'''Люмінафор''' (ад лац. Lumen — сьвятло і грэч. Phoros — нясучы) — рэчыва, якое здольнае пераўтвараць паглынаеццаэнэргію, што іміяно энергіюпаглынае, ў светлавоесьветлавое выпраменьванневыпраменьваньне ([[ люмінесцэнцыялюмінясцэнцыя|люмінесцыраваць]]). ▼
{{Артаграфія}}
▲'''Люмінафор''' (ад лац. Lumen — сьвятло і грэч. Phoros — нясучы) — рэчыва, здольнае пераўтвараць паглынаецца імі энергію ў светлавое выпраменьванне ([[люмінесцэнцыя|люмінесцыраваць]]).
== Асноўныя звесткізьвесткі ==
Па хімічнай прыродзе люминофорылюмінафоры падзяляюцца на неарганічныхнеарганічныя, большасцьбольшасьць з якіх адносіцца да кристаллофосфорамкрышталяфосфараў, і арганічныя. СвячэннеСьвячэньне неарганічных люминофоровлюмінафораў (кристаллофосфоровкрышталяфосфараў) абумоўленаабумоўленае ў большасцібольшасьці выпадкаў прысутнасцюпрысутнасьцю пабочных [[катионкатыён]] оваў, якія змяшчаюццазьмяшчаюцца ў малых колькасцяхколькасьцях (да 0,001%).
Такія прымесіпрымешкі ([[активаторактыватар (люмінесцэнцыілюмінясцэнцыі) | активаторыактыватары]]) звычайна з'яўляюццазьяўляюцца катионамикатыёнамі металаўмэталаў; напрыклад, свячэннесьвячэньне [[сульфидсульфід цынку | сульфида цынку]] актывуе катиономкатыёнам [[медзь | медзі]]. НеарганічнаяНеарганічныя люминофорылюмінафоры ўжываюць у [[флюарэсцэнтная лямпа | люмінесцэнтныялюмінясцэнтных лямпылямпах]], [[электронна-лучеваяпрамянёвая трубка | электронна-лучевыхпрамянёвых трубкатрубках]], для вырабу рэнтгенаўскіх экранаў, служаць індыкатарамі радыяцыі і інш. Арганічныя люминофорылюмінафоры (люмогенылюмагены) прымяняюць для вырабу яркіх флуоресцентныхфлюарэсцэнтных фарбаў , люминесцирующихлюмінесцыруючых матэрыялаў, выкарыстоўваюць у адчувальным люмінесцэнтныялюмінясцэнтным аналізе ў [[хімія|хіміі]], [[біялёгія|біялёгіі]], [[мэдыцына|мэдыцыне]] і [[крыміналістыка|крыміналістыцы]].
ФотолюминофорыФоталюманафоры на аснове сульфидасульфіда цынку обладаютвалодаюць побачшэрагам недахопаў: няўстойлівы пры ультрафіялетаваеультрафіялетавым апраменьванніапраменьваньні, маць невялікае часепа послесвечения,часе нізкаяі яркасцьнеяскравае послесвечнияпасьлясьвячэньне.
== МагчымасціМагчымасьці. Некаторыя перавагі і адрозненніадрозненьні пігментыпігментаў люминофоралюмінафору ==
* Перыяд послесвеченияпасьлясьвячэньня ў 50 разоў больш, чым у звычайнага фосфоресцентногофосфарасцэнтнага пігменту, заснаванага на ZnO .
* Актывацыя хвалямі рознай даўжыні (200-450 nm), але лепшы вынік атрымліваецца з энергіяйэнэргіяй актывацыі вышэй 350nmза 350 nm.
* Пачатковая яркасцьяркасьць послесвеченияпасьлясьвячэньня як мінімум у 10 разоў даўжэй, чым у радыё-люмінісцэнтныялюмінясцэнтных іды фотолюминесцентныхфоталюмінясцэнтных пігментыпігментах.
* ПавелічэннеПавелічэньне люмінесцэнцыілюмінясцэнцыі і послесвеченияпасьлясьвячэньня з павелічэннемпавелічэньнем часу актывацыі .
* Выдатная ўстойлівасьць да ўмоваў сьвету ды надвор'я.
* Выдатны пагодны і светлавая ўстойлівасць.
* АдсутнасцьАдсутнасьць небяспечных для здароўя і радыеактыўныхрадыёактыўных рэчываў.
* Не забруджвае навакольнае асяроддзеасяродзьдзе і валодае высокай хімічнай стабільнасцюстабільнасьцю.
== Разнавіднасьці ==
Найбольшае распаўсюджваннераспаўсюджваньне атрымалі [[фотолюминофорфоталюмінафор]] ы іды [[электролюминофорэлектралюмінафор]] ы.
Гэтыя люминофорылюмінафоры ўяўляюць сабой сумесь складанаганекалькіх складускладнікаў: алюминаталюмінат стронцыястронцыю, актываваны европеэўропій, дыспрозій, иттриемітрый. Хімічная формула: (SrAl2O4): Eu, Dy, Y
ФотолюминофорыФоталюмінафоры на аснове алюминатовалюмінатаў інэртнымінэртныя да водных іды сольвентнымсольвентных серадахасяродзьдзяў, устойлівыя да розных апраменьванняапраменьваньняў і валодаюць послесвечениемпасьлясьвячэньнем да 28 гадзінгадзінаў. ЛюминофорыЛюмінафоры нетоксичнынетаксічныя, пожаровзрывобезопасны,бясьпечныя небяспечныхна радыяктыўныхвыбухі выпраменьваннеі агонь; адсутнічае небясьпечные радыёактыўные выпраменьваньне (параўнальна з фонавымі).
СлабаФоталюмінафор небяспечнызьяўляецца прадуктслаба небясьпечным рэчывам па ўздзеяннюўздзеяньні на арганізм , кляса небяспекі па кампанентах - 4. ЎздзейнічаеПрадукт уздзейнічае ў асноўным на слізістую абалонку верхніх дыхальных шляхоў, не раздражняе здаровую скуру, пры трапленнітрапленьні на пашкоджаную скуру можа выклікаць сухастой, пачырваненнепачырваненьне, зудсьверб. ▼
Фотолюминофор з'яўляецца малоопасным рэчывам па ўздзеянню на арганізм, клас небяспекі па кампанента - 4
== Параўнаньне алюмінат-стронцыевага люмінафору са звычайнымі фосфарасцэнтнымі пігментамі ==
▲Слаба небяспечны прадукт па ўздзеянню на арганізм. Ўздзейнічае ў асноўным на слізістую абалонку верхніх дыхальных шляхоў, не раздражняе здаровую скуру, пры трапленні на пашкоджаную скуру можа выклікаць сухастой, пачырваненне, зуд.
== Параўнанне алюминат-стронциевого люминофора са звычайнымі фосфоресцентными пігменту ==
{| class="wikitable"
|-
! '''Характарыстыка'''
! '''АлюминатАлюмінат стронциевыйстронцыевы жоўта-зялёны'''
! '''АлюминатАлюмінат стронциевыйстронцыевы блакітны'''
! '''Звычайныя фосфоресцентныефосфарасцэнтныя пігменты'''
|-
| Хімічны склад
|-
| Колер
| СветлыСьветлы жоўта-зялёны
| Больш за светлы чым жоўта-зялёны
| Жоўта-зялёны
|-
| Колер послесвеченияпасьлясьвячэньня
| Зялёны, поўнаепоўная адпаведнасцьадпаведнасьць ГОСТ РФ
| Блакітны
| Зялёны, блакітны, чырвоны, фіялетавы і тг. пд.
|-
|-
| Энэргія ўзбуджэньня
| Энергія ўзбуджэння
| 200-450 nm
| 200-450 nm
|-
| РаспаўсюджваннеРаспаўсюд даўжыні хвалі (пік)
| 580 nm
| 540 nm
|-
| Яркасьць пасьлясьвячэньня 1)
| Яркасць послесвечения 1)
| Каля 340 mcd/m2
| Каля 300 mcd/m2
|-
| Згасанне пасьлясьвячэньня 2)
| Згасання послесвечения 2)
| Больш 3000 хвілін
| Больш 3000 хвілін
| ПасляПасьля 200 хвілін
|-
|-
| Сьвятлатрываласьць 4)
| Светостойкость 4)
| Больш за 1000 гадзін
| Больш за 1000 гадзін
|-
| Хімічная ўстойлівасць
| ПревосходнаяВыдатная (выключаючы ваду)
| Выдатная
| Превосходная
| Розная
| Разная
|-
Заўвагі:
* 1. ЯркасцьЯркасьць пасляпасьля 10 хвілін актывацыі на працягу 5 мінхв з дапамогай Xe лямпы ў 1000 lux.
* 2. Прамежак часу неабходны для змяншэннязьмяншэньня яркасьці послесвеченияпасьлясьвячэньня да 0.32 mcd/m2 (мяжа успрыманняўспрыманьня чалавечага вочывоку).
* 3. НеабходнаеНеабходны час для насычэннянасычэньня Xe лямпы ў 1000 lux.
* 4. НеабходнаеНеабходны час для пачатку зніжэннязьніжэньня послесвеченияпасьлясьвячэньня на 20% пасляпасьля асвятленняасьвятленьня 300W ртутныртутнай лямпай высокага ціску (паскораны тэст на светостойкостьсьвятлатрываласьць).
* 5. У парашкпадобныяпарашкападобныя форме.
Больш падрабязна на сайце, дзе можна [http://luminofor.info азнаёміцца з дадатковай інфармацыяй або'' 'купіць люминофор''']
== Глядзіце таксама ==
* [[ФотолюминофорФоталюмінафор]]
* [[Электралюмінафор]]
* [[Электролюминофор]]
* [[ФлюорофорФлюарафор]]
* [[Выпальваньне люмінафору]]
* [[Выпальванне люминофора]]
== Вонкавыя спасылкі ==
* [Httphttp://himiklab.org.ua/phosphors.shtml Калекцыя рэцэптур люминофоровлюмінафораў]
[[Катэгорыя:Люмінесцэнцыі]]
|