Дон Дэліла

	Дон Дэліла
	Don DeLillo
Асабістыя зьвесткі
Псэўданімы	Клеа Бэрдуэл
Нарадзіўся	20 лістапада 1936; Нью-Ёрк, ЗША
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	пісьменьнік, драматург, эсэіст
Гады творчасьці	1960 — цяпер
Кірунак	постмадэрнізм
Жанр	раман, аповед, п’еса, эсэ
Мова	ангельская мова
Дэбют	«Рака Ярдан» (1960)
Прэміі	Ерусалімская прэмія (1999)
Узнагароды	стыпэндыя Гугенгайма[d] Нацыянальная кніжная прэмія[d] Амэрыканская кніжная прэмія[d] (1998) Нацыянальная кніжная прэмія за лепшае фантастычнае апавяданьне[d] (1985) Ерусалімская прэмія (1999) Library of Congress Prize for American Fiction[d] (2013) William Dean Howells Medal of the American Academy of Arts and Letters[d] Carl Sandburg Literary Award[d] (2012) Амэрыканская літаратурная прэмія ПЭН/Фолкнэр[d]
Подпіс
	Дон Дэліла ў Вікісховішчы

Дон Дэліла (па-ангельску: Don DeLillo; нар. 20 лістапада 1936) — амэрыканскі пісьменьнік, драматург, эсэіст, яго працы малююць падрабязны партрэт амэрыканскага жыцьця канца дваццатага, пачатку дваццаць першага стагодзьдзяў.

Біяграфія рэдагаваць

Дэліла нарадзіўся 20 лістапада 1936 году і рос у каталіцкай сям’і італьянскіх імігрантаў у Бронксе, Нью-Ёрк. Разважаючы над дзяцінствам Дэліла пазьней казаў:

	…заўсёды на вуліцы. Як маленькі хлопчык я бавіў вялікую частку майго часу, сымулюючы бэйсбольнага дыктара па радыё. За адзін раз я мог прыдумаць гульні на працягу шматлікіх гадзін. Нас было адзінаццаць у невялікай хаце, але цесната ніколі не была праблемай. Я ня ведаў жыцьця па-іншаму. Мы заўсёды размаўлялі на ангельскай і італьянскай мовах, якія пераблытваліся адна з другой. Мая бабуля, якая жыла ў Амэрыцы на працягу пяцідзесяці гадоў, ніколі не вывучала ангельскую мову.
—Інтэрвію Дона Дэліла ў кастрычніку 2007

Падлеткам Дэліла браўся за працу паркоўшчыка на лета, дзе гадзіны чаканьня і дагляду за транспартнымі сродкамі прывялі да звычкі чытаньня. У інтэрвію 2010 году выданьню «Аўстраліян» (The Australian) Дэліла разважаў над гэтым пэрыядам, кажучы, што:

	У мяне было асабістае Залатое Стагодзьдзе чытаньня, у маіх 20-х і маіх раньніх 30-х. Затым мая праца пісьменьніка пачала займаць так шмат часу.
—Інтэрвію Дона Дэліла выданьню «Аўстраліян»

У гэты пэрыяд Дэліла натхнёны такімі выдатнымі аўтарамі як Джэймз Джойс, Ўільям Фолкнэр, Флэнэры О’Конар, Эрнэст Гэмінгўэй. Гэтыя пісьменьнікі стварылі галоўны ўплыў на самыя раньнія спробы Дэліла як празаіка.^[2]

У 1958 годзе, пасьля канчатка Фордэмскага ўнівэрсытэту ў Бронксе са ступеньню бакаляўра ў вобласьці Камунікацыйных Мастацтваў, Дэліла ўладкоўваецца на працу ў галіне рэклямы, таму што самастойна публікавацца ён ня мог. Дэліла працаваў на працягу пяці гадоў складальнікам рэклямных паведамленьняў у агенцтве Ogilvy & Mather на Пятай авэню. Пра пачатак сваёй пісьменьніцкай кар’еры Дэліла сказаў наступнае: «У той час я напісаў пару аповедаў, але сыход з працы ня быў злучаны з гэтым. Я проста не жадаў больш працаваць».
У 1960 годзе Дэліла выдае першы аповед «Рака Ярдан» у літаратурным часопісе «Эпас» Карнэльскага ўнівэрсітэте і пачаў працаваць над першым раманам «Амэрыкана» (Americana) у 1966. Разважаючы над адносна апошнім пачаткам працы ў напрамку бэлетрыстыкі ў 1993, Дэліла казаў, што ён шкадуе, што не пачаў раней, але відавочна ня быў гатовы да гэтага. Па-першае, ён выпрабоўваў недахоп у імкненьні. Гаворачы, што раманы ўжо былі ў галаве, але не на паперы. Па-другое, ён ня бачыў сэнсу ў гэтай працы, каб быць сур’ёзным аўтарам. Яму запатрабаваўся доўгі час, каб разьвіць гэта.

У 1975 годзе Дэліла жаніўся на Барбары Бэнэт, былой банкірцы, якая працуе ляндшафтным дызайнэрам. У канцы 70-х ён некалькі гадоў пражыў у Грэцыі дзе напісаў раман «Імёны». Яго раманы, расхвальваемыя крытыкамі, не атрымлівалі шырокага грамадзкага прызнаньня да публікацыі «Белага шуму», які выйграў Нацыянальную кніжную прэмію ў 1985 годзе. Масавы посьпех у публікі ён атрымаў пасьля публікацыі свайго выбітнага твору «Underworld». У 2006 годзе «Нью-Ёрк Таймс» уключыў гэты раман у сьпіс лепшых амэрыканскіх кніг, напісаных за апошнія 25 гадоў. У сьпіс таксама патрапілі раманы «Шалі» й «Белы шум».

Апошні яго раман «Falling Man» распавядае пра чалавека, які выжыў пасьля тэракту 11 верасьня, і быў апублікаваны ў ЗША 15 траўня 2007 году. У наш час Дэліла жыве каля Нью-Ёрку ў прыгарадзе Бронксьвіл(Bronxville).

Творчасьць рэдагаваць

Раманы Дэліла — гэта сутыкненьне з разнастайнымі сучаснымі рэчамі, такімі як тэлебачаньне, ядзерная вайна, змаганьні ў спорце, складанасьці мовы, выяўленчае мастацтва, халодная вайна, матэматыка, зьяўленьне лічбавага стагодзьдзя, глябальны тэрарызм. У сваіх творах дэканструюе гісторыю ЗША й амэрыканскі лад жыцьця.