Клецкая бітва: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дапаўненьне, картка, гравюра бітвы |
|||
Радок 1:
{{Бітва
[[Файл:Klecak battle.svg|thumb|300px]]▼
|Назва = Клецкая бітва
'''Клецкая бітва''' — бітва паміж войскам [[ВКЛ]] на чале зь [[Міхал Глінскі|Міхалам Глінскім]] і войскам крымскіх татар, якое вялі сыны [[Мэнглі-Гірэй|Мэнглі-Гірэя]] Біці і Бурнаш, якая адбылася [[5 жніўня]] [[1506]] пад [[Клецак|Клецкам]].▼
|Вайна =
|Выява = Klecak battle. Клецкая бітва.jpg
|Подпіс да выявы = Клецкая бітва, [[гравюра]] [[XVI стагодзьдзе|XVI ст.]]
|Дата = [[5 жніўня]] [[1506]]
|Месца = ваколіцы [[Клецак|Клецку]]
|Вынік = перамога войска [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]
|Войска1 = {{Герб ВКЛ}} [[ВКЛ]]
|Войска2 = [[Файл:Gerae-tamga.png|25px]] [[Крымскае ханства]]
|Камандуючы1 = [[Міхал Глінскі]]
|Камандуючы2 = Біці і Бурнаш [[Мэнглі-Гірэй]]
|Колькасьць1 = 6—7 тыс. чал.
|Колькасьць2 = ад 6 да 12 тыс. чал.
|Страты1 =
|Страты2 =
}}
▲'''Клецкая бітва''' ([[5 жніўня]] [[1506]]) — бітва паміж
Клецкая бітва была найбольш значнай паразай татараў на тэрыторыі сучаснай [[Беларусь|Беларусі]] і паклала канец іх буйным набегам за [[Прыпяць]]<ref>[[Валеры Пазднякоў|Валерый Пазднякоў]]. Клецкая бітва 1506 // {{Літаратура/ЭВКЛ|2к}} С. 107.</ref>.
== Перадгісторыя ==
Мэтай татарскага нападу, арганізаванага ханам Мэнглі-Гірэем, акрамя захопу палонных, маёмасьці і жывёлы быў націск на ўрад Вялікага Княства Літоўскага, каб прымусіць яго ад ганаровага вязьня былога хана [[Вялікая Арда|Вялікай Арды]] і сьмяротнага ворага крымчакоў [[Шах-Ахмат]]а (забіць яго або выдаць жывым у [[Крым]]).
На тэрыторыю ВКЛ татары ў колькасьці 12 тыс. (па іншых зьвестках 6 тыс.) уварваліся ў ліпені, дайшлі да [[Слуцк]]у і [[Клецк]]у, адтуль распускалі загоны на [[Наваградак]] і [[Ліда|Ліду]]. Кароль польскі і вялікі князь ВКЛ [[Аляксандар Ягелончык]] пра татарскі наезд даведаўся ў Лідзе, куды толькі што прыехаў з жонкай Аленай Іванаўнай, дваром і скарбам. Хворы Аляксандр загадаў адвезьці яго назад у [[Вільня|Вільню]], а кіраўніцтва дзяржаўнымі справамі даручыў гетману [[Станіслаў Пятровіч Кішка|Станіславу Кішку]] і маршалку дворнаму Міхалу Глінскаму. 3 панскіх поштаў і наёмнай коньніцы было сабрана 6—7-тысячнае войска. Яно некалькі дзён стаяла каля Навагрудка, а 4 жніўня, калі была атрымана інфармацыя, што галоўны татарскі [[кош]] знаходзіцца пад Клецкам, войска рушыла туды. Па дарозе захварэў Кішка і кіраўніцтва войскам пераняў Глінскі.▼
На тэрыторыю Вялікага Княства Літоўскага татары ў колькасьці 12 тыс. (паводле іншых зьвестках 6 тыс.) уварваліся ў ліпені, дайшлі да [[Слуцк]]у і [[Клецк]]у, адтуль распускалі загоны на [[Наваградак]] і [[Ліда|Ліду]]. Асобныя іхныя [[чамбула|чамбулы]] дасягалі [[Менск]]у.
▲
3 панскіх поштаў і наёмнай коньніцы сабралося 6—7-тысячнае войска. Яно некалькі дзён стаяла каля Наваградку, а 4 жніўня, калі зьявілася інфармацыя, што галоўны татарскі [[кош]] знаходзіцца пад Клецкам, войска рушыла туды. Па дарозе захварэў С. Кішка і кіраўніцтва войскам пераняў М. Глінскі.
== Ход і вынікі бітвы ==
▲[[Файл:Klecak battle.svg|thumb|300px]]
Раніцай 5 жніўня коньніца падышла да Клецку і спынілася перад [[Лань (рака)|Лань]]ню. На супрацьлеглым беразе ракі стаялі падрыхтаваныя да бітвы татары. Некалькі гадзін ішла перастрэлка. За гэты час войска ВКЛ падрыхтавала 2 гаці, па якіх коньнікі пачалі пераправу. Па правай гаці пераправа ішла хутчэй, татары атакавалі правае крыло, нанесьлі вялікія страты. Глінскі прысьпешыў рух левага крыла і імклівым ударам коньніцы разрэзаў татарскае войска на дзьве часткі. Правае крыло таксама перайшло ў наступленьне. Частка татараў трапіла ў абцугі, іншыя пачалі ўцякаць. Харугвы Глінскага пайшлі ў пагоню, бралі палонных каля Слуцку, [[Петрыкаў|Петрыкава]], на ўкраінскіх шляхах. Было вызвалена каля 40 тыс. нявольнікаў, якіх татары зьбіраліся весьці ў [[Крым]], узята 30 тыс. коней.▼
▲Раніцай 5 жніўня коньніца падышла да Клецку і спынілася перад [[Лань (рака)|Лань]]ню. На супрацьлеглым беразе ракі стаялі падрыхтаваныя да бітвы татары. Некалькі гадзін ішла перастрэлка. За гэты час войска ВКЛ падрыхтавала 2 гаці, па якіх коньнікі пачалі пераправу. Па правай гаці пераправа ішла хутчэй, татары атакавалі правае крыло, нанесьлі вялікія страты. М. Глінскі прысьпешыў рух левага крыла і імклівым ударам коньніцы разрэзаў татарскае войска на дзьве часткі. Правае крыло таксама перайшло ў наступленьне. Частка татараў трапіла ў абцугі, іншыя пачалі ўцякаць. Харугвы М. Глінскага пайшлі ў пагоню, бралі палонных каля Слуцку, [[Петрыкаў|Петрыкава]], на ўкраінскіх шляхах
Хан [[Мэнглі-Гірэй]] пад уражаньнем ад вынікаў бітвы стаў на пэўны час саюзьнікам ВКЛ.▼
Яшчэ некалькі дзён войска ВКЛ перахоплівала асобныя татарскія атрады, якія вялі пад Клецак палон з навакольных мясьцінаў. Было вызвалена каля 40 тыс. нявольнікаў, якіх татары зьбіраліся весьці ў [[Крым]], узята 30 тыс. коней.
== Ушанаваньне памяці ==
У [[1996]] годзе на месцы бітвы быў усталяваны помнік.<ref name="pomnik">''Вольга Бебеніна''
== Крыніцы ==
Радок 17 ⟶ 46:
== Літаратура ==
* {{Літаратура/ЭВКЛ|2}}
* {{Кніга|аўтар = [[Васіль Варонін|Варонін В.]] |частка = |загаловак = Два лісты пра бітву пад Клецкам у 1506 г |арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = Беларускі гістарычны агляд |месца = |выдавецтва = |год = 1995 |том = 2, сш. 2 |старонкі = |старонак = |сэрыя = |isbn = |тыраж = }}▼
* [[Васіль Варонін|Варонін В.]] Два лісты пра бітву пад Клецкам у 1506 г. // [[Беларускі гістарычны агляд]]. Т. 2. Сш. 2. 1995.
* {{Літаратура/Нарыс гісторыі Беларусі (2001)}}
▲* {{Кніга|аўтар = [[
* [http://jivebelarus.net/at_this_day/events_calendar361.html Бітва пад Клецкам] // Чарняўскі М. Дзесяць бітваў. — Вільня: «Наша Будучыня», 2004. — 64 с.
[[Катэгорыя:Бітвы]]
|