Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар трынітарыяў (Ворша)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар трынітарыяў
Кляштар трынітарыяў
Краіна	Беларусь
Места	Ворша
Каардынаты	54°30′34.36″ пн. ш. 30°25′32.14″ у. д.
Архітэктурны стыль	барокавая архітэктура і клясыцыстычная архітэктура[d]
Дата заснаваньня	XVIII ст.
Статус	Ахоўная зона
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар трынітарыяў на мапе Беларусі Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар трынітарыяў
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар трынітарыяў на Вікісховішчы

Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар трынітарыяў — помнік архітэктуры XVIII стагодзьдзя ў Воршы. Знаходзіцца ў цэнтры места, пры выхадзе гістарычнай Пацыянаўскай вуліцы на Рынак. У другой палове XIX ст. улады Расейскай імпэрыі гвалтоўна перарабілі касьцёл пад царкву Маскоўскага патрыярхату. Твор архітэктуры барока. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Комплекс Аршанскага трынітарскага кляштару складаўся з касьцёла і кляштарнага корпуса, якія атачаў высокі мур з дзьвюма брамамі ў стылі клясыцызму. У 1950-я гады савецкія ўлады зруйнавалі касьцёл. У наш час у кляштарным корпусе месьціцца адміністрацыйная ўстанова.

Гісторыя

Плян комплексу, 1835 г.

Касьцёл, каля 1748 г.

Вялікае Княства Літоўскае

Кляштар трынітарыяў у Воршы фундавалі ў 1714 годзе браты Адам і Ўладзіслаў Саковічы. Першыя будынкі кляштару былі драўлянымі.

У 1725—1735 гадох вялося будаваньне мураванага касьцёла з фундацыі падкаморага віцебскага Казімера Саковіча і Тэклі зь Лярскіх. У 1740 годзе адбылося асьвячэньне касьцёла. У 1740—1746 гадох вялося будаваньне мураванага кляштару.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Па першым падзеле Рэчы Паспалітай (1772 год), калі Ворша апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл і кляштар працягвалі дзейнічаць. Аднак па здушэньні вызвольнага паўстаньня (1830—1831) у 1832 годзе расейскія ўлады гвалтоўна ліквідавалі кляштар і ў 1835—1840 гадох перабудавалі кляштарны корпус пад Акруговую лячэбніцу (дабудавалі новае крыло). У 1836 годзе яны гвалтоўна перарабілі касьцёл пад Васкрасенскі сабор Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы).

Найноўшы час

У 1920-я гады савецкія ўлады зачынілі царкву і пераабсталявалі былы касьцёл пад аэраклюб (помнік пазбавілі вэртыкальных дамінантаў — 4 кутніх вежаў). У канцы 1950-х гадоў — зруйнавалі помнік архітэктуры.

У 2002—2004 гадох праводзілася аднаўленьне кляштарнага корпуса.

Архітэктура

Касьцёл — 3-нэфавая 4-вежавая базыліка. Інтэр’ер аздабляўся пяцьцю драўлянымі алтарамі, у галоўным зь іх была фігура Хрыста, прывезеная ў 1728 годзе з Рыму.

Кляштар — П-падобны ў пляне 2-павярховы будынак пад вальмавым дахам, адзін тарэц якога закрывае фігурны барокавы франтон. Франтальнае вулічнае крыло мае выгляд прастакутнага ў пляне аб’ёма пад вальмавым дахам. Вось сымэтрыі фасаду вылучаеццца шырокім 5-восевым рызалітам, завершаным прыступкавым атыкам. Роўнічны фасад рытмічна падзяляецца прастакутнымі аконнымі праёмамі, дэкараванымі на першым паверсе сандрыкамі. Высокі цокальны паверх адзначаецца рустам. Корпус мае галерэйны плян з тыповымі прастакутнымі кельлямі, перакрытымі крыжовымі і цыліндрычнымі скляпеньнямі.

Галерэя

Гістарычная графіка

• Старая графіка
• 
  1833 г.
• 
  1833 г.
• 
  1835 г.
• 
  1837 г.

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
• 
  М. Астанковіч, да 1900 г.
• 
  1904 г.
• 
  1904 г.
• 
  1907 г.

• 
  1914 г.
• 
  1915 г.
• 
  да 1918 г.
• 
  да 1918 г.

• 
  да 1918 г.
• 
  да 1918 г.
• 
  да 1918 г.
• 
  да 1918 г.

• 
  красавік 1935 г.
• 
  траень 1936 г.
• 
  1936—1941 гг.
• 
  1941 г.

• 
  А. Дыкман, жнівень 1941 г.
• 
  1941—1944 гг.
• 
  1940-я гг.
• 
  1940-я гг.

Сучасныя здымкі

• Сучасныя стан
• 
  Агульны выгляд
• 
  Уваход
• 
  З боку двара
• 
  Фрагмэнт

Літаратура

• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — 684 с. — ISBN 985-11-0314-4
• Слюнькова И. Н. Монастыри восточной и западной традиций: Наследие архитектуры Беларуси / Рос. акад. архитектуры и строит. наук. — М.: Прогресс-Традиция, 2002. — 600 с.: ил. ISBN 5-89826-093-5.

Вонкавыя спасылкі

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  213Г000111

• Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар трынітарыяў у Воршы, Radzima.org