Дойлід

До́йлід, архітэктар (лет. Dailidė — цясьляр, будаўнік) — галоўны будаўнік, які займаецца архітэктурным праектаваньнем, гэта значыць распрацоўкай плянаў будынкаў, іх фасадаў — у цэлым і ў дэталях, а таксама ўнутраных прастораў.

Дойлід можа займацца і разьлікам канструкцый будынкаў, хоць у наш час гэтым займаюцца галоўным чынам інжынэры. Сучасны архітэктар у шырокім сэнсе — гэта стваральнік матэрыяльнай часткі гарадзкога асяродзьдзя. Пэўна гэта могуць быць асобныя будынкі, грамадзкія комплексы, у некаторых выпадках — цэлыя мястэчкі й нават месты. Асноўная задача архітэктара — выпрацоўка новых архітэктурных ідэяў, заснаваных на трох адвечных прынцыпах — «Карысьць — Трываласьць — Прыгажосьць», закладзеных Вітрувіем, гэта значыць стварэньне зручнай у карыстаньні й прыгожай па абліччы архітэктуры. Такім чынам, дойлід — гэта ў пэўным сэнсе «спэцыяліст па прыгажосьці».

Гісторыя прафэсіі

На працягу ўсёй старажытнай і сярэднявечнай гісторыі большасьць архітэктурных праектаў і будаўніцтва выконвалася рамесьнікамі, такімі як муляры й цесьляры, якія дасягнулі ролі майстроў-будаўнікоў. Да сучаснасьці не было дакладнага адрозьненьня паміж архітэктарам і інжынерам. У Эўропе тытулы архітэктар і інжынэр былі ў асноўным геаграфічнымі варыяцыямі, якія адносіліся да адной асобы й часта выкарыстоўваліся як узаемазаменныя.

Мяркуецца, што розныя дасягненьні ў галіне тэхналёгій і матэматыкі дазволілі разьвіць прафэсыйнага «джэнтльмена»-архітэктара, асобнага ад практычнага майстра. Папера не выкарыстоўвалася ў Эўропе для маляваньня да XV стагодзьдзя, але стала больш даступнай пасьля 1500 г. Алоўкі сталі выкарыстоўвацца для маляваньня да 1600 г. Наяўнасьць як паперы, так і алоўкаў дазволіла прафэсіяналам рабіць рысункі перад будаўніцтвам. Адначасова ўвядзеньне лінейнай пэрспэктывы і такіх новаўвядзеньняў, як выкарыстаньне розных праекцый для апісаньня трохмернага будынка ў двух вымярэньнях, разам з больш шырокім разуменьнем дакладнасьці памераў, дапамагло дызайнэрам будынкаў данесьці свае ідэі. Аднак разьвіцьцё ішло паступова й павольна. Аж да XVIII стагодзьдзя будынкі працягвалі распрацоўвацца й будавацца майстрамі, за выключэньнем праектаў высокага статусу.

Прафэсійныя аб’яднаньні

• Беларускі саюз архітэктараў (БСА)
• Міжнародны саюз архітэктараў (UIA)
• Амэрыканскі Інстытут Архітэктуры