Вікіпэдыя

Лютэранства: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
д выдаленая Катэгорыя:Рэлігія з дапамогай HotCat
Інфармацыя перанесена з артыкулу «Лютаранства», паводле БКП слушна захаваць гэтую старонку
Радок 1:
[[Файл:Belarus-Polatsk-Lutheran Church-1.jpg|міні|Лютaранская царква ў [[Полацак|Полацку]]]]
{{Аб'яднаць|Лютаранства}}
'''Лютэранства''' — [[пратэстантызм|пратэстанцкая]] плынь у [[Хрысьціянства|хрысьціянстве]]. Паўстала ў выніку рэфармацыйнага руху ў [[Нямеччына|Нямеччыне]] ў [[16 стагодзьдзе|XVI стагодзьдзі]].
 
Галоўны пастулатпастулят тэалёгіі лютэранства — выратаваньне асабістай верай, якая даруецца Богам, без дапамогі царквы. Сувязь Бога ій чалавека набывае ўнутраны, асабісты характар, царква перастае быць пасярэднікам паміж Богам і чалавекам. Усе вернікі прызнаюцца роўнымі перад Хрыстом, сьвятары страчваюць палажэньне асобага саслоўя, адмаўляюцца каталіцкія герархія, манаства, бясшлюбнасьць сьвятароў. Рэлігійныя суполкі самі запрашаюць пастараў і выбіраюць кіруючыя органы — кансісторыікансысторыі. Крыніцай веравучэньня зьяўляецца Біблія, якую вернік мае права самастойна тлумачыць. У кірхах (храмах) няма абразоў. 3 7 тайнасьцяў каталіцкай царквы засталіся хрышчэньне ій прычасьце. Набажэнства вядзецца на роднай мове. У кульце лютэранства ўвасабляецца прынцып таннай царквы.▼
 
== Гісторыя ==
[[Image:Luther with tonsure.gif|справа|150пкс|міні|Марцін Лютэр]]
Назва «Лютэранствалютэранства» паходзіць ад прозьвішча [[Марцін Лютэр|Марціна Лютэра]] —(1483—1546 гг.), манаха [[КаталіцкаяРымска-каталіцкая Царквацарква|Рымска-каталіцкай царквы]], доктара багаслоўя ВітэнбергскагаВітэнбэргскага унівэрсытэта ў Нямеччыне. Пры вывучэньні [[Біблія|Бібліі]] Лютэр заўважыў у [[Біблія|Слове Божым]] некаторыя ключавыя ісьціны, якія былі добра вядомыя першым хрысьціянам, але з часам у сілу розных акалічнасьцяў разьвіцьця царквы былі пакінутыя без увагі ій амаль забытыя. Лютэр, а таксама іншыя багасловы пачалі адраджэньне аўтарытэту гэтых ісьцін. Гэтая падзея вядома ў гісторыі як [[Рэфармацыя]] царквы ў XVI стагодзьдзі. Канчаткова веравучэньне выкладзена ў [[1530]] у «Аўгсбурскай споведзі» (за што лютэранскую царкву часам называюць аўгсбурскай). ЗьЗ Нямеччыны лютэранская царква распаўсюдзілася ў краіны Эўропы  — Аўстрыю, Вугоршчыну, Францыю, Нідэрлянды, краіны Скандынавіі, Прыбалтыку, а пасьлязатым і ў Паўночную Амэрыку. На поўначы Нямеччыны, у Скандынавіі, іФінляндыі й Прыбалтыцы (Латвія ій Эстонія) лютэранства стала пануючай рэлігіяй.
 
== Сутнасьць канфэсіі ==
Лютэране вераць у Трыадзінага Бога: Айца й Сына й Сьвятога Духа. Лютэране прызнаюць усе кананічныя кнігі Бібліі ([[Стары Запавет|Стары]] й [[Новы Запавет]]). Гэтае Сьвятое Пісаньне зьяўляецца для лютэран вышэйшым аўтарытэтам, адзінай крыніцай веравучэньня й лепшым падручнікам хрысьціянскага жыцьця. Лютэране вераць паводле Бібліі, што Бог Айцец зьяўляецца Творцам усяго сьвету й усяго, што ў сьвеце, у тым ліку й чалавека, вышэйшага з усіх тварэньняў. Чалавек знаходзіўся ў прысутнасьці Божым, быў сьвяты, справядлівы й бязгрэшны, валодаў вечным жыцьцём, але ў выніку грэхападзеньня выява Божая ў чалавеку сказілася, чалавек аддаліўся ад Бога, стаў грэшны. Лютэране вераць паводле Бібліі, што Бог добры й міласьцівы, і па Сваёй вялікай літасьці Ён даў чалавеку магчымасьць выратавацца ад граху й ад пакараньня за яго праз Сына Свайго, Госпада Ісуса Хрыста. Праз сваю веру ў Хрыста. У часы [[Рэфармацыя|Рэфармацыі]] прынцыпы гэтага «эвангелічнага» веравучэньня былі каротка выкладзеныя ў пяці лацінскіх выразах з «sola» — што значыць «адна», «толькі», «адзіна».
* Sola Gratia (Толькі Ласка)▼
[[Файл:Co(2007)vn0012Harodnia(ZaxodniajaBielarus)outAdJrhDSC00422.JPGDSC00424.JPG|міні|Лютэранская царква ў [[Гародня|Гародні]]]]
* Sola Fides (Толькі Вера)
 
* Sola Scriptura (Толькі Сьвятое Пісаньне)▼
*=== SoloSola ChristoGratia (Толькі ХрыстосЛаска) ===
Людзі могуць быць прынятыя ў жыцьцё вечнае з Богам выключна па Божай літасьці. Людзі зусім ня могуць заслужыць гэты бясконцы падарунак Божай літасьці ніякімі сваімі справамі або учынкамі. Бог паслаў Свайго Сына, які Сваёй ахвярай заплаціў за кожнага грэшніка.
* Soli Deo Gloria! (Толькі Богу Слава!)▼
 
▲*=== Sola GratiaFides (Толькі ЛаскаВера) ===
Праз веру ў [[Дабравесьце|Эвангельле Хрыстова]] чалавек адказвае на Божую ініцыятыву. Вера зьяўляецца не заслугай чалавека, а дзеяньнем Сьвятога Духа і дарам Божым — прычым чалавек мае свабоду волі й здольнасьць адмовіцца ад гэтага падарунка.
 
▲*=== Sola Scriptura (Толькі Сьвятое Пісаньне) ===
Паводле лютэранскага веравучэньня, Біблія, дадзеная й захаваная Царквой, зьяўляецца адзінай судзьдзёй, нормай і правілам, паводле якога належыць выпрабоўваць і ацэньваць усе догмы. У Бібліі Бог адкрывае свой плян, які Ён мае для кожнага чалавека й для сьвету.
 
=== Solo Christo (Толькі Хрыстос) ===
[[Ісус Хрыстос]], які сапраўды аб’яднаў божую й чалавечую прыроды ў адной Сваёй Выяве, зьяўляецца адзінай надзеяй на Божую літасьць, а таксама прадметам нашай веры, якая неабходная для выратаваньня. Толькі Хрыстос перамог сьмерць, і толькі Ён адзін дае жыцьцё з Богам тым, хто зь вераю да яго зьвяртаецца.
 
▲*=== Soli Deo Gloria! (Толькі Богу Слава!) ===
[[Файл:LutherRose.jpg|міні]]
Хоць памяць Багародзіцы й іншых сьвятых людзей Божых важная ўсім хрысьціянам, a шанаваньне сьвятых карысна для выхаваньня й умацаваньня нашай веры, аднак, паводле Сьвятога Пісаньня, толькі Бога аднаго належыць праслаўляць. Яму аднаму належыць малітва й толькі Яго варта заклікаць малітваю праз Ісуса Хрыста. Лютэране вераць у Адзіную Сьвятую Кафалічную («Сусьветную», «Саборную») і Апостальскую Царкву й прызнаюць сябе часткай гэтай Царквы. Марцін Лютэр вучыў, што «таму, хто жадае знайсьці Хрыста, неабходна перш знайсьці Царкву»; «той, хто жадае пазнаць штосьці аб Хрысьце, павінен не давярацца ў гэтым сабе самому й не будаваць мастоў на неба сваім розумам, але ён павінен прыйсьці да Царквы, наведваць і пытаць аб гэтым. Бо па-за Хрысьціянскай Царквой няма праўды, няма Хрыста, няма выратаваньня» (М. Лютэр, Пропаведзь на сьвяткаваньне Нараджэньня Ісуса Хрыста, 1521—1522 г).
 
== Лютэранства на Беларусі ==
 
== Вонкавыя спасылкі ==
▲Галоўны пастулат тэалёгіі лютэранства — выратаваньне асабістай верай, якая даруецца Богам, без дапамогі царквы. Сувязь Бога і чалавека набывае ўнутраны, асабісты характар, царква перастае быць пасярэднікам паміж Богам і чалавекам. Усе вернікі прызнаюцца роўнымі перад Хрыстом, сьвятары страчваюць палажэньне асобага саслоўя, адмаўляюцца каталіцкія герархія, манаства, бясшлюбнасьць сьвятароў. Рэлігійныя суполкі самі запрашаюць пастараў і выбіраюць кіруючыя органы — кансісторыі. Крыніцай веравучэньня зьяўляецца Біблія, якую вернік мае права самастойна тлумачыць. У кірхах (храмах) няма абразоў. 3 7 тайнасьцяў каталіцкай царквы засталіся хрышчэньне і прычасьце. Набажэнства вядзецца на роднай мове. У кульце лютэранства ўвасабляецца прынцып таннай царквы.
{{Commons|Category:Lutheranism|выгляд=міні}}
 
[[Катэгорыя:Рэлігія]]
[[Катэгорыя:Пратэстантызм]]
 
[[af:Lutheranisme]]
[[ar:لوثرية]]
[[frp:Lutèranismo]]▼
[[az:Lüteranlıq]]
[[bat-smg:Liuteruonībė]]▼
[[bg:Лутеранство]]▼
[[bs:Luteranizam]]
▲[[bg:Лутеранство]]
[[ca:Luteranisme]]
[[cs:Luteránství]]
[[cy:Yr Eglwys Lutheraidd]]
[[da:Lutheranisme]]
[[de:Evangelisch-Lutherischelutherische Kirchen]]
[[et:Luterlus]]
[[el:Λουθηρανισμός]]
[[en:Lutheranism]]
[[eo:Luteranismo]]
[[es:Luteranismo]]
[[eteo:LuterlusLuteranismo]]
[[eu:Luteranismo]]
[[fi:Luterilaisuus]]▼
[[fr:Luthéranisme]]
▲[[frp:Lutèranismo]]
[[fur:Luteranisim]]
[[hegl:לותרניזםLuteranismo]]
[[ko:루터교]]
[[hu:Evangélikus kereszténység]]▼
[[hr:Luterani]]
[[id:Gereja Lutheran]]▼
[[ia:Lutheranismo]]
▲[[id:Gereja Lutheran]]
[[is:Evangelísk-lúthersk kirkja]]
[[it:Luteranesimo]]
[[he:לותרניזם]]
[[ja:ルーテル教会]]▼
[[kosw:루터교Walutheri]]
[[lv:Luterisms]]▼
[[lt:Liuteronybė]]
▲[[hu:Evangélikus kereszténység]]
▲[[lv:Luterisms]]
[[ndsmwl:Luthersche KarkLuteranismo]]
[[nl:Lutheranisme]]
▲[[ja:ルーテル教会]]
[[nn:Den evangelisk-lutherske kyrkja]]▼
[[no:Den evangelisk-lutherske kirke]]
▲[[nn:Den evangelisk-lutherske kyrkja]]
[[nds:Luthersche Kark]]
[[pl:Luteranizm]]
[[pt:Luteranismo]]
[[ro:Luteranism]]
[[ru:Лютеранство]]
[[sk:LuteránLuteranizmus]]
[[sl:Luteranstvo]]
▲[[fi:Luterilaisuus]]
[[sv:Lutherdom]]
[[sw:Walutheri]]
[[th:ลูเธอรัน]]
[[tl:Luteranismo]]
[[ta:லூதரனியம்]]
[[th:ลูเทอรัน]]
[[tr:Lütercilik]]
[[uk:Лютеранство]]
[[vi:Giáo hội Luther]]
▲[[bat-smg:Liuteruonībė]]
[[zh:信義宗]]
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Лютэранства»