Ага́ё (па-ангельску: Ohio) — штат на паўночным усходзе Сярэдняга Захаду ЗША. Першы штат, уключаны ў канфэдэрацыю пасьля прыняцьця Арданансу аб Паўночным Захадзе ў 1787 годзе. Скарачэньне — OH, афіцыйная мянушка — «Штат конскага каштана». Сталіца і найбуйнейшыя гарады Агаё — Каламбус, Цынцынаці, Кліўлэнд.

Агаё
Сьцяг Агаё Герб Агаё
Сьцяг Агаё Герб Агаё
Штат Агаё на мапе ЗША
Мянушка «Штат конскага каштану»
Сталіца Каламбус
Найбуйнейшы горад Каламбус
Плошча
34-я па ЗША
- агулам 116 096 км²
- сушы 106 154 км²
- вады 10 044 км²
- % вады 8,7
- шырата 38° 24′ пн. ш. па 41° 59′ пн. ш.
- даўгата 80° 31′ з. д. па 84° 49′ з. д.
Насельніцтва
7-е па ЗША
- агулам (2014) 11594163[1]
- шчыльнасьць 109 чал/км²
Дата заснаваньня 1 сакавіка 1803 (17-ы)
Губэрнатар Джон Кэйсік
Часавы пас Ціхаакіянскі час: UTC-5/-4

Гісторыя рэдагаваць

У XVIII стагодзьдзі тэрыторыя штату Агаё была францускай калёніяй. Пасьля парыскага пагадненьня 1763 году яна перайшла да Вялікабрытаніі[2]. Першапачаткова Агаё была часткай паўночна-заходняй тэрыторыі (па-ангельску: Northwest Territory), на якой знаходзяцца яшчэ чатыры штаты[3]. Гэтая тэрыторыя была акрэсьленая згодна з Парыскай мірнай дамовай (анг. Paris Peace Treaty), каб Злучаныя Штаты маглі пашырацца на захад[4]. Паводле Арданансу аб Паўночным Захадзе 1787 году гэтыя штаты маглі далучацца да ЗША, калі колькасьць жыхароў у кожным зь іх дасягала 60 000 жыхароў[5]. Галоўным законам штату Агаё зьяўляецца Канстытуцыя Агаё, за ўсю гісторыю існавала тры варыянты якой[6].

Спорт рэдагаваць

Дэмаграфія рэдагаваць

Насельніцтва Агаё ў 2003 годзе складала 11 435 798 чалавек.

Гарады рэдагаваць

Гарады з колькасьцю жыхароў больш за 40 тысяч
паводле стану на 1 ліпеня 2004 году
Каламбус 730,0 Кетэрынг 55,9
Кліўлэнд 458,7 Лэйквуд 54,0
Цынцынаці 314,2 Мідлтаўн 51,8
Таліда 305,0 Мэнтар 51,3
Акрон 212,2 Мансфілд 50,6
Дэйтон 160,3 Куяхога-Фолс 50,5
Парма 82,7 Юклід 50,4
Кантон 79,9 Кліўлэнд-Гайтс 48,6
Янгстаўн 77,7 Ньюарк 46,7
Ларейн 67,9 Уорэн 46,2
Спрынгфілд 63,6 Стронгсвіль 44,3
Гамільтан 61,0 Фэрфілд 42,4
Элірыя 56,2 Фіндлі 40,2

Крыніцы рэдагаваць

Вонкавыя спасылкі рэдагаваць

  Агаёсховішча мультымэдыйных матэрыялаў