно. — Менск: Літаратура і мастацтва, 2008. — 168 с. ISBN 978-985-6720-56-0.
  • Кулагін А. Каталіцкія храмы Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; фатограф А. Дыбоўскі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2008. — 488 с.: іл. ISBN 978-985-11-0395-5.

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Касьцёл_Найсьвяцейшай_Тройцы_і_кляштар_францішканаў_(Сянно)&oldid=2285433»