Казімер Нестар Сапега: розьніца паміж вэрсіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д сартаваньне ў катэгорыі |
дапаўненьне, выява, артаграфія |
||
Радок 1:
[[Файл:Kazimierz Nestor Sapieha (1754 - 1798).jpg|міні
'''Казімер Нестар Сапега''' ({{мова-pl|Kazimierz Nestor Sapieha}}) гербу [[Ліс (герб)|Ліс]] ([[14 лістапада]] [[1757]], [[Берасьце]] — [[25 траўня]] [[1798]], [[Вена]]) — генэрал артылерыі [[ВКЛ]], маршалак літоўскай канфэдэрацыі [[Чатырохгадовы Сойм|Чатырохгадовага
== Жыцьцяпіс ==
Радок 8:
* [[11 сакавіка]] [[1772]] г. атрымаў патэнт на палкоўніка артылерыі ВКЛ.
* [[28 красавіка]] [[1773]] г. дзякуючы высілкам дзядзькі атрымаў патэнт генэрала артылерыі ВКЛ.
* З [[1773]] па [[1776]] г. быў у падарожжы па Эўропе. У Францыі навучаўся майстэрству артылерыі, праву, філязофіі. У 1776 г.
Дзесьці ў той жа час
* [[13 сьнежня]] [[1776]] г. атрымаў [[Ордэн сьвятога Станіслава]]. <br>
У тым жа годзе спрабаваў паехаць на Сойм ад [[Слонімскі павет|Слонімскага павету]]. Але ня змог гэтага зрабіць.
* З [[1777]] па [[1781]] г. заняткі па эканоміцы і праву з К. Н. Сапегам праводзіць былы езуіт Губэрт Ваўтрын.
* [[1778]] г.
* [[1 студзеня]] [[1779]] г. атрымаў [[ордэн Белага Арла]].<br>
Яшчэ з [[1775]] г. К. Н. Сапега быў актыўным удзельнікам масонкіх ложаў. Спачатку парыскай ложы «De la Candeur», а пасьля адным са стваральнікаў кракаўскай ложы «Пад трыма шлемамі».
* [[1780]] г. на чарговым сойме (дзе быў паслом) пры падтрымцы караля выставіў сваю кандыдатуру на маршалка [[Пастаянная Рада|Пастаяннай Рады]], але прайграў князю [[Станіслаў Панятоўскі|Станіславу Панятоўскаму]].
* [[1784]] г. удзельнічаў у Сойме як берасьцейскі пасол. Адзін з кіраўнікоў апазыцыйнай партыі.
* [[1786]] г. зноў удзельнічаў у Сойме
* [[1788]] г. абраны на [[Чатырохгадовы Сойм|сойм]] ад [[Берасьцейскі павет|Берасьцейскага павету]]. [[7 кастрычніка]] абраны маршалкам літоўскай канфэдэрацыі на Сойме. Як літоўскі маршалак часам кіраваў ходам сойма разам з каронным маршалкам С. Малахоўскім, а таксама зьбіраў у сябе дома літоўскія правінцыйныя сэсіі для абмеркаваньня пазыцыі шляхты ВКЛ на Сойме.
[[Файл:Kazimier Niestar Sapieha. Казімер Нестар Сапега.jpeg|міні|К. Н. Сапега, партрэт [[1791]] году]]
Сапега быў рэкардсмэнам па выступах на сойме. За 4 гады ён браў голас 760 разоў. Пры гэтым меў добрыя аратарскія здольнасьці. Выкарыстоўваў «тэатральныя» моманты: на сойм хадзіў у традыцыйнай вопратцы, адкінуўшы ўсе новыя францускія завядзёнкі, на свае грошы ўтрымліваў «гучкаў» — арбітраў, якія назіралі за хадой Сойма з балькона і падтымлівалі выступленьні Сапегі.▼
▲Казімер Нестар Сапега быў рэкардсмэнам па выступах на сойме. За 4 гады ён браў голас 760 разоў. Пры гэтым меў добрыя аратарскія здольнасьці. Выкарыстоўваў «тэатральныя» моманты: на сойм хадзіў у традыцыйнай вопратцы, адкінуўшы ўсе новыя францускія завядзёнкі, на свае грошы ўтрымліваў «гучкаў» — арбітраў, якія назіралі за хадой Сойма з балькона і
Першапачаткова знаходзіўся ў лягеры гетманскай апазыцыі, якая кіравалася ягоным дзядзькам Ф. Браніцкім: выступаў супраць зьнішчэньня Пастаяннай Рады, крытыкаваў караля і прапрускую пазыцыю «патрыётаў». У [[1790]] г. актыўна выказваўся супраць спадчыннага трону і абмежаваньня выбарчага права беднай шляхты. Аднак паступова Сапега пачаў ўсё шчыльней супрацоўнічаць з каралём і «патрыятычнай» партыяй.▼
▲Першапачаткова знаходзіўся ў лягеры гетманскай апазыцыі, якая кіравалася ягоным дзядзькам Ф. Браніцкім: выступаў супраць зьнішчэньня Пастаяннай Рады, крытыкаваў караля і прапрускую пазыцыю «патрыётаў». У [[1790]] г. актыўна выказваўся супраць спадчыннага трону і абмежаваньня выбарчага права беднай шляхты. Аднак паступова К. Н. Сапега пачаў ўсё шчыльней супрацоўнічаць з каралём і «патрыятычнай» партыяй.
Пра падрыхтаваны праект Канстытуцыі Сапега даведаўся толькі [[3 траўня]] на паседжаньні. І хоць, як сам казаў, быў ня згодны зь некаторымі пунктамі дакумэнта, прысягнуў Канстытуцыі разам зь іншымі пасламі.▼
▲Пра падрыхтаваны праект Канстытуцыі К. Н. Сапега даведаўся толькі [[3 траўня]] на паседжаньні. І хоць, як сам казаў, быў ня згодны зь некаторымі пунктамі дакумэнта, прысягнуў Канстытуцыі разам зь іншымі пасламі.
Сапега заўсёды актыўна выступаў у абарону прэрагатываў ВКЛ. Асабліва гэта праявілася ў чэрвені — кастрычніку [[1791]] г., калі пад яго кіраўніцтвам шляхта ВКЛ абараняла свае правы на асобныя скарбовую, паліцэйскую камісіі, а таксама захаваньне [[Статут ВКЛ 1588 году|Статута 1588 г.]] Вынікам гэтага супрацьстаяньня стала падпісаньне «Ўзаемных заручынаў абодвух народаў» [[21 кастрычніка]] [[1791]] г.▼
* У чэрвені [[1792]] г. выступаў супраць далучэньня караля да Таргавіцкай канфэдэцыі, але калі гэта адбылося, выехаў з краіны.▼
▲К. Н. Сапега заўсёды актыўна выступаў у абарону прэрагатываў ВКЛ. Асабліва гэта праявілася ў чэрвені — кастрычніку [[1791]] г., калі пад яго кіраўніцтвам шляхта ВКЛ абараняла свае правы на асобныя скарбовую, паліцэйскую камісіі, а таксама захаваньне [[Статут ВКЛ 1588 году|
* [[1794]] актыўна ўдзельнічае ў [[Паўстаньне 1794 году|паўстаньні]]. Аднак пры гэтым адмаўляўся ўзначаліць паўстанцкі рух на Літве. Вызначыўся мужнасьцю пры абароне Вільні [[11 жніўня]] [[1794]] г., калі артылерыйская батарэя пад яго камандваньнем абараніла Зялёны мост і змусіла непрыяцеля адступіць.▼
▲* У чэрвені [[1792]] г. выступаў супраць далучэньня караля да [[Таргавіцкая канфэдэцыя|Таргавіцкай канфэдэцыі]], але калі гэта адбылося, выехаў з краіны.
▲* [[1794]] актыўна
* У [[1795]]—[[1798]] г. жыў у [[Вена|Вене]], дзе і памёр [[25 траўня]].
== Агульная характарыстыка ==
== Сям'я ==
У [[1784]] г. ажаніўся з Ганнай з Цэнтараў, удавой [[Сангушкі]]. Аднак у тым жа годзе разышоўся. Працэс па падзеле маёмасьці цягнуўся да [[1788]] г. Больш не жаніўся і дзяцей ня меў.
== Крыніцы ==
{{Зноскі}}
== Літаратура ==
* {{Літаратура/ЭВКЛ|2}}
* Kądzieła Ł. Kazimierz Nestor Sapieha // Polski Słownik Biograficzny. W-wa — Kraków, 1994. S. 53—64.
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Kazimierz Nestor Sapieha}}
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Сапега, Казімер Нестар}}
| |||