Канстантын Сьвятліцкі: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д Сьвятліцкі перанесеная ў Канстантын Сьвятліцкі: Імя ў чалавека павінна быць
стыль, артаграфія, пунктуацыя
Радок 1:
'''Канстантын Мікалаевіч Сьвятліцкі''' (1842 — ?)
КАНСТАНЦІН СЬВЯТЛІЦКІ
 
КанстанцінКанстантын Мікалаевіч Сьвятліцкі нар. у 1842 г. і паходзіў са шляхты Гродзенскай губэрні.
Выхоўваўся ў 2-м кадэцкім корпусе. Службу пачаў прапаршчыкам у 18-й артылерыйскай брыгадзе, адтуль у студні 1866 г. ў званьні падпаручніка быў пераведзены у Маскоўскі полк. Праз тры месяца яго накіроўваюць у Мікалаеўскую Акадэмію Генэральнага штабу дзе ён скончыў поўны курс навук па 2-му разраду і ў лістападзе 1868 г. адпраўлены ў штаб войскаў гвардыі Пецярбургскай ваеннай акругі. 10 чэрвеня 1871 г. высачэйшым загадам прызначаны старшым ад’ютантам у штаб 14-й пяхотнай дывізіі. З 31 студзеня 1872 г. ён старшы ад’ютант штабу Казанскай ваеннай акругі, з 24 верасьня 1874 г. афіцэр асобых даручэньняў пры камандуючым войскамі Усходне-Сыбірскай ваеннай акругі ў Іркуцку, загадваў дыпляматычнаю перапіскаю пры Галоўным упраўленьні Усходняй Сыбіры. За выдатную службу 10 красавіка 1878 г. нададзены чын палкоўніка. У гэтым званьні высачэйшым загадам ад 10 жніўня 1878 года ён прызначаны выконваючым абавязкі начальніка штабу войскаў Забайкальскай вобласьці з пакіданьнем у Генэральным штабе. 26 ліпеня 1884 г. ён залічаны ў запас Генэральнага штабу. 10 кастрычніка 1885 г. прызначаны выконваючым абавязкі губэрнатара Якуцкай вобласьці з залічэньнем у Генэральны штаб.
 
У пачатку 1886 г. па хадайніцтву эпіскапа Іякава ды клопатамі Сьвятліцкага ў Якуцку ў грамадзкай залі якуцкай гарадзкой управы была адчыненая першая гарадзкая публічная бібліятэка-чытальня.
Выхоўваўся ў 2-м кадэцкім корпусе. Службу пачаў прапаршчыкам у 18-й артылерыйскай брыгадзе, адтуль у студні 1866 г. ў званьні падпаручніка быў пераведзены у Маскоўскі полк. Праз тры месяцамесяцы яго накіроўваюць у Мікалаеўскую Акадэмію Генэральнага штабу дзе ён скончыў поўны курс навук па 2-му разраду і ў лістападзе 1868 г. адпраўлены ў штаб войскаў гвардыі Пецярбургскай ваеннай акругі. 10 чэрвеня 1871 г. высачэйшым загадам прызначаны старшым ад’ютантам у штаб 14-й пяхотнай дывізіі. З 31 студзеня 1872 г. ён старшы ад’ютант штабу Казанскай ваеннай акругі, з 24 верасьня 1874 г. афіцэр асобых даручэньняў пры камандуючым войскамі Усходне-Сыбірскай ваеннай акругі ў Іркуцку, загадваў дыпляматычнаю перапіскаю пры Галоўным упраўленьні Усходняй Сыбіры. За выдатную службу 10 красавіка 1878 г. нададзены чын палкоўніка. У гэтым званьні высачэйшым загадам ад 10 жніўня 1878 года ён прызначаны выконваючым абавязкі начальніка штабу войскаў Забайкальскай вобласьці з пакіданьнем у Генэральным штабе. 26 ліпеня 1884 г. ён залічаны ў запас Генэральнага штабу. 10 кастрычніка 1885 г. прызначаны выконваючым абавязкі губэрнатара Якуцкай вобласьці з залічэньнем у Генэральны штаб.
7 ліпеня 1886 г. Сьвятліцкі зьвярнуўся да генэрал-губэрнатара Усходняй Сыбіры, генэрал-лейтэнанта, графа А. П. Ігнацьева, які прыбыў у Якуцк з рэвізіяй, з дакладной пісулькай, у якой ён прапаноўваў узнавіць Якуцка-Аянскі тракт, як яшчэ адзін выхад да Ціхаакіянскага ўзьбярэжжа, ў першапачатковым стане.
 
Дзеля пакрыцьця расходаў на пракладку колавага шляху на ўчастку Нэлькан-Аян Сьвятліцкі прапанаваў абкласьці 20-капеечным папудным зборам увазныя тавары. Ігнацьеў ухваліў захады Сьвятліцкага і даручыў яму асабіста агледзіць стан тракту ды прыбыць з дакладам у Іркуцк.
У пачатку 1886 г. па хадайніцтву эпіскапа Іякава ды клопатамі Сьвятліцкага ў Якуцку ў грамадзкай залі якуцкай гарадзкой управы была адчыненая першая гарадзкая публічная бібліятэка-чытальня.
У жніўні - верасьні 1886 г. гэтае даручэньне Сьвятліцкі пасьпяхова выканаў, аб чым паведаміў ў дакладзе ад 6 лістапада 1886 г. на імя генэрал-губэрнатара, з дадаткам 45-старонкавай “Запіскі аб Аянскім тракце”.
 
А. Ігнацьеў, даў наступную характарыстыку службовай дзейнасьці якуцкага губэрнатара: “...я меў магчымасьць непасрэдна пераканацца ў карыснай дзейнасьці і ўзмоцненых службовых працах палкоўніка Сьвятліцкага, які зьдзейсьніў, між іншым, для карысьці даверанай яму вобласьці асабістыя пошукі шляху ад горада Якуцка да порту Аян”.
7 ліпеня 1886 г. Сьвятліцкі зьвярнуўся да генэрал-губэрнатара Усходняй Сыбіры, генэрал-лейтэнанта, графа А. П. Ігнацьева, які прыбыў у Якуцк з рэвізіяй, з дакладной пісулькай, у якой ён прапаноўваў узнавіць Якуцка-Аянскі тракт, як яшчэ адзін выхад да Ціхаакіянскага ўзьбярэжжа, ў першапачатковым стане.
30 жніўня 1887 г. за выдатную службу Сьвятліцкі атрымаў званьне генэрал-маёра са старшынствам і быў зацьверджаны на пасадзе якуцкага губэрнатара з залічэньнем па Генэральнаму штабу.
 
Крайне шкодны ўплыў ссылкі на карэннае насельніцтва вобласьці адзначаецца ў справаздачы губэрнатара Сьвятліцкага за 1887 г., дзе ён адзначаў што па-ранейшаму ў ёй застаецца задужа значнае зборышча “злачынцаў, якіх ссылаюць сюды без разьліку дачыненьня іх да карэннага яе насельніцтва, што асабліва мела месца ў 1882 і 1883 гадах, калі было прыслана ў вобласьць 2317 чалавек злачынцаў”. У справаздачах скіравана ўвага галоўнага начальніка Усходняй Сыбіры на зьмяненьне сыстэмы ссылкі і на абмежаваньне высылкі у Якуцкую вобласьць ссыльных.
Дзеля пакрыцьця расходаўвыдаткаў на пракладку колавага шляху на ўчастку Нэлькан-Аян Сьвятліцкі прапанаваў абкласьці 20-капеечным папудным зборам увазныя тавары. Ігнацьеў ухваліў захады Сьвятліцкага і даручыў яму асабіста агледзіць стан тракту ды прыбыць з дакладам у Іркуцк.
Губэрнатар К. М. Сьвятліцкі адшукаў грашовыя сродкі на заснаваньне ў Якуцку ў 1888 г. начлежнага дому для бедных і беспрытульных, які даў прытулак большай палове гарадзкога беспрытульнага насельніцтва і на палову скараціў памер жабрацтва, ды таксама дзіцячага прытулку для арыштанцкіх дзяцей. Пазьней, як заснавальніка прытулку, Сьвятліцкага папрасілі прыняць на сябе званьне ганаровага папячыцеля і даслаць свой партрэт, што ім было і зроблена.
 
Горад Якуцк быў абавязаны К. М. Сьвятліцкаму ўзьнікненьнем бібліятэкі Якуцкага дзіцячага прытулку а гарадзкая публічная бібліятэка ўзбагацілася яго каштоўнымі ахвяраваньнямі кніг па геаграфіі і статыстыцы Расійскай імпэрыі і Сыбіры. Сьвятліцкім былі заснаваныя абласны музэй і ўзорная земляробчая фэрма; ім не былі пакінуты без увагі разьвіцьцё гандлю і прамысловасьці.
У жніўні - верасьні 1886 г. гэтае даручэньне Сьвятліцкі пасьпяхова выканаў, аб чым паведаміў ў дакладзе ад 6 лістапада 1886 г. на імя генэрал-губэрнатара, з дадаткам 45-старонкавай “Запіскі аб Аянскім тракце”.
Высачэйшым Загадам ад 12 траўня 1889 г. якуцкі губэрнатар, генэрал-маёр К. М. Сьвятліцкі быў прызначаны іркуцкім губэрнатарам.
 
Якуцкая гарадзкая дума пад прадстаўніцтвам гарадзкога галовы М. Т. Самылоўскага ў прысутнасьці 16 галосных 3 жніўня 1889 г. аднагалосна абрала былога якуцкага губэрнатара генэрал-маёра К. Н. Сьвятліцкага ганаровым грамадзянінам горада Якуцка. Прычым было выказана, што ў бытнасьць якуцкім губэрнатарам ім былі заснаваныя і распачатыя такія меры, за якія горад застанецца заўсёды яму ўдзячным. Імпэратар Аляксандр III па ўсепаддадзеннейшаму дакладу міністра ўнутраных спраў 25 кастрычніка 1890 г. высачэйшэ зацьвердзіў прысваеньне званьня ганаровага грамадзяніна г. Якуцка былому якуцкаму губэрнатару К. Н. Святліцкаму, аб чым іркуцкі генэрал-губэрнатар апавясьціў яго лістом ад 10 сьнежня таго ж года.
А. Ігнацьеў, даў наступную характарыстыку службовай дзейнасьці якуцкага губэрнатара: “...я меў магчымасьць непасрэдна пераканацца ў карыснай дзейнасьці і ўзмоцненых службовых працах палкоўніка Сьвятліцкага, які зьдзейсьніў, між іншым, для карысьці даверанай яму вобласьці асабістыя пошукі шляху ад горада Якуцка да порту Аян”.
30 чэрвеня 1890 г. браты Шафігуліны, сяляне Казанскай губэрні, падаюць прашэньне іркуцкаму губэрнатару аб дазволе пабудовы ў Іркуцку мячэці і ўжо 11 сьнежня 1896 г. Шайхуле Шафігуліну было выдадзена падпісанае губэрнатарам Сьвятліцкім пасьведчаньне на дазвол прыстасаваньня драўлянага дому да разьмяшчэньня ў ім мячэці, пакуль ня будзе пабудаваная новая саборная.
 
Вечарам 28 студзеня 1892 г. ў доме генэрал–губэрнатара адбылося першае паседжаньне Іркуцкага тэатральна-будаўнічага камітэта. Старшынем быў абраны генэрал-губэрнатар Усходняй Сыбіры, а таварышам старшыні К. М. Сьвятліцкі.
30 жніўня 1887 г. за выдатную службу Сьвятліцкі атрымаў званьне генэрал-маёра са старшынствам і быў зацьверджаны на пасадзе якуцкага губэрнатара з залічэньнем па ГенэральнамуГенэральным штабуштабе.
Дарэчы у Канстанціна Сьвятліцкага было два родныя браты: генэрал-маёр Мікалай і палкоўнік Аляксандр, 1854 і 1855 года нараджэньня.
 
24 студзеня 1897 г. Сьвятліцкага прызначаюць енісейскім губэрнатарам і ён пераяжджае ў Краснаярск, але ўжо ў 1898 г. яго пераводзяць у іншае месца.
КрайнеНадзвычай шкодны ўплыў ссылкі на карэннае насельніцтва вобласьці адзначаецца ў справаздачы губэрнатара Сьвятліцкага за 1887 г., дзе ён адзначаў што па-ранейшаму ў ёй застаецца задужа значнае зборышча “злачынцаў, якіх ссылаюць сюды без разьліку дачыненьня іх да карэннага яе насельніцтва, што асабліва мела месца ў 1882 і 1883 гадах, калі было прыслана ў вобласьць 2317 чалавек злачынцаў”. У справаздачах скіравана ўвага галоўнага начальніка Усходняй Сыбіры на зьмяненьне сыстэмы ссылкі і на абмежаваньне высылкі у Якуцкую вобласьць ссыльных.
Намесьнік міністра энэргетыкі Расеі Станіслаў Сьвятліцкі з таго часу як летам 2009 г. ён быў абраны старшынём Рады дырэктараў “Іркуцкэнэрга” пабываў у Іркуцку і пры гэтым паведаміў, што: “Іркуцк – сямейна не чужы горад для мяне. Мой прапрадзед Канстанцін Мікалаевіч Сьвятліцкі быў губэрнатарам Іркуцкай губэрні. Тут ён знайшоў сабе жонку з купецкага роду. Пры ім быў куплены губэрнатарскі дом, у якім ён жыў. Я яго бачыў пад час візыту ў горад”.
 
Літаратура: Светлицкий К. Н. Записка об Аянском тракте. [Публикация П. Казаряна] // Полярная звезда. Якутск. № 4. 2002. С. 78-96; Калашников А. А. Якутский губернатор К. Н. Светлицкий. // Якутский архив. № 2. Якутск. 2007. С. 59-61; Баркоўскі А. Ганаровы грамадзянін горада Якуцка. // Краязнаўчая газета. Мінск. № 34. 2009. С 7; Иркутск близок Станиславу Светлицкому ещё и потому, что его прапрадед был губернатором Иркутской губернии. // Сибирский энергетик. Иркутск. 22 декабря 2009; Губернатор Константин Светлицкий. На государевой службе. 2010. (соавтор А. В. Гимельштейн./
Губэрнатар К. М. Сьвятліцкі адшукаў грашовыя сродкі на заснаваньне ў Якуцку ў 1888 г. начлежнага дому для бедных і беспрытульных, які даў прытулак большай палове гарадзкога беспрытульнага насельніцтва і на палову скараціў памер жабрацтва, ды таксама дзіцячага прытулку для арыштанцкіх дзяцей. Пазьней, як заснавальніка прытулку, Сьвятліцкага папрасілі прыняць на сябе званьне ганаровага папячыцеля і даслаць свой партрэт, што ім было і зроблена.
 
Горад Якуцк быў абавязаны К. М. Сьвятліцкаму ўзьнікненьнем бібліятэкі Якуцкага дзіцячага прытулку а гарадзкая публічная бібліятэка ўзбагацілася яго каштоўнымі ахвяраваньнямі кніг па геаграфіі і статыстыцы Расійскай імпэрыі і Сыбіры. Сьвятліцкім былі заснаваныя абласны музэй і ўзорная земляробчая фэрма; ім не былі пакінуты без увагі разьвіцьцё гандлю і прамысловасьці.
 
Высачэйшым Загадам ад 12 траўня 1889 г. якуцкі губэрнатар, генэрал-маёр К. М. Сьвятліцкі быў прызначаны іркуцкім губэрнатарам.
 
Якуцкая гарадзкая дума пад прадстаўніцтвам гарадзкога галовы М. Т. Самылоўскага ў прысутнасьці 16 галосных 3 жніўня 1889 г. аднагалоснаадзінагалосна абрала былога якуцкага губэрнатара генэрал-маёра К. Н. Сьвятліцкага ганаровым грамадзянінам горада Якуцка. Прычым было выказана, што ў бытнасьць якуцкім губэрнатарам ім былі заснаваныя і распачатыя такія меры, за якія горад застанецца заўсёды яму ўдзячным. Імпэратар Аляксандр III па ўсепаддадзеннейшаму дакладу міністра ўнутраных спраў 25 кастрычніка 1890 г. высачэйшэ зацьвердзіў прысваеньне званьня ганаровага грамадзяніна г. Якуцка былому якуцкаму губэрнатару К. Н. Святліцкаму, аб чым іркуцкі генэрал-губэрнатар апавясьціў яго лістом ад 10 сьнежня таго ж годагоду.
 
30 чэрвеня 1890 г. браты Шафігуліны, сяляне Казанскай губэрні, падаюць прашэньне іркуцкаму губэрнатару аб дазволе пабудовы ў Іркуцку мячэці, і ўжо 11 сьнежня 1896 г. Шайхуле Шафігуліну было выдадзена падпісанае губэрнатарам Сьвятліцкім пасьведчаньне на дазвол прыстасаваньня драўлянага дому да разьмяшчэньня ў ім мячэці, пакуль ня будзе пабудаваная новая саборная.
 
ВечарамУвечары 28 студзеня 1892 г. ў доме генэрал–губэрнатара адбылося першае паседжаньне Іркуцкага тэатральна-будаўнічага камітэта. Старшынем быў абраны генэрал-губэрнатар Усходняй Сыбіры, а таварышам старшыні К. М. Сьвятліцкі.
 
Дарэчы у Канстанціна Сьвятліцкага было два родныя браты: генэрал-маёр Мікалай і палкоўнік Аляксандр, 1854 і 1855 года нараджэньня.
 
24 студзеня 1897 г. Сьвятліцкага прызначаюць енісейскім губэрнатарам і ён пераяжджае ў Краснаярск, але ўжо ў 1898 г. яго пераводзяць у іншае месца.
 
Намесьнік міністра энэргетыкі Расеі Станіслаў Сьвятліцкі з таго часу, як летам 2009 г. ён быў абраны старшынём Рады дырэктараў “Іркуцкэнэрга”, пабываў у Іркуцку і пры гэтым паведаміў, што: “Іркуцк – сямейна не чужы горад для мяне. Мой прапрадзед Канстанцін Мікалаевіч Сьвятліцкі быў губэрнатарам Іркуцкай губэрні. Тут ён знайшоў сабе жонку з купецкага роду. Пры ім быў куплены губэрнатарскі дом, у якім ён жыў. Я яго бачыў пад час візыту ў горад”.
 
== Літаратура ==
 
* Светлицкий К. Н. Записка об Аянском тракте. [Публикация П. Казаряна] // Полярная звезда. Якутск. № 4. 2002. С. 78-96
* Калашников А. А. Якутский губернатор К. Н. Светлицкий. // Якутский архив. № 2. Якутск. 2007. С. 59-61
* Баркоўскі А. Ганаровы грамадзянін горада Якуцка. // Краязнаўчая газета. Мінск. № 34. 2009. С 7
* Иркутск близок Станиславу Светлицкому ещё и потому, что его прапрадед был губернатором Иркутской губернии. // Сибирский энергетик. Иркутск. 22 декабря 2009
* Губернатор Константин Светлицкий. На государевой службе. 2010. (соавтор А. В. Гимельштейн