Плоць: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма апісаньня зьменаў
д стыль, -шаблён, вікіфікацыя
Радок 1:
[[ImageФайл:Human.png|міні|Плоцевы дымарфізм чалавека]]
'''Плоць'''<ref>[http://slounik.org/miedrb/по Пол — плоць] // {{Шаблён:Літаратура/Расейска-беларускі, беларуска-расейскі слоўнік мэдычных тэрмінаў (2001)}}</ref> ('''пол'''<ref>[http://slounik.org/nn/по/3 Пол Гл. плоць] // {{Літаратура/Слоўнік беларускай мовы (клясычны правапіс, 2001)}}</ref>) — [[Біялёгія|біялягічна]] ([[Генэтыка|генэтычна]]) абумоўлены падзел [[арганізм]]аў на [[самец|самцоў]] і [[саміца|саміц]] (для [[чалавек|людзей]] — на [[мужчына|мужчынаў]] і [[жанчына|жанчын]]), а таксама сукупнасьць [[Генэтыка|генэтычных]], [[Марфалёгія|марфалягічных]] і [[Фізыялёгія|фізыялягічных]] асаблівасьцяў, якія забясьпечваюць плоцевае размнажэньне арганізмаў. У больш шырокім сэнсе плоць  — гэта комплекс рэпрадуктыўных, саматычных і сацыяльных характарыстыкаў, якія вызначаюць індывіда як [[Мужчына|мужчынскі]] або [[Жанчына|жаночы]] арганізм.
{{бяз карткі}}
'''Плоць'''<ref>[http://slounik.org/miedrb/по Пол — плоць] // {{Шаблён:Літаратура/Расейска-беларускі, беларуска-расейскі слоўнік мэдычных тэрмінаў (2001)}}</ref> ('''пол'''<ref>[http://slounik.org/nn/по/3 Пол Гл. плоць] // {{Літаратура/Слоўнік беларускай мовы (клясычны правапіс, 2001)}}</ref>) — [[Біялёгія|біялягічна]] ([[Генэтыка|генэтычна]]) абумоўлены падзел [[арганізм]]аў на [[самец|самцоў]] і [[саміца|саміц]] (для [[чалавек|людзей]] — на [[мужчына|мужчынаў]] і [[жанчына|жанчын]]), а таксама сукупнасьць [[Генэтыка|генэтычных]], [[Марфалёгія|марфалягічных]] і [[Фізыялёгія|фізыялягічных]] асаблівасьцяў, якія забясьпечваюць плоцевае размнажэньне арганізмаў. У больш шырокім сэнсе плоць — гэта комплекс рэпрадуктыўных, саматычных і сацыяльных характарыстыкаў, якія вызначаюць індывіда як [[Мужчына|мужчынскі]] або [[Жанчына|жаночы]] арганізм.
 
У большасьці арганізмаў плоць вызначаецца наборам спэцыфічных плоцевых [[храмасома|храмасомаў]]. Пры гэтым адна з плоцяў зьяўляецца гомахрамасомнаю (2 аднолькавыя храмасомы: у людзей гэта [[жанчына]], набор ХХ), а іншая — гетэрахрамасомнаю (2 розныя [[Храмасома|храмасомы]]: у людзей гэта [[мужчына]], набор ХУ).
Радок 7 ⟶ 6:
У пераважнай большасьці выпадкаў плоць можна вызначыць візуальна: паводле наяўнасьці [[першасныя плоцевыя прыметы|першасных]] плоцевых прыметаў (найбольш папулярным гэты мэтад зьяўляецца пры вызначэньні плоці [[дзіця]] або [[Эмбрыён|плоду]]). Выняткам зьяўляюцца выпадкі цяжкае генэтычнае або [[гармон|гарманальнае]] [[паталёгія|паталёгіі]] (напрыклад [[гермафрадытызм]]), калі '''генэтычную''' плоць вызначаюць [[мікраскоп|мікраскапічнв]] (пошук [[целца Бара|цялец Бара]] у [[лейкацыта|лейкацытах]]). [[другасныя плоцевыя прыметы|Другасныя]] плоцевыя прыметы не зьяўляюцца паказьнікам плоці, яны толькі адлюстроўваюць слушнасьць працяканьня працэсу [[Плоцевае сасьпяваньне|плоцевага сасьпяваньня]].
 
Увогуле, існуе пяць асноўных крытэраў вызначэньня плоці чалавека:
* Генатыпічная (ганадная, гамэтная, гарманальная)  — якім чынам у вузах зьмяшчаецца генэтычны матэрыял, якім чынам спалучаюцца храмасомы (якія спэцыфічныя плоцевыя гармоны сэкрэтуюцца).
* Фэнатыпічная (марфалягічная)  — як чалавек выглядае, сукупнасьць першасных і другасных плоцевых прыметаў.
* Псыхалягічная  — кім чалавек сябе адчувае.
* Сацыяльная (грамадзянская, акушэрская)  — кім чалавека лічыць грамадзтва.
* Пашпартная  — што запісваецца ў дакумэнтах.
 
У дачыненьні да плоці часта выкарыстоўваецца запазычанае слова '''[[гендэр]]''', якім пазначаюцца сацыяльныя паводзіны мужчынаў і жанчын, а таксама ўзаемаадносіны паміж імі.