Сьцяг Францыі: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д [r2.6.5] робат зьмяніў: hy:Ֆրանսիայի դրոշ
артаграфія, выпраўленьне спасылак
Радок 1:
[[Файл:Flag of France.svg|міні|300пкс|[[Файл:FIAV 111000.svg|20пкс]] Сьцяг Францыі]]
'''Сьцяг Францыі''' ({{мова-fr|drapeau tricolore}} або ''drapeau bleu-blanc-rouge'', ''drapeau français'', радзей ''le tricolore'', на ваенным жаргоне — ''les couleurs'') — зьяўляецца нацыянальнай эмблемай [[Францыя|Францыі]] ў адпаведнасьці з 2-імм артыкулам [[Канстытуцыя 4 кастрычніка 1958 году (Францыя)|францускай канстытуцыі 1958 году]]. Ён складаецца з трох вэртыкальных палос — сіняй, белай і чырвонай — і мае прапорцыі 2 да 3. Уведзены ва ўжываньне [[20 траўня]] [[1794]] ггоду.
 
== Паходжаньне колераў ==
* '''Сіні''' сьцяг выкарыстоўвалася яшчэ з часоў [[Хлодвіг|Хлодвіга I]], першага франкскагафранскага караля, і быў зьвязаны з колерам убору сьвятога [[Марцін Турскі|Марціна Турскага]], заступніка Францыі. Па легендзе сьвятой падзяліўся сваім плашчом (сіняга колеру) з жабраком у [[АмьенАм’ен]]е, а Хлодвіг пасьля прыняцьця хрысьціянства каля [[498]] году зьмяніў у гонар яго белы сьцяг на сіні.
 
* '''Белы''' колер у пэрыяд з [[1638]] па [[1790]] гг. зьяўляўся колерам каралеўскага сьцягу і некаторых марскіх сьцягоў. З [[1814]] па [[1830]] гг., ён таксама быў колерам сьцягоў каралеўскага войску. Белы колер сымбалізуе Францыю і ўсё тое, што зьвязана з чароўным парадкам, з [[Бог]]ам (адгэтуль і выбар гэтага колеру ў якасьці асноўнай эмблемы каралеўства — па афіцыйнай дактрыне ўлада караля мела чароўнае паходжаньне).
Радок 9:
* У часы кіраваньня [[Гуга Капэт|Гуга Капэта]] і яго нашчадкаў каралі Францыі мелі '''чырвоную''' [[арыфлама|арыфламу]] ў гонар [[Дзіянісій Парыскі|сьвятога Дзіянісія]], бо ён быў легендарным заснавальнікам абацтва, якое з часоў [[Дагабэрт I|Дагабэрта I]] было асабліва ўшанавана.
 
З пачатку кіраваньня [[Генрых IV (кароль Францыі)|Генрыха IV]] ([[1589]]—[[1610]]) каралеўскія адзеньні сталі белымі з чырвоным і сінім гафтам на іх. Француская Гвардыя пераняла гэтыя тры колеры і стала выкарыстоўваць іх у сваёй уніформе і ў якасьці эмблемы палка. Яны захавалі іх і пасьля рэвалюцыі, стаўшы ўжо Нацыянальнай Гвардыяй. Генрых IV нават парэкамэндаваў гэтыя тры колеры (сіні, белы, чырвоны) амбасадарам з [[Рэспубліка Злучаныхзлучаных Правінцыйправінцыяў|Рэспублікі Злучаныхзлучаных Правінцыйправінцыяў]], сталай незадоўга да гэтага незалежнай, і тыя рушылі ўследўсьлед радзе францускага караля і зрабілі сабе трохкаляровы сьцяг.
 
== Гісторыя ==
Радок 17:
У нядзелю [[12 ліпеня]] [[1789]] году ў садах Каралеўскага Палаца ({{мова-fr|Palais-Royal}}) [[Каміл Дэмулен]] прымацаваў да свайго капялюша зялёны лісток. Ён пераконваў натоўп зрабіць тое ж самае — гэты жэст азначаў усеагульную мабілізацыю. Даволі хутка было заўважана, што зялёны колер зьяўляецца колерам надзвычай непапулярнага ў народзе графа [[Артуа]] (будучага [[Карл X (кароль Францыі)|Карла X]]) і таму пасьпяшаліся замяніць зялёную кукарду на [[кукарда|кукарды]] іншых колераў, асабліва сінія і чырвоныя. Пасьля ўзяцьця [[Бастылія (крэпасьць)|Бастыліі]] чырвоныя і сінія кукарды сталі самымі распаўсюджанымі, бо гэтыя колеры былі колерамі муніцыпальнай гвардыі. Распавядаюць таксама, што два францускіх гвардзейца былі трыўмфальна пранесены праз увесь Парыж, бо менавіта яны першымі змаглі пракрасьціся ў Бастылію (а іх уніформа была трохкаляровай).
 
Такім чынам, падчас [[Францускай рэвалюцыі|Францускай рэвалюцыі]] парыскія байцы насілі сінія і чырвоныя кукарды. Праз некалькі дзён пасьля ўзяцьця Бастыліі ў [[ЛафайетЛафает]]а зьявілася ідэя ўлучыць у кукарды белы колер (а ў той час гэта быў колер [[манархія|манархіі]]), яго новаўвядзеньне было з запалам прынята. Суцэль магчыма, што Лафайет, якому здаралася дзерціся на боку амэрыканскіх паўстанцаў, убачыў у гэтых трох колерах напамінак аб амэрыканскіх кукардах. Ва ўсякім разе, відавочна, што злучэньне чырвонага, сіняга й белага азначалі ў пятніцу [[17 ліпеня]] [[1789]] году прызнаньне парыскай муніцыпальнай гвардыі як афіцыйную адзінку ўзброеных сіл Францыі.
Трохкаляровая кукарда, такім чынам, была створаная ЛафайетамЛафаетам у ліпені [[1789]] году. Сіні, белы й чырвоны колеры доўгі час выкарыстоўваліся разам або паасобна як сымбаль Францыі.
 
[[Файл:Claude Monet 043.jpg|міні|250пкс|[[КлодКлёд МанеМанэ|К. МанеМанэ]] Вуліца Сэн -Дэні ў дзень нацыянальнага сьвята ([[1878]])]]
 
Цікава, што ў тэкстах таго часу белы колер не ўспрымаўся як каралеўскі, але як колер усёй Францыі або каралеўства як такога. Легенда аб тым, што гэта было злучэньне колераў [[Парыж]]у і белага каралеўскага колеру, зьявілася ўжо значна пазьней. Сьведчаньнем зваротнага можа паслужыць хоць бы той факт, што ў [[1792]] годзе Рэспубліка і не думала касаваць белы колер.
Радок 28:
Першай нацыянальнай трохкаляровай эмблемай стаў сьцяг, прыняты [[24 кастрычніка]] [[1790]] году. Першы раз у гісторыі ўсё будынкі краіны былі ўпрыгожаныя аднолькавым нацыянальным сьцягам. Ён быў белага колеру, колеру [[Францыя|Францыі]]; на ім быў намаляваны прастакутнік, які складаўся з трох вэртыкальных палос — чырвонай, белай і сіняй, «''колераў волі''» па тэрміналёгіі таго часу. Прастакутнік быў акружаны белай аблямоўкай, белая аблямоўка быў акружаная ў сваю чаргу яшчэ адной аблямоўкай: бліжэй да тронка сіняй, а з іншага боку — чырвонай. Гэтая другая аблямоўка падзяляла дзьве белыя часткі сьцягу.
 
Другі нацыянальны трохкаляровы сьцяг быў прыняты [[15 лютага]] [[1794]] году — менавіта да яго ставіцца распараджэньне «сіні ў тронка, белы ў цэнтры і чырвоны ў канцы». Гэта была ідэя мастака [[Жак ЛуіЛюі Давыд|ЛуіЛюі ДавыдДавыда]]а. Перайначваньне сьцягу, які стаў сапраўдным з [[20 траўня]] [[1794]] году, было выканана па просьбе маракоў. Яны нават пагражалі падняць паўстаньне, бо нацыянальнай сьцяг вельмі добра ўзгадняўся з адзежай афіцэраў (іх формы былі белага колеру) і даволі дрэнна зь іх адзежай (яны насілі сінія формы з чырвонымі паясамі).
 
=== Напалеонаўская ўніфікацыя ===
Сьцяг сухапутнага войска пачынальна з [[1791]] году, таксама як і сьцягі нацыянальнай гвардыі з [[1789]] году, складаліся з трох колераў, але па звычаі таго часу ўсё мелі розныя выгляды. Так, у [[Бітва на Аркольскім масту|бітве на Аркольскім масту]] ў [[Напалеон I Банапарт|Напалеона]]а быў белы сьцяг з выявай пазалочаных ''fasces'' (пучкоў разог ззь сякерамі ў сярэдзіне) [[ліктор]]аў у цэнтры з чатырма сінімі і чырвонымі ромбамі па кутах. Гэтая разнастайнасьць было тады ўласьціва сьцягам, напрыклад, на кукардах колеры былі разьмешчаныя ў адвольным парадку і не падпарадкоўваліся ніякай уніфікацыі.
 
Першапачаткова на сьцягах войскаў часта адлюстроўваўся белы крыж, упрыгожаны чырвоным, сінім і зялёным. Малюнкі вар'іраваліся ад аднаго палка да другога.
Радок 42:
 
== Памер і колеры ==
На працягу доўгага часу трохкаляровы сьцяг меў няроўныя палосы, часам чырвоная паласа знаходзілася ў тронка, часам сіняя. Па рашэньні [[Напалеон I Банапарт|Напалеона Банапарта]] сьцяг прыняў сучасны выгляд: тры палосы павінны мець роўную шырыню, а ў тронка заўсёды павінна разьмяшчацца сіняя паласа.
 
Колеры сьцягу былі вызначаныя і прынятыя пры [[Жыскар д'Эстэн]]е.
Радок 64:
|}
 
На сёньняшні дзень сьцяг павінен мець даўжыню, якая перавышае на 50 % яго шырыню (суадносіны 2:3), а палосы павінны быць роўныя. Цырыманіяльныя сьцягі маюць квадратную форму, але і на іх паласы маюць аднолькавую шырыню. Марскія сьцягі таксама маюць суадносіны 2:3, але тут каляровыя палосы неня роўныя яны маюць суадносіны 30:33:37.
 
== Глядзіце таксама ==
Радок 71:
 
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Flags of France|выгляд=міні}}
* [http://www.flags.ru/hist.asp?hist=6 Гісторыя францускага сьцягу на сайце «Усе сьцягі сьвету»]
* [http://www.fotw.net/flags/fr.html Францускі сьцяг на сайце «Flags of the World»] {{ref-en}}
{{Сьцягі краін Эўропы‎Эўропы}}
 
[[Катэгорыя:Сьцягі дзяржаваў|Францыя]]