Вікіпэдыя

Атрута: розьніца паміж вэрсіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
д Яд перанесеная ў Атрута з выдаленьнем перанакіраваньня: Паводле абмеркаваньня
яд -> атрута; невядома толькі, што рабіць з проціядзьдзем
Радок 1:
[[Файл:Skull_and_crossbones.svg|міні|Сымбаль «чэрап і косткі» выкарыстоўваецца пры маркіроўцы ядаўатрутаў]]
'''Яды''', '''''атруты''Атруты''' — [[Хімічная субстанцыя|субстанцыі]], якія могуць выклікаць расстройствы [[арганізм]]у праз [[Хімічная рэакцыя|хімічную рэакцыю]] або іншую рэакцыю на [[Малекула|малекулярным]] узроўні.
 
== Тэрміналёгія ==
 
У [[Мэдыцына|мэдыцыне]] (асабліва [[Вэтэрынарыя|вэтэрынарыі]]) і [[Заалёгія|заалёгія]] ядыатруты біялягічнага паходжаньня называюць [[таксін]]амі. Адрозьненьне між абодвума тэрмінамі не заўсёды адназначнае нават сярод адмыслоўцаў.
 
Вытворныя формы «таксычны» і «ядавітыатрутны» сынанімічныя.
 
У [[Хімія|хіміі]] і [[Фізыка|фізыцы]] ядаматрутай азначаюць субстанцыю, якая запавольвае альбо каталізуе рэакцыю. Глядзіце, напрыклад, {{Артыкул у іншым разьдзеле|нуклеарнынуклеарная ядатрута|||Nuclear poison}}.
 
У гутарковай мове тэрмін «ядатрута» часта ўжываецца для апісаньня ўвогуле любых шкодных рэчываў, у тым ліку [[Каразійнае рэчыва|каразійных]], [[канцэраген]]аў, [[мутаген]]аў, [[тэратаген]]аў і іншых шкодных забруджальных субстанцыяў.
 
== Выкарыстаньне ==
[[Файл:Jan Matejko-Poisoning of Queen Bona.jpg|зьлева|міні|[[Ян Матэйка]]. «Атручаньне каралевы [[Бона Сфорца|Боны]]»]]
 
У гісторыі чалавецтве ядыатруты выкарыстоўваліся для [[забойства]]ў, [[Атручаньне|атручаньняў]], [[самагубства]]ў і [[Сьмяротнае пакараньне|пакараньня сьмерцю]].
 
Шматлікія лекі, якія прадаюцца без рэцэптаў (напрыклад, [[асьпірын]] і [[парацэтамол]]), у вельмі вялікіх дозах выклікаюць атручаньні. Парацэтамол/ацэтамінафэн вельмі ядавітыатрутны для катоў і сабакаў, хоць і прыдатны для чалавека. [[Алькаголь]] таксама таксічны ў вялікіх дозах, калі прымаецца на працягу невялікага прамежку часу.
 
Зь іншага боку, пэўныя мэдыцынскія працэдуры падразумяваюць выкарыстаньне таксычных уласьцівасьцяў пэўных прэпаратаў. [[Антыбіётык]]і высока разрушальныя да біяхіміі мікраарганімаў, аднак амаль не ўплываюць на чалавека. Падобна й лекі, якія ўжываюцца ў [[Хіміятэрапія|хіміятэрапіі]], даволі таксычныя; аднак іхняе выкарыстаньне апраўданае тым, што яны значна болей небясьпечныя для ракавых клетак, чым для здаровых.
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/Атрута»