Ёсіф Бродзкі
Ёсіф Алякса́ндравіч Бро́дзкі (па-расейску: Иосиф Александрович Бродский; 24 траўня 1940, Ленінград — 28 студзеня 1996, Нью-Ёрк) — выбітны савецкі і амэрыканскі расейскі паэт, расейскі і ангельскі эсэіст, драматург, перакладчык, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі па літаратуры 1987 году, паэт-ляўрэат ЗША ў 1991—1992 гадох. Меў вялізарную папулярнасьць сярод ленінградзкае інтэлігенцыі.
| Ёсіф Бродзкі | |
| Иосиф Бродский | |
 | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Імя пры нараджэньні | Иосиф Александрович Бродский |
| Нарадзіўся | 24 траўня 1940 Ленінград, СССР |
| Памёр | 28 студзеня 1996 (55 гадоў) Нью-Ёрк, ЗША |
| Пахаваны | |
| Сужэнец | Марыя Садзані[d] |
| Літаратурная дзейнасьць | |
| Род дзейнасьці | паэт, эсэіст, драматург |
| Гады творчасьці | 1956—1996 |
| Кірунак | постмадэрнізм |
| Жанр | паэзія |
| Мова | расейская |
| Прэміі |  Нобэлеўская прэмія (1987)
|
| Узнагароды | |
| Подпіс | 
|
Біяграфія рэдагаваць
Бацькі Бродзкага былі габрэямі. Зь імі ён правёў сваё юнацтва ў горадзе Ленінград. Там скончыў школу-сямігодку. Потым працаваў у моргу, кацельнай, на заводзе. У 1964 быў асуджаны за дармаедзтва на пяць гадоў прымусовай работы ў Архангельскую вобласьць. Але пад ціскам міжнароднай грамадзкасьці быў вызвалены пасьля 18 месяцаў. У 1972 годзе быў высланы з СССР у Вену. Затым ён пераехаў у Нью-Ёрк, дзе атрымаў амэрыканскае грамадзянства. У СССР больш не вяртаўся. Памёр ад інфаркту ў сьне. Пахаваны ў Вэнэцыі (Італія).
Творчасьць рэдагаваць
Вершы пачаў пісаць напрыканцы 1950-х. Да таго ж часу адносяцца і ягоныя першыя пераклады (песьні Бітлз). Творы распаўсюджваюцца ў самвыдаве. Чатыры паэмы Бродзкага былі апублікаваныя ў Ленінградзкіх анталёгіях у 1966 і 1967 гг.[1] Падчас жыцьця ў ЗША піша вершы і эсэ па-ангельску, займаецца перакладамі на расейскую, выкладае ва ўнівэрсытэтах.
У 1986 годзе ангельскамоўная кніга Бродзкага «Less Than One» («Менш за адзінку») была прызнаная найлепшым літаратурна-крытычным творам у ЗША. У 1987 годзе Бродзкі атрымаў Нобэлеўскую прэмію ў галіне літаратуры. Ён зьяўляўся таксама ляўрэатам стыпэндыі Макартура, Нацыянальнай кніжнай прэміі. Быў прызнаны як паэт-ляўрэат ЗША, як ганаровы грамадзянін гораду Санкт-Пецярбургу.
Пераклады на беларускую рэдагаваць
Бродзкага перакладалі Алесь Чобат[2], Вадзім Болбас, Валянцін Акудовіч, Андрэй Хадановіч, Вера Бурлак, Марыя Мартысевіч, Алеся Алейнік.
У кастрычніку 2022 году суд Цэнтральнага раёну Менска прызнаў экстрэмісцкім беларускамоўнае выданьне «Баляды пра маленькi буксыр»[3].
- Бродскі, І. Калядная зорка / Перакл. А. Хадановіча // Наша ніва. — 2004. — № 48.
- Бродскі, І. Туга і спакой. Раньнія вершы / Пераклады і прадмова В. Болбаса. — Гомель, 2015. — 100 с.
- Бродскі, І. А. Балада пра маленькі буксір / Іосіф Бродскі ; пер. з рус. Алесі Алейнік. — Мінск : А. М. Янушкевіч, 2022. — 40 с. : іл. ISBN 978-985-7283-05-7.
Крыніцы рэдагаваць
- ^ "Joseph Brodsky - Biographical". Nobelprize.org. Nobel Media AB 2014. Праверана 6 Dec 2015 г.
- ^ Галасы з-за небакраю: анталогія паэзіі свету ў беларускіх перакладах ХХ ст. Склад. М. Скобла. — Мн.: Лімарыус 2008. — 896 с.
- ^ У Беларусі прызналі «экстрэмісцкімі» кнігі Уладзіміра Арлова і нобелеўскага лаўрэата Іосіфа Бродскага Новы час Праверана 2022-11-23 г.
Літаратура рэдагаваць
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 3: Беларусы — Варанец. — 511 с. — ISBN 985-11-0068-4
Вонкавыя спасылкі рэдагаваць
- prajdzisvet.org
- Нобелеўская лекцыя ў перакладзе Валянціна Акудовіча
- Снег ідзе, пакідаючы ў меншасці свет… — вершы ў перакладзе Андрэя Хадановіча, Веры Бурлак, Марыі Мартысевіч