Жыгімонт Стары: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д робат зьмяніў: be:Жыгімонт I Стары |
вікіфікацыя, выявы |
||
Радок 4:
| Тытул =
| Жанчына =
| Партрэт = Žygimont Stary
| Памер =
| Апісаньне = Жыгімонт. Невядомы мастак, [[XVI стагодзьдзе|XVI ст.]]
| Пасада =
| Пачатак тэрміну = [[1506]]
| Канец тэрміну = [[1548]]
| Каранацыя = [[24 студзеня]] [[1507
| Папярэднік = [[Аляксандар Ягелончык|Аляксандар]]
| Наступнік = [[Жыгімонт Аўгуст]]
| Пасада2 = [[Сьпіс польскіх манархаў|Кароль
| Пачатак тэрміну2 = [[1506]]
| Канец тэрміну2 = [[1548]]
| Каранацыя2 = [[24 студзеня]] [[1507]]
| Папярэднік2 = [[Аляксандар Ягелончык|Аляксандар]]
| Наступнік2 = [[Жыгімонт Аўгуст]]
Радок 29:
| Дата пахаваньня = [[7 ліпеня]] [[1548]]
| Месца пахаваньня = [[Вэвэльскі сабор]], [[Кракаў]]
| Нашчадкі = '''Ад 1-га шлюбу:''' Ганна і Ядзьвіга</br>'''Ад 2-га шлюбу:''' [[Жыгімонт Аўгуст]], Альбрэхт, [[Ізабэла Ягелонка]]
| Каралеўскі дом = [[Ягелоны]]
| Дынастыя = [[Гедымінавічы]]
Радок 35:
| Каралеўскі дэвіз =
| Муж =
| Жонка = Барбара Запольская
| Жонкі =
| Cужэнец =
| Бацька = [[Казімер Ягелончык]]
| Маці = [[
| Сайт =
}}
'''Жыґімонт<ref>[http://slounik.org/nn/жы/2 Жыґімонт = Žygimont] // {{Літаратура/Слоўнік беларускай мовы (клясычны правапіс, 2001)}}</ref> Стары ''', '''Жыґімонт II''' ({{мова-pl|Zygmunt I Stary|скарочана}}; [[1 студзеня]] [[1467]] — [[1 красавіка]] [[1548]]) — [[Сьпіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь літоўскі]] і [[Сьпіс каралёў польскіх|кароль польскі]] ([[1506]]—[[1548]]). Пяты сын [[Казімер Ягелончык|Казімера
== Раньнія гады ==
Радок 60:
і чатыры дачкі:
* [[Ізабэла Ягелонка]] ([[1519]]—[[1559]]) [[жонка Ян Запальяі|Яна Запольскі (Янош Заполья)]] ([[1487]]—[[1540]]), караля [[Вугоршчына|Вугоршчыны]] ([[1527]]—[[1540]]), князя [[Трансыльванія|Трансыльваніі]];
* Сафія ([[1522]]—[[1575]]), жонка [[Генрых V Малодшы|Генрыха V Малодшага]], гэрцага Браўншвэйг-[[Вольфэнбютэль
* [[Ганна Ягелонка]] ([[1523]]—[[1596]]), каралева польская, жонка князя Сяміградзьдзя [[Стэфан Баторы|Стэфана Баторыя]], караля польскага ([[1576]]—[[1586]]);
* [[Кацярына Ягелонка]] ([[1526]]—[[1583]]), з [[1562]] першая жонка [[Юхан III (кароль Швэцыі)|Юхана III Ваза]], караля [[Швэцыя|Швэцыі]], герцага [[Фінляндыя|Фінляндыі]];
== Унутраная палітыка ==
Унутраная палітыка Жыгімонта Старога скіроўвалася на ўмацаваньне дзяржавы, але вайсковыя і фінансавыя рэформы, спробы вяртаньня каралеўскіх і вялікакняскіх маёнткаў, захопленых магнатамі, ня мелі значнага посьпеху<ref>[[Анатоль Грыцкевіч]]. Жыгімонт I // {{Літаратура/ЭГБ|2к}} С. 377.</ref>. У [[1537]] годзе супраць Жыгімонта Старога і [[Магнатэрыя|магнатаў]] узьняўся фэўдальны мяцеж польскай сярэдняй [[шляхта|шляхты]] — так званая «[[Курыная вайна]]». [[Баярства]] [[ВКЛ]] дамаглося роўных правоў для ўсяго вышэйшага [[Стан (сацыяльная група)|
[[Файл:Jan Matejko - Zawieszenie dzwonu Zygmunta na wiezy katedry w roku 1521 w Krakowie.jpg|міні|Усталяваньне звона Жыгімонта на вежу Вавэльскай катэдры. Карціна [[Ян Матэйка|Яна Матэйкі]], [[1874]]]]
Другая жонка, Жыгімонта Старога — [[Бона Сфорца]] (з [[1518]] году) — адыгрывала пры ім значную ролю ў палітычным жыцьці дзяржавы, намагалася забясьпечыць пасады ў Польшчы і ВКЛ свайму сыну [[Жыгімонт Аўгуст|Жыгімонту Аўгусту]], ў [[1529]] годзе прайшло яго намінальнае абраньне другім вялікім князем літоўскім.
==
[[Файл:Jagiellon Family.jpg|міні|Ягелоны. Л. Кранах, каля [[1553]]—[[1555]]]]
Жыгімонт Стары праводзіў актыўную зьнешнюю палітыку. У [[1531]] годзе ў барацьбе за [[Пакуцьце]] атрымаў перамогу над [[Сьпіс малдаўскіх гаспадароў|малдаўскім гаспадаром]] [[Пётра Рарэш|Пятром Рарэшам]]. Праводзячы анты[[Габсбургі|габсбургскую]] палітыку, склаў у [[1524]] годзе хаўрус з [[Францыя|Францыяй]] і ў [[1533]] з [[Турэччына|Турэччынай]]. Мусіў весьці абарончыя войны<ref>[[Анатоль Грыцкевіч]]. Жыгімонт I Стары // {{Літаратура/ЭВКЛ|1к}} С. 627</ref> з [[Маскоўская дзяржава|Маскоўскай дзяржавай]] — у [[Вайна Маскоўскай дзяржавы з Вялікім княствам Літоўскім 1507-1508 гадоў|1507—1508]], [[Вайна Маскоўскай дзяржавы з Вялікім княствам Літоўскім 1512-1522 гадоў|1512—1522]] і [[Вайна Вялікага княства Літоўскага з Маскоўскай дзяржавай 1534-1537 гадоў|1534—1537]], у выніку якіх ВКЛ страціла [[Смаленск]]. Для адбіцьця нападаў [[Крымскія татары|крымскіх татараў]] на [[Украіна|Ўкраіне]] ўтварыў памежную варту зь мясцовых жыхароў — [[казакі|казакаў]]. У час уладарства Жыгімонта Старога ў Польшчы і ВКЛ распаўсюдзілася [[Рэфармацыя]] ў розных плыняў, што садзейнічала далейшаму ўздыму [[гуманізм|гуманізму]] і адукацыі<ref>[[Анатоль Грыцкевіч]]. Жыгімонт I Стары // {{Літаратура/ЭВКЛ|1к}} С. 628</ref>.▼
▲Жыгімонт Стары праводзіў актыўную
Падчас перамогі Рэфармацыі ў [[Прусія|Прусіі]] згадзіўся на разцэркаўленьне маёмасьці,
== Галерэя ==
▲Падчас перамогі Рэфармацыі ў [[Прусія|Прусіі]] згадзіўся на разцэркаўленьне маёмасьці, ў прыватнасьці зямель, сэкулярызацыю [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскага ордэна]] і ўтварэньне на яго тэрыторыі васальнага ў адносінах да Каралеўства Польскага [[Прускае герцагства|Прускага герцагства]] на чале з [[Альбрэхт Гогенцолерн|Альбрэхтам Гогенцолернам]] — сваім пляменьнікам. Пры Жыгімонце Старым, пасьля загадкавай сьмерці апошніх мазавецкіх князёў, у [[1526]]—[[1529]] гадох з Польшчай узьядналася [[Мазавецкае княства]].
<center><gallery widths=150 heights=150 caption="Партрэты вялікага князя Жыгімонта Старога">
Файл:Zygmunt Stary.JPG|К. дэль'Альтысіма, паміж [[1511]] і [[1537]]
Файл:Sigismundus Primus.png|Невядомы мастак, каля [[1645]]
Файл:Sigismund I of Poland.PNG|М. Бачыярэлі, [[XVIII стагодзьдзе|XVIII ст.]]
Файл:Žygimont Stary. Жыгімонт Стары (1822).jpeg|Юзэф Смуглевіч, [[1822]]
</gallery></center>
{{Пачатак блёку}}
{{Першы слупок у блёку
|радкоў=2
|папярэднік=[[Аляксандар Ягелончык|Аляксандар]]
}}
{{Цэнтральны слупок у блёку
| |||